Κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με τίτλο:

• «Δάνεια: Διαφάνεια, ανταγωνισμός, προστασία των ευάλωτων- Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2021/2167, επανεισαγωγή του προγράμματος “ΗΡΑΚΛΗΣ” και άλλες επείγουσες διατάξεις».

Σκοπός του νομοσχεδίου είναι:

α) η ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2021/2167 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Νοεμβρίου 2021 για τους διαχειριστές πιστώσεων και τους αγοραστές πιστώσεων και την τροποποίηση των οδηγιών 2008/48/ΕΚ και 2014/17/ΕΕ (L 438),

β) η εύρυθμη λειτουργία της κεφαλαιαγοράς και ο ενισχυμένος έλεγχός της,

γ) η εν γένει προστασία των οφειλετών, και

δ) η ολοκλήρωση της διαδικασίας παροχής εγγύησης σε τιτλοποιήσεις που είχαν υποβληθεί κατά τη δεύτερη φάση του προγράμματος «ΗΡΑΚΛΗΣ» και η εξέταση νέων αιτημάτων που υποβλήθηκαν και από μη συστημικές τράπεζες.

Προβλέπονται συγκεκριμένες υποχρεώσεις για τους servicers ως προς την ενημέρωση, εξυπηρέτηση και σεβασμό των δικαιωμάτων των καταναλωτών, σύμφωνα με τις σχετικές ρυθμίσεις της Οδηγίας 2021/2167.

• Επιπλέον, πέρα από τις προβλέψεις της Οδηγίας, επιβάλλεται η υποχρέωση στους servicers να παρέχουν μέσω ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας προσωποποιημένη και αναλυτική ενημέρωση προς τους οφειλέτες, για το ύψος της οφειλής, το ιστορικό των πληρωμών, τις δόσεις, το επιτόκιο της ρύθμισης κ.λπ.

Ο οφειλέτης θα μπορεί να βλέπει τα στοιχεία αυτά εισερχόμενος με χρήση του κωδικού του σε ειδική εφαρμογή στις ιστοσελίδες των servicers (κατ’ αναλογία με το webbanking των τραπεζών).

Οι αγοραστές και οι διαχειριστές πιστώσεων υποχρεούνται να διαθέτουν ηλεκτρονικό σύστημα προσωποποιημένης πληροφόρησης, μέσω του οποίου θα παρέχουν στο δανειολήπτη άμεσα, τη στιγμή της πρόσβασής του, και με ανανέωση των στοιχείων σε μηνιαία τουλάχιστον βάση, ενημέρωση αναφορικά με την οφειλή του, η οποία θα περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον τα εξής:

α)  πληροφορίες σχετικά με τα ποσά που οφείλει ο δανειολήπτης, με αναλυτική καταγραφή των ποσών που οφείλονται ως κεφάλαιο, τόκοι, προμήθειες, τυχόν άλλες χρεώσεις, καθώς και το ισχύον επιτόκιο,

β) την περιοδικότητα των δόσεων, το ύψος αυτών, την ημερομηνία πληρωμής εκάστης αυτών, το τρέχον υπόλοιπο, καθώς και το λογαριασμό εξυπηρέτησης της οφειλής.

Το σύστημα προσωποποιημένης πληροφόρησης θα πρέπει να τεθεί σε λειτουργία το αργότερο έως τις 31 Μαρτίου 2024. Έως τότε οι servicers υποχρεούνται να παρέχουν εγγράφως τις πληροφορίες αυτές (ύψος οφειλής, δόσεις, επιτόκιο κ.λπ.) σε κάθε δανειολήπτη μετά από αίτησή του σε προθεσμία 30 ημέρων.

• Υπάρχει πρόβλεψη για πρόστιμα έως 500.000 ευρώ και φθάνουν μέχρι ανάκληση της άδειας λειτουργίας, ενώ οι αρμόδιες αρχές θα είναι σε θέση να δημοσιοποιούν τα ονόματα, αλλά και την φύση της παράβασης, στο ευρύ κοινό.

