Μπροστά μας έχουμε τη αντιμετώπιση των «πέντε δράκων», που κρατούν δέσμιες τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας, δυσχεραίνοντας την αποκατάσταση ισχυρής αναπτυξιακής τροχιάς.
Πέντε διογκούμενα και αλληλένδετα προβλήματα:
- το μεγάλο δημοσιονομικό χρέος,
- το προβληματικό ασφαλιστικό σύστημα,
- το δυσλειτουργικό και αντιαναπτυξιακό φορολογικό πλαίσιο,
- τα δίδυμα προβλήματα πολυνομίας και κακονομίας
- οι δυσλειτουργίες και καθυστερήσεις στην απονομή της δικαιοσύνης.
Ζητήματα που το καθένα χωριστά και όλα μαζί από κοινού εγκλωβίζουν την οικονομία σε στασιμότητα και αποθαρρύνουν τις επενδύσεις.
Από όλες τις χώρες που βίωσαν ανάλογες κρίσεις και εφάρμοσαν προγράμματα προσαρμογής, η Ελλάδα είχε μεν το μεγαλύτερο πρόβλημα αλλά ήταν, όμως, και η μόνη που λίμνασε κυριολεκτικά επί μια δεκαετία, με το μεγαλύτερο κοινωνικό και οικονομικό κόστος προσαρμογής.
Για να είμαστε αντικειμενικοί, σ’ αυτή τη δεκαετία, έστω και υπό πίεση και παρά την πολιτική και κοινωνική αντίσταση, έγιναν και πολύ σημαντικές μεταρρυθμίσεις και διορθώθηκαν οι ανισορροπίες που μας οδήγησαν στην κρίση.
Αποτέλεσμα, τα δύο τελευταία χρόνια, μετά την κρίση του καλοκαιριού του 2015, η οικονομία και οι αγορές να δείχνουν σήμερα σαφή στοιχεία βελτίωσης και ανάκαμψης, έστω και αν η τελευταία παραμένει αναιμική.
Τα βήματα αυτά ασφαλώς δεν επαρκούν. Όπως τόνισε και ο κ. Δασκαλόπουλος σε προηγούμενη τοποθέτησή του με την οποία συμφωνώ, «Είναι ανάγκη για τη χώρα, για το μέλλον της, να ολοκληρωθεί ένα ριζοσπαστικός εκσυγχρονισμός της πολιτικής πρακτικής της οικονομίας, της κοινωνίας και της λειτουργίας των θεσμών».
Η πλειονότητα του πολιτικού συστήματος δεν τόλμησε να παραδεχθεί, ιδιαίτερα από τη θέση της αντιπολίτευσης, ότι σημαντικό τμήμα των προτεινόμενων από τους δανειστές μεταρρυθμίσεων ήταν αναγκαίες.
Για τη διόρθωση των σοβαρών μακροοικονομικών ανισορροπιών και κυρίως για τη δημιουργία των θεσμικών και οικονομικών προϋποθέσεων επιστροφής της χώρας στην κανονικότητα, την ανάπτυξη, τη διεθνή ανταγωνιστικότητα.
Περισσότερο, όμως, από αυτό, τα τελευταία δέκα χρόνια, δεν διαμορφώσαμε το δικό μας αφήγημα εξόδου από την κρίση.
Ένα αξιόπιστο πρόγραμμα οικονομικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης που θα απελευθέρωνε τις υγιείς και παραγωγικές δυνάμεις της χώρας και θα συμπεριλάμβανε κρίσιμες μεταρρυθμίσεις:
- στο επιχειρηματικό και επενδυτικό περιβάλλον,
- στο φορολογικό σύστημα,
- στη δημόσια διοίκηση,
- στην ανταγωνιστική λειτουργία των αγορών,
- στο τραπεζικό σύστημα,
- στην κρατική γραφειοκρατία,
- στο ασφαλιστικό σύστημα,
- στη δικαιοσύνη και τις ανεξάρτητες εποπτικές και ρυθμιστικές αρχές.
Ατυχώς, η «ενοχλητική» αλήθεια είναι ότι ζήσαμε μια περίοδο που στα χρονίζοντα προβλήματα της χώρας απαντήσαμε πολλές φορές με λαϊκισμό, και κοντόφθαλμες πολιτικές και τακτικισμούς, με γνώμονα κυρίως το πολιτικό κόστος.
