Σε ότι αφορά το 2025 ο Εξορυκτικός κλάδος είναι αισιόδοξος. Στην επόμενη διετία η χώρα μας θα έχει ενισχύσει τη θέση της στο χάρτη των κρίσιμων και στρατηγικών ορυκτών πρώτων υλών με χαλκό, βωξίτη και γάλλιο
ΚΩΣΤΑΣ ΓΙΑΖΙΤΖΟΓΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Η χρονιά που πέρασε ήταν αντικειμενικά ένα ορόσημο για το Σύνδεσμο Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων. Είμαστε ένα από τα λίγα εργοδοτικά συλλογικά όργανα που ξεπερνάει έναν αιώνα δραστηριότητας. Έναν αιώνα ουσιαστικής παρουσίας στα επιχειρηματικά δρώμενα της χώρας μας. Προκειμένου να προβάλλουμε το έργο του κλάδου μας, ανακηρύξαμε το 2024 «Έτος Ορυκτών Πόρων» και με την ισχυρή στήριξη των μελών και των συνεργατών μας οργανώσαμε σειρά από εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα.
Οι Ελληνικές εξορυκτικές επιχειρήσεις είχαν την ευκαιρία να προβάλουν το έργο τους και να αποδείξουν στην κοινωνία την ουσιαστική συνεισφορά τους στην ανάπτυξη και την πρόοδο. Περισσότερα από 1500 άτομα παρακολούθησαν τις έξη εκδηλώσεις μας ενώ είχαμε αρκετές εκατοντάδες δημοσιεύσεις, σε έγκυρα και δημοφιλή μέσα. Σε μια περίοδο πού η κοινωνία αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι οι ορυκτές πρώτες ύλες δεν είναι μόνο μέσο οικονομικής ανάπτυξης αλλά και μοχλός για την τεχνολογική εξέλιξη, σε μια περίοδο που η Ευρώπη – έστω και αργά – αντιλαμβάνεται τη στρατηγική σημασία της αυτονομίας σε πρώτες ύλες, οι Ελληνικές εξορυκτικές επιχειρήσεις απέδειξαν όχι μόνο ότι είναι εδώ αλλά και ότι έχουν σοβαρές δυνατότητες ανάπτυξης.
Οι αλλαγές στα διεθνή δεδομένα, με την μονομερή αμφισβήτηση κανόνων, συμμαχιών, συμφωνιών αλλά ακόμα και νομοθεσιών που ίσχυαν για πολλά χρόνια, δημιουργεί πραγματικά αχαρτογράφητα νερά. Παρότι η εσωστρέφεια ουδέποτε υπήρξε καλή ιδέα, κάτω από αυτές τις συνθήκες η μείωση της εξάρτησης από τρίτους ίσως να αποδειχθεί κλειδί για τη μελλοντική πορεία της Ευρώπης. Σε αυτή τη νέα ιστορική συγκυρία, η χώρα μας οφείλει να συνειδητοποιήσει ότι είναι ευλογημένη από τη φύση όχι μόνο πάνω από την επιφάνεια του εδάφους αλλά και κάτω από αυτήν.
Σε ότι αφορά την αγορά, όπως ήταν αναμενόμενο και το 2024 επικράτησαν μικτές τάσεις, ανάλογα με τον κλάδο. Στα μεταλλικά ορυκτά η εικόνα είναι θετική για τα μέλη μας. Οι διεθνείς τιμές είναι σχετικά σταθερές και οι επενδύσεις προχωρούν κανονικά. Σε ορισμένα μεταλλεύματα – δυστυχώς – βιώσαμε την πίεση του κατευθυνόμενου φθηνού ανταγωνισμού. Στα βιομηχανικά ορυκτά, σε κάποιες περιπτώσεις έχουμε μειωμένη ζήτηση, λόγω μείωσης της οικοδομικής δραστηριότητας στον Ευρωπαϊκό χώρο, ενώ σε άλλες έχουμε αύξηση λόγω ανάπτυξης της δραστηριότητας στην Άπω Ανατολή. Για τα αδρανή υλικά η χρονιά ήταν πάρα πολύ καλή λόγω της ανάπτυξης της οικοδομικής δραστηριότητας, ενώ τα μάρμαρα εξακολουθούν να αναζητούν λύσεις μακριά από την κινέζικη αγορά η οποία ακόμα δεν μπορεί να ανακάμψει. Στον τομέα της ενέργειας, η απολιγνιτοποίηση συνεχίζεται -δυστυχώς -με γρήγορους ρυθμούς.
Την ίδια στιγμή, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συζητούνται πλέον σοβαρά οι προοπτικές νέων σημαντικών επενδύσεων στην εξόρυξη, καθώς γίνεται πλέον συνείδηση ότι η εξάρτηση από τις χώρες των BRICS σχεδόν για τα πάντα δεν είναι «καλή ιδέα». Δυστυχώς οι απαιτούμενες Νομοθετικές αλλαγές – κυρίως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή – δεν προωθούνται με την απαιτούμενη ένταση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρότι συνειδητοποίησε ότι δεν έχει αυτονομία σε κανένα από τα 34 κρίσιμα και στρατηγικά ορυκτά, παρόλο που σταδιακά αντιλαμβάνεται ότι τόσο η εξόρυξη όσο και η πρωτογενής επεξεργασία όλων αυτών των ορυκτών συγκεντρώνεται σε πολύ συγκεκριμένες χώρες, δεν φαίνεται να βιάζεται να λάβει ουσιαστικά μέτρα.
