γράφει ο Γιώργος Τσιαμούρας
Ένα σοβαρό πρόβλημα προκύπτει τελευταία, με δεδομένη την εντατικοποίηση των φορολογικών ελέγχων και σχετίζεται με την φορολόγηση εισοδημάτων από μισθώματα που αποκτά Έλληνας φορολογικός κάτοικος από ακίνητα που βρίσκονται στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Αυτό που είναι γνωστό για τις περιπτώσεις που Έλληνας φορολογικός κάτοικος, αποκτά εισόδημα και από άλλες χώρες εκτός της Ελλάδας, είναι πως οι Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας που έχει συνάψει η Ελλάδα με τα υπόλοιπα κράτη υπερισχύουν των διατάξεων της Ελληνικής νομοθεσίας.
Αυτές καθορίζουν τον τρόπο φορολόγησης του εισοδήματος ανάλογα με την πηγή που αυτό προέρχεται. Δηλαδή αν προέρχεται από σύνταξη, μερίσματα, μισθώματα, δικαιώματα κλπ
- Η συνηθισμένη πρακτική είναι ο συμψηφισμός του φόρου που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή με τον Ελληνικό φόρο.
- Αν υπάρχει διαφορά τότε καταβάλλεται αυτό το ποσό.
Η σύμβαση της Ελλάδος με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (Ν.Δ. 2548/1953 (Φ.E.K. 231/27.8.1953/ τ.A’) στο άρθρο 8 για την φορολόγηση των μισθωμάτων ορίζει τα εξής:
” Άρθρον VIII (8)
(Φορολογία μισθωμάτων, δικαιώματα μεταλλείων, λατομείων και άλλων φυσικών πόρων)
Kάτοικος ή εταιρεία ενός των Συμβαλλομένων Kρατών, κτώμενοι εκ πηγών κειμένων εντός του ετέρου Συμβαλλομένου Kράτους δικαιώματα εκ της λειτουργίας μεταλλείων, λατομείων ή άλλων φυσικών πόρων, ή ενοίκια εξ ακινήτων, δύναται να εκλέξη δι’ οιονδήποτε έτος καθ’ ο ταύτα υπόκεινται εις φορολογίαν όπως υποβληθή εις τον φόρον του ετέρου Συμβαλλομένου Kράτους βάσει του καθαρού εισοδήματος, ως τούτο καθορίζεται, συμφώνως προς τους Nόμους του ετέρου Συμβαλλομένου Kράτους, ως αν ο τοιούτος κάτοικος ή εταιρεία διεξήγον εμπόριον ή εργασίας εντός του τοιούτου ετέρου Kράτους δια μονίμου εν αυτώ εγκαταστάσεως κατά το έτος καθ’ ο ταύτα φορολογούνται.”
Δηλαδή κάτοικος ή εταιρεία Αμερικής που εισπράττει από την Ελλάδα δικαιώματα για Λατομεία ή Μεταλλεία ή ενοίκια από ακίνητα, “δύναται” να επιλέξει να φορολογηθεί στην Ελλάδα και το εισόδημα αυτό να φορολογηθεί σαν να είχε μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα, δηλαδή σαν να διεξάγει εμπόριο ή έχει έναρξη επιτηδεύματος. Που σημαίνει ότι αφαιρούνται οι δαπάνες που πραγματοποιούνται για να αποκτηθεί το εισόδημα αυτό. (Ισχύει και αντίστροφα δηλαδή για Έλληνα φορολογικό κάτοικο που θα επιλέξει να φορολογηθεί το εισόδημα αυτό στις Ηνωμένες Πολιτείες)
Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε πως στις Ηνωμένες Πολιτείες η πρακτική είναι το μίσθωμα να περιλαμβάνει τον πολιτειακό φόρο, την ασφάλιση του ακινήτου, την θέρμανση, την φύλαξη, τα κοινόχρηστα και γενικά όλες τις παροχές με συνέπεια το καθαρό που απομένει προς φορολόγηση και πραγματικό τελικά να είναι περίπου το 50% του εισπραχθέντος ενοικίου.