Δεν δείξαμε ευθύνη, ειλικρίνεια, αυτοκριτική και θάρρος απέναντι στην κοινωνία, που έκανε και κάνει ακόμα πολλές θυσίες και για χρόνια πίστεψε το αφήγημα των κακών ξένων και των ευκολότερων λύσεων.
Δεν μπορέσαμε να διαμορφώσουμε ένα ισχυρό μέτωπο κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών δυνάμεων, που θα στήριζαν το μεγάλο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα.
Δεν πείσαμε τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών ότι θα είχε να επωφεληθεί από τις αλλαγές και τις μεταρρυθμίσεις, από μια λειτουργούσα, ανοικτή και ανταγωνιστική οικονομία αγοράς.
Αποτέλεσμα, διογκώθηκε το κοινωνικό και οικονομικό κόστος προσαρμογής και καθυστέρησε επικίνδυνα η επιστροφή στην κανονικότητα και την ανάπτυξη.
Κυρίες και Κύριοι,
Στις γενικές κατευθυντήριες γραμμές προσυπογράφω τις προτάσεις των συγγραφέων των μελετών που παρουσιάζονται σήμερα, με μία επισήμανση μόνο. Δυστυχώς, οι δράκοι δεν είναι μόνο πέντε.
Τα θέματα της ταχύτερης μείωσης του σημαντικού υπολοίπου των μη εξυπηρετούμενων δανείων ύψους € 95 δισεκ. σήμερα, καθώς και της αναγκαιότητας σημαντικής ανάκαμψης των ιδιωτικών επενδύσεων που κατέρρευσαν, από € 50 δισεκ. περίπου το 2007, σε € 14,4 δισεκ. το 2017 ετησίως, οφείλουν να αποτελέσουν αντικείμενο ουσιαστικού σχεδίου αντιμετώπισής τους.
Επέλεξα σήμερα να μη μιλήσω για τους πέντε ή επτά δράκους, θα το κάνουν οι συγγραφείς των μελετών, αλλά να αναδείξω πέντε σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές δομικές αλλαγές που συντελούνται σταδιακά στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, κυρίως ως αποτέλεσμα της βαθιάς κρίσης και των μεταρρυθμίσεων που υλοποιήθηκαν.
Αλλαγές, ceteris paribus, φιλικές προς το επιχειρείν, τις επενδύσεις, την ανάπτυξη και την ιδιωτική παραγωγική ανασυγκρότηση.
Οι πέντε αυτοί αναπτυξιακά καταλύτες, όπως τους ονομάζω, σε συνδυασμό με την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων για την αντιμετώπιση των δράκων,
μπορούν να αποτελέσουν την κρίσιμη και ειδοποιό διαφορά για την οριστική επιστροφή της χώρας σε ισχυρή και διατηρήσιμη αναπτυξιακή τροχιά και οικονομική και κοινωνική κανονικότητα.
Στόχος είναι να γίνει επιτέλους η Ελλάδα μια σύγχρονη, ανοικτή και ανταγωνιστική οικονομία αγοράς, με κοινωνική συνοχή, ένας τόπος ελκυστικός να ζεις, να εργάζεσαι, να παράγεις, να επενδύεις, να δημιουργείς.
Ο Πρώτος Αναπτυξιακός Καταλύτης είναι η Ανάδειξη μιας Νέας Δυναμικής και Εξωστρεφούς Επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα
H κρίση και οι μεταρρυθμίσεις, σε συνδυασμό με τις διεθνείς εξελίξεις στις αγορές και τις οικονομίες και την κατάρρευση της εγχώριας ζήτησης, ανέδειξαν μια νέα γενιά επιχειρηματιών, μια νέα ελληνική δυναμική επιχειρηματικότητα, ανθεκτική στις προκλήσεις των ανοικτών αγορών και του διεθνούς ανταγωνισμού.
Η επιχειρηματικότητα που κυριάρχησε πριν την κρίση, ήταν η επιχειρηματικότητα που :
μεγάλωσε και πλούτισε σε καθεστώς προστασίας από τον ανταγωνισμό,
σε μια κλειστή σχετικά οικονομία,με ευθεία εξάρτηση από κρατικές δουλειές με προνομιακούς όρους, εκμεταλλευόμενη τα κοινοτικά προγράμματα, το χαμηλό κόστος χρήματος, τις σχέσεις με τις ΔΕΚΟ, τις επιδοτήσεις και την ταχύτατη αύξηση της εγχώριας ζήτησης και χρηματοδότησης, που λειτούργησε σε περιβάλλον φοροδιαφυγής και πελατειακών σχέσεων με τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Σήμερα αναδεικνύεται μια νέα δυναμική επιχειρηματικότητα, που όχι μόνο επέζησε υπό «συνθήκες πολέμου» στη διάρκεια της κρίσης, αλλά αναπτύσσεται στην Ελλάδα και διεθνώς με κέρδη, σύγχρονα προϊόντα, θέσεις εργασίας και προστιθέμενη κοινωνική και οικονομική αξία.