Εξωδικαστικός μηχανισμός

Αυτόματα και υποχρεωτικά θα πρέπει να γίνεται πλέον δεκτή η πρόταση αναδιάρθρωσης του χρέους των ευάλωτων οφειλετών από το σύνολο των πιστωτών.

Η σχετική μέριμνα υπάρχει στο νομοσχέδιο, προβλέποντας ότι ο οφειλέτης διατηρεί το δικαίωμα να απορρίψει την πρόταση, ενώ οι πιστωτές μπορούν να την προσβάλουν στα δικαστήρια, εφόσον διαθέτουν στοιχεία ότι παράμετροι της αίτησης δεν είναι αληθινές.

Επιπρόσθετα, για το σύνολο των οφειλετών που έχουν δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση βελτιώνεται ο αλγόριθμος, μέσω του οποίου προκύπτει το ύψος της διαγραφής και της οφειλής στον εξωδικαστικό.

Η συγκεκριμένη ρύθμιση οδηγεί σε μείωση έως και 28% της ρυθμιζόμενης οφειλής από δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση.

Τέλος, το επιτόκιο των ρυθμίσεων διαμορφώνεται σε 3% σταθερό για τρία έτη, ενώ επεκτείνεται η δυνατότητα ένταξης στον εξωδικαστικό στα πρόσωπα που «κληρονόμησαν» οφειλές προς το Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης που έχουν βεβαιωθεί σε βάρος επιχειρήσεων που έχουν κλείσει.

Τα αιτήματα που είχαν υποβάλλει οι servicers, τόσο για την πλατφόρμα ενημέρωσης των δανειοληπτών, όσο και για τον εξωδικαστικό μηχανισμό, δεν έγιναν αποδεκτά – τουλάχιστον σε πρώτη φάση – από την κυβέρνηση.

Ειδικότερα, όσον αφορά στην πλατφόρμα είχαν ζητήσεις τρίμηνη παράταση ειδικά για τις περιπτώσεις δανειοληπτών που έχουν να κάνουν με πτωχευτική διαδικασία, Νόμο Κατσέλη κ.ο.κ., ενώ ως προς τον εξωδικαστικό είχαν προτείνει η συμφωνία ρύθμισης – πρωτίστως στις περιπτώσεις των ευάλωτων που πλέον με το νέο νομοσχέδιο πρέπει απαραιτήτως να γίνει αποδεκτή από τους ίδιους – να αποτελεί εκτελεστό τίτλο.

Αυτό πρακτικά σημαίνει πως εάν ένας δανειολήπτης αθετήσει την πληρωμή η εταιρεία διαχείρισης να μπορεί να εκκινεί σχεδόν αυτόματα τις νομικές ενέργειες, χωρίς χρονοβόρες διαδικασίες που ενέχουν κόστος, αλλά και χρόνο.

Παράλληλα, στην περίπτωση των πλειστηριασμών οι εταιρείες διαχείρισης είχαν ζητήσει τη θέσπιση προκαταβολής 10% επί της συνολικής οφειλής, προκειμένου να «παγώνει» η διαδικασία.

Δάνεια από μη τραπεζικά ιδρύματα

Μία αλλαγή, κυρίως νομοτεχνικού χαρακτήρα, είναι αυτή που αφορά στη δυνατότητα των εταιρειών παροχής πιστώσεων να χορηγούν δάνεια.

Ειδικότερα, με το άρθρο 43 του νομοσχεδίου ο σκοπός λειτουργίας των επίμαχων εταιρειών περιοριζόταν στη χορήγηση δάνειων για αναχρηματοδότηση – αναδιάρθρωση υφιστάμενων οφειλών με καλύτερους όρους (ύψος επιτοκίου, επιμήκυνση χρονικής διάρκειας αποπληρωμής, ενδεχομένως «κούρεμα» της αρχικής οφειλής).

Επρόκειτο, δηλαδή, για μία δεύτερη ευκαιρία για υφιστάμενα δάνεια και όχι χορήγηση νέου δανεισμού, όπως, άλλωστε, είχε δεσμευθεί ο υπουργός Οικονομικών, κ. Κωστής Χατζηδάκης. Έτσι, στο νομοσχέδιο που κατατέθηκε υπάρχει η σχετική διόρθωση.