Προέκυψαν πολλές υποθέσεις φορολογικού ελέγχου για τις οποίες τα ελεγκτικά κέντρα δεν αποδέχονται τη δυνατότητα του φορολογούμενου να επιλέξει τη χώρα που θα φορολογηθεί το εισόδημα αυτό με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης. Εδώ να επισημάνουμε πως η σύνταξη φορολογικής δήλωσης για τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι υποχρεωτική για Έλληνες που έχουν και θέλουν να συντηρήσουν την Αμερικανική υπηκοότητα. Αυτό είναι απαραίτητο για να εξασφαλίσουν και στα παιδιά τους την Αμερικανική υπηκοότητα.
Οι φορολογικές αρχές κάνουν χρήση το άρθρου 14 της ίδιας σύμβασης η οποία ορίζει τα εξής:
“Άρθρον ΧΙV (14)
(Εισόδημα προς φορολόγηση- πως εκπίπτουν οι φόροι που καταβλήθηκαν στην μία χώρα από την άλλη)
Παρά πάσα τυχόν αντίθετον διάταξιν της παρούσης συμβάσεως έκαστον των Συμβαλλομένων Kρατών εν τω καθορισμώ των φόρων, εις ους νοούνται περιλαμβανόμενοι πάντες οι συμπληρωματικοί και πρόσθετοι φόροι, των πολιτών, υπηκόων, κατοίκων ή εταιρειών αυτών, δύναται να περιλάβη εις το φορολογητέον ποσόν εισοδήματος απάσας τας κατηγορίας προσόδου τας φορολογουμένας επί τη βάσει της σχετικής νομοθεσίας αυτού, ως εάν η παρούσα σύμβασις δεν είχε τεθή εν ισχύϊ.
2) Yπό την επιφύλαξιν των διατάξεων του άρθρου (Section) 131 του Kώδικος Eσωτερικών Eσόδων των Hνωμένων Πολιτειών, ο ελληνικός φόρος θα εκπίπτεται εκ του φόρου των Hνωμένων Πολιτειών.
3) H Eλλάς θα εκπίπτη εκ του ελληνικού φόρου το ποσόν του φόρου των Hνωμένων Πολιτειών, του επιβληθέντος επί εισοδημάτων εκ πηγών εντός των Hνωμένων Πολιτειών κατά ποσόν όμως μη υπερβαίνον το ποσόν του ελληνικού φόρου του επιβαλλομένου επί του εισοδήματος τούτου.”
Δηλαδή κάθε χώρα “δύναται” να φορολογήσει όλα τα εισοδήματα στα οποία επιβάλλονται όλοι οι φόροι του κράτους που φορολογεί τα εισοδήματα αυτά, ακόμα και οι συμπληρωματικοί και οι πρόσθετοι φόροι.
Επομένως υπερισχύει το “δύναται” της φορολογικής αρχής στην προκειμένη περίπτωση κι όχι των φορολογουμένων που επέλεξαν για τους λόγους που αναλύθηκαν παραπάνω να φορολογηθούν στην Αμερική τα εισοδήματα από μισθώματα κάνοντας εφαρμογή του αρθρ 8 της Σύμβασης.
Εκεί που το θέμα γίνεται αρκετά σοβαρό είναι που οι φορολογικές αρχές κάνοντας χρήση το έγγραφο με αρ. πρωτ. 1104429/2060/Α0012/21.12.2007 υπολογίζουν ως εισόδημα το σύνολο του εισπραχθέντος μισθώματος (…) χωρίς να αφαιρούν τις δαπάνες που αφαιρούν οι Αμερικανικές αρχές για να προκύψει το φορολογητέο εισόδημα (..) Δηλαδή θα φορολογήσουν το συνολικό εισπραχθέν μίσθωμα αφαιρώντας το 5% (παρ. 3α αρθρ. 39 Ν. 4172/2013) σαν να εισέπραξε τα μισθώματα στην Ελλάδα !!
Χρήσιμο είναι εδώ να επισημανθούν τα εξής:
Το έγγραφο αυτό ανάγεται σαφώς σε ημερομηνία που ίσχυε ο παλιός κώδικας φορολογίας εισοδήματος (Ν. 2238/1994) ο οποίος καταργήθηκε με τον νέο (Ν. 4172/2013) και στην παρ. 26 του άρθρου 72 του Ν. 4172/2013, ορίζει ότι:
«Από την έναρξη ισχύος του Ν.4172/2013 παύουν να ισχύουν οι διατάξεις του Ν.2238/1994 (Α΄ 151), συμπεριλαμβανομένων και όλων των κανονιστικών πράξεων και εγκυκλίων που έχουν εκδοθεί κατ΄ εξουσιοδότηση αυτού του νόμου.»