Μια νέα επιχειρηματικότητα, χωρίς εξάρτηση από το κράτος, που στοχεύει τις ικανοποιητικές αποδόσεις, κέρδη, απασχόληση, δίκαιες αμοιβές, επενδύοντας, και αναλαμβάνοντας κινδύνους, ανταγωνιζόμενη επί ίσοις όροις στη διεθνή ανοικτή αγορά, προσφέροντας ανταγωνιστικά ποιοτικά προϊόντα και υπηρεσίες, με σύγχρονες πολιτικές εταιρικής διακυβέρνησης και κοινωνικής ευθύνης, και λειτουργώντας σε ένα σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον.
Μια νέα τολμηρή και δυναμική επιχειρηματικότητα ευθύνης και παραγωγικών δυνατοτήτων, κυρίως μεσαίων και μεγαλύτερων ελληνικών επιχειρήσεων που θα αποτελέσουν τις στέρεες βάσεις, τον δυναμικό πυλώνα του επόμενου αναπτυξιακού κύκλου.
Ο Δεύτερος Αναπτυξιακός Καταλύτης είναι η Συρρίκνωση του Οικονομικού Ρόλου του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα.
Ο ρόλος και η επιρροή του δημοσίου τομέα στην οικονομία, π.χ. στην ενέργεια, τις τράπεζες, τις υποδομές, τις μεταφορές, τις τηλεπικοινωνίες, που στο παρελθόν αποτελούσαν ατμομηχανή ανάπτυξης, περιορίζεται δραστικά, σε βαθμό πρωτοφανή για τη μεταπολεμική περίοδο.
Να σημειώσουμε ότι, οι ιδιωτικοποιήσεις, η διαφάνεια στις προμήθειες του δημοσίου,
η σταδιακή ανάπτυξη του outsourcing, των παραχωρήσεων και των ΣΔΙΤ, η ανεξάρτητη διαχείριση της δημόσιας περιουσίας, ο μειούμενος ρόλος των συντεχνιακών συνδικαλιστικών μειοψηφιών, ο περιορισμός του λαϊκισμού και των πελατειακών σχέσεων, η μάχη κατά της φοροδιαφυγής, και η λειτουργία Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, όλα τα παραπάνω, απελευθερώνουν πόρους και παραγωγικές δυνάμεις προς τον ιδιωτικό τομέα, καταργούν γραφειοκρατικούς κανόνες, ανοίγουν οικονομικές δραστηριότητες στον ανταγωνισμό, προσελκύουν επενδύσεις στην οικονομία και δημιουργούν νέες επενδυτικές και αναπτυξιακές ευκαιρίες.
Οι παραπάνω αλλαγές σταδιακά επίσης αποδυναμώνουν πολιτικούς και οικονομικούς μηχανισμούς και συστήματα στο δημόσιο τομέα και την κοινωνία που τα χαρακτήριζαν οι αδιαφανείς οικονομικές συναλλαγές, η σπατάλη πόρων και οι νοσηρές οικονομικές και κοινωνικές καταστάσεις και συμπεριφορές.
Περιορίζεται δηλαδή ο ρόλος ενός κρατικοδίαιτου οικονομικού και κοινωνικού συστήματος,
μιας προστατευμένης επιχειρηματικότητας, εθισμένης στο εύκολο κέρδος και στην απουσία διαφάνειας και ανταγωνισμού.
Η αποδυνάμωση του οικονομικού ρόλου του κράτους δεν σημαίνει ότι η οικονομία της αγοράς θα πρέπει να λειτουργεί χωρίς κανόνες, αποτελεσματικούς θεσμούς, σύγχρονη και αποτελεσματική δημόσια διοίκηση, ανεξάρτητες εποπτικές, ρυθμιστικές και ελεγκτικές αρχές,
σύγχρονο και ευέλικτο εργασιακό πλαίσιο, χωρίς κοινωνικό κράτος και μέτρα στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, και συνθήκες ανταγωνισμού στις αγορές.
