ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ Ν. ΚΩΝΣΤΑ
Παρά τη γενική εντύπωση ότι επίκειται σύντομα μια συνολική ευνοϊκή ρύθμιση για τους 70.000 δανειολήπτες που είχαν την ατυχία να πάρουν δάνεια σε ελβετικό φράγκο, η οδυνηρή πραγματικότητα δείχνει πως δύσκολα θα υπάρξει δικαίωσή τους.
Την περασμένη εβδομάδα, εκδόθηκε μια νέα απόφαση Εφετείου, η οποία ανατρέπει όλα τα μέχρι σήμερα δεδομένα για τους Ελληνες δανειολήπτες που φέρονται να χρωστούν 7-8 δισ. ευρώ δανείων σε ελβετικό νόμισμα.
Η απόφαση του Εφετείου της Αθήνας, με τον αριθμό 911/2018, εκδόθηκε την περασμένη Τετάρτη 21 Φεβρουαρίου και καταρρίπτει προηγούμενη πρωτόδικη απόφαση επί μιας συλλογικής αγωγής που είχε ασκήσει η Ένωση Δανειοληπτών σε Ελβετικό Φράγκο.
Επί της ουσίας, το Εφετείο δεν δέχθηκε ότι όσοι πήραν δάνειο σε ελβετικό φράγκο, για να εκμεταλλευτούν το -τότε- χαμηλότερο επιτόκιο έναντι του ευρώ, παραπλανήθηκαν ή παρασύρθηκαν σε μια επενδυτική επιλογή χωρίς να γνωρίζουν τις συνέπειες της απόφασή τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2014 μέχρι σήμερα, έχουν εκδοθεί περίπου 500 πρωτόδικες αποφάσεις οι οποίες σε ποσοστό 90% ΔΕΝ δικαιώνουν τους δανειολήπτες. Έχουν εκδοθεί περίπου 15-20 δευτεροβάθμιες αποφάσεις που στην πλειονότητά τους δεν δέχονται ότι παραπλανήθηκαν οι δανειολήπτες.
Η απόφαση 911/2018 του Εφετείου ξεχωρίζει, γιατί αφορά μια συλλογική προσφυγή και γι’ αυτό η σημασία της είναι ιδιαίτερη: Θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη όλων των υπόλοιπων υποθέσεων όταν φτάσουν σε δευτεροβάθμιο δικαστήριο.
Προφανώς και γι’ αυτή την απόφαση του Εφετείου θα ασκηθεί αναίρεση και τελικά η υπόθεση θα καταλήξει στον Αρειο Πάγο και μάλιστα στην Ολομέλεια του ανώτατου δικαστηρίου. Η κυβέρνηση αποφεύγει συστηματικά να νομοθετήσει επί του θέματος, αναμένοντας την τελεσίδικη απόφαση των δικαστηρίων.
Πανευρωπαϊκό πρόβλημα το ελβετικό
Το πρόβλημα των δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο που κατέγραψαν σημαντικές κεφαλαιακές ζημίες, μετά το 2014, δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό.
Συνολικά έχουν χορηγηθεί περίπου 100 δισ. ευρώ σε δάνεια με ρήτρα ελβετικού φράγκου και η διευθέτησή τους αφορά και επηρεάζει τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Πολωνία εκτιμάται ότι έχουν χορηγηθεί περισσότερα από 30 δισ. ευρώ δανείων σε ελβετικό φράγκο, ενώ μεγάλου ύψους τέτοια δάνεια έχουν χορηγήσει οι ιταλικές, οι αυστριακές και οι ουγγρικές τράπεζες.
Οσον αφορά την Ελλάδα, για την απόφαση 911/2018, το Εφετείο στηρίχθηκε σε σχετικά πρόσφατη κοινοτική οδηγία (Μάρτιος 2016), η οποία προφανώς δεν καλύπτει παρελθούσες υποθέσεις δανείων αλλά -κατά τους εφέτες- έχει έντονα «καθοδηγητικό χαρακτήρα».
Ο Σύλλογος Δανειοληπτών
Η κοινοτική οδηγία ορίζει ότι κάθε δάνειο που χορηγείται σε συνάλλαγμα πρέπει να εξοφλείται με βάση την τρέχουσα ισοτιμία. Εκτός αν η δανειακή σύμβαση περιγράφει ρητά άλλη διαδικασία. Οι δανειολήπτες προστατεύονται με τη δυνατότητα μετατροπής της σύμβασής τους σε τοπικό νόμισμα, αλλά με σαφείς προϋποθέσεις και όρια.
Εναντίον των 4 συστημικών τραπεζών προσέφυγαν 400 δανειολήπτες με την επωνυμία «Σύλλογος Δανειοληπτών σε Ελβετικό Φράγκο». Την ημέρα της πρωτόδικης εκδίκασης της υπόθεσης, τον Σεπτέμβριο του 2017, προστέθηκαν 2.000 επιπλέον δανειολήπτες.
Ο Σύλλογος Δανειοληπτών σε Ελβετικό Φράγκο είχε προβάλει ως επιχείρημα ότι οι συμβάσεις δανείων ελβετικού φράγκου ήταν επενδυτικές. Γι’ αυτό οι τράπεζες θα έπρεπε να ορίσουν ειδικά πιστοποιημένους υπαλλήλους για να ενημερώσουν τους δανειολήπτες επί των επενδυτικών κινδύνων που ανέλαβαν.
Τελικά, το Εφετείο αποφάνθηκε ότι οι δανειολήπτες δεν επένδυσαν τα λεφτά που πήραν από την τράπεζα. Το δάνειο χρησιμοποιήθηκε για να καλυφθούν -στεγαστικές κυρίως- ανάγκες.
Οι τράπεζες εκταμίευσαν ελβετικά φράγκα στους δανειολήπτες, τα οποία δανείστηκαν από την αγορά και τα οποία μετατρέπονταν μετά την κατάθεσή τους στον λογαριασμό του δανειολήπτη σε ευρώ. Κάθε δανειολήπτης γνώριζε εξαρχής ότι για κάθε πληρωμή θα γινόταν υπολογισμός με βάση την εκάστοτε συναλλαγματική ισοτιμία. Κάθε δανειολήπτης είχε δικαίωμα να εξοφλήσει το δάνειο σε ελβετικά φράγκα και όχι σε ευρώ.