Επιπροσθέτως ο Κώδικας Φορολογικών Διαδικασιών ο οποίος στην παρ. 3 του άρθρου 9 του Ν. 4174/2013 ορίζει:
«3. Οι ερμηνευτικές εγκύκλιοι δεν είναι δεσμευτικές για τους φορολογούμενους».”
Τέλος να επισημάνουμε ότι οι φορολογούμενοι αυτοί κάνοντας χρήση και την εγκύκλιο Ε.2009/11.1.2019 της ΑΑΔΕ με θέμα «Η ειδική εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 29 του Ν.3986/2011 και του άρθρου 43Α του Ν.4172/2013 συνιστά φόρο ο οποίος εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των ισχυουσών ΣΑΔΦ -συμμόρφωση με ΣτΕ 2465/2018» η οποία εξαιρεί τα εισοδήματα αλλοδαπής προέλευσης που αποκτώνται από φορολογικό κάτοικο Ελλάδος και η Ελλάδα δεν έχει δικαίωμα φορολόγησης βάσει ισχύουσας ΣΑΦΔ και από την εισφορά αλληλεγγύης, γίνεται κατανοητό ότι οι φορολογούμενοι αυτοί κινδυνεύουν με καταλογισμούς φόρων μεγαλύτερων ίσως από τα μισθώματα που εισέπραξαν.
- Αυτό διότι έχουμε το οξύμωρο να φορολογηθούν έξοδα που έχουν γίνει στην αλλοδαπή και που τα κάνει δεκτά το κράτος πηγής του εισοδήματος …
Η διαφορετική ερμηνεία από μέρους της φορολογικής διοίκησης θα πρέπει να ενσωματώσει όλες τις διατάξεις και με γνώμονα πως δεν είναι λογικό να φορολογηθεί εισόδημα το οποίο δεν εισπράχθηκε ούτε καν βρίσκεται σε απαίτηση είσπραξης διότι όλες οι υποθέσεις αυτές θα οδηγηθούν στα Διοικητικά δικαστήρια.
Η ερμηνεία συμψηφισμού του φόρου κατά το άρθρο 6 του Πρότυπου Σύμβασης του ΟΟΣΑ, το οποίο η χώρα μας ακολουθεί, για συμψηφισμό του φόρου που κατέβαλε ο Έλληνας φορολογικός κάτοικος στην Αμερική δεν είναι αρκετή διότι το μείζον είναι σε ποιο εισόδημα θα υπολογιστεί ο φόρος.
Αν υπολογιστεί στο εισόδημα που κατά την νομοθεσία των Ηνωμένων Πολιτειών αφαιρεί τις δαπάνες, όπως αναλύθηκαν παραπάνω είναι τελείως διαφορετικό από αυτό του συνόλου των εισπραχθέντων μισθωμάτων σαν να μην υπεγράφη ποτέ η ΣΑΦΔ Ελλάδας-Ηνωμένων Πολιτειών η οποία σαφώς αναφέρει στο καθαρό εισόδημα “ως αν ο τοιούτος κάτοικος ή εταιρεία διεξήγον εμπόριον ή εργασίας εντός του τοιούτου ετέρου Kράτους δια μονίμου εν αυτώ εγκαταστάσεως”.
- Αυτό κατά πρώτον διαφοροποιεί την αντιμετώπιση των φορολογικών κατοίκων των δύο χωρών και κατά δεύτερον αναγκάζει τους Έλληνες φορολογικούς κατοίκους να φύγουν από την Ελλάδα χωρίς να παραβλέπουμε το μήνυμα που λαμβάνεται από επενδυτές ή ξένους φορολογικούς κατοίκους να έρθουν στην Ελλάδα με ευνοϊκούς όρους φορολόγησης την ώρα που εξωθούμε σε αποχώρηση τους δικούς μας ..
{Ο κύριος Γιώργος Τσιαμούρας είναι λογιστής-φοροτεχνικός στην TLS Φοροτεχνική-Συμβουλευτική}