Ο Τρίτος Αναπτυξιακός Καταλύτης είναι ο Σταδιακός Παραγωγικός Μετασχηματισμός της Ελληνικής Οικονομίας.
Η οικονομική παραγωγική δομή της χώρας, λόγω της παρατεταμένης κρίσης και των μεταρρυθμίσεων υπόκειται σε ένα βαθύ μετασχηματισμό της οικονομικής αρχιτεκτονικής της, με σημαντική μετατόπιση παραγωγικών συντελεστών σε δυναμικότερους τομείς.
Δημιουργούνται υπό προϋποθέσεις νέες ευκαιρίες και επενδυτικές και παραγωγικές δυνατότητες για τη χώρα.
Στην παλιά οικονομία πριν την κρίση, ήταν κυρίαρχος ο οικονομικός ρόλος του κράτους,
της ιδιωτικής κατανάλωσης (έως 75% του ΑΕΠ), των επενδύσεων στην οικοδομή και τις κατασκευές (έως 11%του ΑΕΠ), μια κλειστή οικονομία κύριων υπηρεσιών και εξυπηρέτησης της εγχώριας αγοράς και του εμπορίου, με το σύνολο των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών να είναι μόνο 18% του ΑΕΠ και με κυρίαρχο οδηγό της ανάπτυξης την εσωτερική ζήτηση, τις πληθωριστικές αυξήσεις μισθών και την ταχύτατη αύξηση της χρηματοδότησης.
Η νέα, μετά την κρίση, οικονομία γίνεται σταδιακά όλο και πιο ανταγωνιστική διεθνώς.
Προσελκύει σημαντικές ξένες αλλά και εγχώριες ιδιωτικές επενδύσεις, που κατευθύνονται στην αναβάθμιση των υποδομών και της παραγωγικής υποδομής, με αφετηρία το πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων.
Η χώρα γίνεται πιο εξωστρεφής (το ποσοστό εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών ως προς το ΑΕΠ αυξάνεται σταθερά, στο 33% σήμερα) με τον τουρισμό, τις μεταφορές, τη βιομηχανία, τη μεταποίηση, τις εξαγωγές, την ενέργεια, τα logistics, τις υποδομές, τα τρόφιμα και τα μέταλλα, ενδεικτικά, να αποτελούν τους νέους δυναμικούς κλάδους, τους αναπτυξιακούς πυλώνες προσέλκυσης επενδύσεων, που οδηγούν τη χώρα σε σταθερή τροχιά ανάκαμψης.
Μια νέα οικονομία που, σε περιβάλλον πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας, μπορεί να προσφέρει ελκυστικές επενδυτικές ευκαιρίες λόγω:
- των σημαντικών ιδιωτικοποιήσεων, του μεγάλου ύψους των NPLs προς πώληση και αναδιάρθρωση, των ιστορικά χαμηλών τιμών κινητών και ακινήτων αξιών,
της αναγκαιότητας δημιουργίας ισχυρότερων και μεγαλύτερων επιχειρηματικών σχημάτων, της κατάρρευσης των ιδιωτικών επενδύσεων που δημιουργεί προϋποθέσεις υψηλών επενδυτικών αποδόσεων σε δυναμικούς κλάδους, του σημαντικά χαμηλότερου κόστους εργασίας, των βελτιούμενων υποδομών (οδικοί άξονες, λιμάνια, αεροδρόμια, σιδηρόδρομοι, ψηφιακές και επικοινωνιακές υποδομές), του αποκλιμακούμενου κόστους χρήματος, των δεσμεύσεων για δημοσιονομική σταθερότητα, της διάθεσης των σημαντικών πόρων από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία και τους διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς, και του εκπαιδευμένου εργατικού δυναμικού.
Ο Τέταρτος Αναπτυξιακός Καταλύτης είναι ότι η Κοινωνία και το Πολιτικό Σύστημα Αλλάζουν, Γίνονται Σταδιακά πιο Φιλικά προς το Επιχειρείν, τις Ιδιωτικές Επενδύσεις, τις Ιδιωτικοποιήσεις και τη Μείωση του Οικονομικού Ρόλου του Κράτους.
Η υλοποίηση των τολμηρών μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται, προϋποθέτει τη διαμόρφωση ενός ισχυρού ηγετικού πόλου εξουσίας, μέσω ευρύτερων πολιτικών και κοινωνικών συναινέσεων, που θα δεσμευθεί να υλοποιήσει ένα τολμηρό αναπτυξιακό πρόγραμμα αλλαγών και παραγωγικής ανασυγκρότησης.