Στο κομμάτι του διαλόγου με την Ελληνική πολιτεία για την επίλυση χρόνιων θεσμικών ζητημάτων, δεν μπορούμε να πούμε ότι έχουμε ουσιαστικά θετικά νέα. Ο Σύνδεσμος έκανε πάνω από 20 παρεμβάσεις – με συναντήσεις, επιστολές και υπομνήματα – σε θέματα όπως το ειδικό χωροταξικό των ΟΠΥ, η εθνική μεταλλευτική πολιτική, ο μεταλλευτικός κώδικας, οι τροποποιήσεις των τεχνικών μελετών, τα ειδικά χωροταξικά άλλων κλάδων που μας επηρεάζουν (όπως του τουρισμού), το εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα και άλλα. Στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν μπορούμε να πούμε αν οι παρεμβάσεις μας είναι επιτυχείς ή όχι, αφού τίποτα δεν έχει νομοθετηθεί μέχρι τώρα.
Επίσης κάναμε παρεμβάσεις, μόνοι ή σε συνεργασία και με άλλους φορείς, για νομοθετικές πρωτοβουλίες που πάρθηκαν ή που θα έπρεπε να παρθούν, όπως για παράδειγμα για τα ψηφιακά δελτία αποστολής, για το επιτρεπόμενο μέγιστο φορτίο ΔΧ, για το ιδιοκτησιακό καθεστώς σε ορισμένες περιοχές της χώρας κ.α.
Στα πλαίσια της εξωστρέφειας και της ανάπτυξης συνεργειών, ο ΣΜΕ πήρε την πρωτοβουλία για κοινή δράση από κλαδικούς συνδέσμους, σχετικά με το θέμα του εξωφρενικού κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας. Πρέπει να σημειώσουμε – όχι με υπερηφάνεια – ότι ήταν η πρώτη φορά που οκτώ εργοδοτικοί/ κλαδικοί σύνδεσμοι «κατάφεραν», με επικεφαλής τον ΣΕΒ, να εκδώσουν κοινό δελτίο τύπου. Δυστυχώς και σε αυτή την περίπτωση, οι αρμόδιοι – σε Ελλάδα αλλά κυρίως στις Βρυξέλλες – δεν φαίνονται διατεθειμένοι να πάρουν τις γενναίες αποφάσεις που απαιτούνται
Τέλος η πρωτοβουλία που εξαγγείλαμε για την ίδρυση σχολής χειριστών μηχανημάτων έργων στη Δυτική Μακεδονία έχει γίνει καταρχήν αποδεκτή τόσο από την κυβέρνηση όσο και από άλλους εμπλεκόμενους φορείς. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε στενή συνεργασία με τον ΣΕΒ προκειμένου να αναπτύξουμε από κοινού την ιδέα.
Στο διεθνές επίπεδο, στελέχη του Συνδέσμου συμμετείχαν ενεργά τόσο στη EUROMINES όσο και στην UEPG, συνεισφέροντας ουσιαστικά στη διαμόρφωση θέσεων και προτάσεων προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αξίζει να σημειώσουμε ότι και οι δύο αυτές Ευρωπαϊκές Οργανώσεις συμμετείχαν ουσιαστικά και σε ανώτατο επίπεδο εκπροσώπησης σε εκδηλώσεις που οργανώσαμε για το «Έτος Ορυκτών Πόρων»
Σε ότι αφορά το 2025 ο κλάδος είναι αισιόδοξος. Στην επόμενη διετία η χώρα μας θα έχει ενισχύσει τη θέση της στο χάρτη των κρίσιμων και στρατηγικών ορυκτών πρώτων υλών με χαλκό, βωξίτη και γάλλιο. Την ίδια στιγμή, σε διάφορα στάδια ωριμότητας βρίσκονται πρότζεκτ που αφορούν αντιμόνιο, γερμάνιο, βολφράμιο, και ενδεχομένως σκάνδιο. Δύο εμβληματικά έργα, η επένδυση της Ελληνικός Χρυσός και της ΜΕΤΛΕΝ και αρκετά άλλα μικρότερα, διατηρούν την επενδυτική δυναμική του κλάδου ψηλά. Τα βιομηχανικά ορυκτά ξεκίνησαν την χρονιά με θετικά μηνύματα. Η οικοδομική δραστηριότητα μοιάζει αρκετά στιβαρή, ενώ το ελληνικό μάρμαρο σταδιακά βρίσκει ξανά το δρόμο προς τις διεθνείς αγορές.
Ο Σύνδεσμος έχει τονίσει προς κάθε πλευρά ότι η χώρα μας διαθέτει και τα κοιτάσματα και την τεχνογνωσία και την επιστημονική γνώση και το ανθρώπινο δυναμικό για να αναπτύξει έως και διπλάσια εξορυκτική δραστηριότητα από την σημερινή. Χρειάζεται οι κυβερνώντες σε Ελλάδα και Ευρώπη να διαβάσουν προσεκτικά την έκθεση του Mario Draghi για την ανταγωνιστικότητα και να πάρουν εκείνα τα μέτρα που θα ξανακάνουν τέτοιες δραστηριότητες ανταγωνιστικές σε Ευρωπαϊκό έδαφος.