Αυτός ο ηγετικός πόλος εξουσίας θα πρέπει να πείσει την πλειοψηφία της κοινωνίας, ότι οι τολμηρές μεταρρυθμίσεις είναι η μόνη διέξοδος από την κρίση και την ατροφική ανάπτυξη, κυρίως δε να πειστεί η κοινωνία ότι θα αποκομίσει μέρισμα επιτυχίας, οφέλη από τη δημιουργία, μιας σύγχρονης ανοικτής, ανταγωνιστικής και δίκαιης, οικονομίας αγοράς.
Χρειαζόμαστε τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία μαζί μας, ένα σημαντικό κομμάτι της οποίας παραμένει σήμερα καχύποπτο για τη χρησιμότητα και τα οφέλη των μεταρρυθμίσεων,
έχει επηρεαστεί κυρίως από την ταύτιση των μεταρρυθμίσεων, με οριζόντιες περικοπές μισθών και συντάξεων, την οικονομική δυσπραγία και τις συμπεριφορές κάποιων επιχειρηματιών που επέρριψαν το κόστος της κρίσης στους εργαζομένους, τις Τράπεζες και τους φορολογούμενους, ενώ οι ίδιοι διατήρησαν την προσωπική τους περιουσία.
Πρέπει να πείσουμε τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία ότι έχουν να επωφεληθούν από μια ισχυρή οικονομία,
Μια σύμπραξη δυνάμεων που θα περιλαμβάνει και άνεργους, χαμηλόμισθους, ιδιωτικούς υπαλλήλους, στελέχη επιχειρήσεων, έντιμους και συνεπείς φορολογούμενους, τις δυναμικές ιδιωτικές επιχειρήσεις, τους έντιμους και εργατικούς δημοσίους υπαλλήλους, τους νέους αγρότες, τους χαμηλοσυνταξιούχους.
Αναμφίβολα πρόσφατες μετρήσεις καταγράφουν αξιοσημείωτη στροφή στις απόψεις της κοινωνίας που γίνεται πιο φιλική προς το επιχειρείν, το ιδιωτικό, τις επενδύσεις και το μειωμένο οικονομικό ρόλο του δημόσιου τομέα. Χρειάζεται να κτίσουμε ενεργά πάνω σ’ αυτή τη νέα κοινωνική τάση.
Να θυμόμαστε ότι τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα, τα θύματα της κρίσης, δεν ψάχνουν για φιλοδωρήματα και ευεργεσίες.
Θέλουν καλύτερες ευκαιρίες για τα παιδιά τους, δουλειές, παιδεία, ασφαλή διαβίωση, δίκαιες αμοιβές και μεταχείριση, αξιοπρεπή περίθαλψη, δίκαιη και χαμηλή φορολογία, σπίτι για την οικογένειά τους και ευκαιρίες για νέα επιχειρηματικότητα.
Η ευθύνη για την οριστική έξοδο από την κρίση και την οικονομική ανάκαμψη και κοινωνική συνοχή, δεν αφορά μόνο την πολιτεία και το πολιτικό σύστημα.
Αφορά και την αλλαγή στη συμπεριφορά και νοοτροπία των οικονομικών φορέων του τόπου.
Εκφράζεται η ανάγκη το ελληνικό κεφάλαιο να επενδύσει στη χώρα και το μέλλον της,
με την ευρύτερη έννοια του όρου, να δείξει εμπιστοσύνη στις δυνατότητες της χώρας,
να αναλάβει επενδυτικές και παραγωγικές πρωτοβουλίες, να επιδείξει τον αναγκαίο βαθμό ευθύνης, δημιουργώντας σύγχρονες ελληνικές επιχειρήσεις με εταιρική, κοινωνική και εργασιακή υπευθυνότητα.
Εκτιμώ ότι η νέα επιχειρηματικότητα που διαμορφώνεται κινείται προς αυτή την κατεύθυνση.
Ο Πέμπτος Αναπτυξιακός Καταλύτης είναι η Διάδοση των Νέων Κοινωνικών και Παραγωγικών Αξιών
Υπάρχει μια σαφής στροφή της κοινωνίας και κυρίως της νέας γενιάς προς τις οικονομικές και κοινωνικές αξίες που καθιστούν την οικονομία εύρωστη, δυναμική και παραγωγική και την κοινωνία συνεκτική και υπεύθυνη.
Βλέπουμε γύρω μας, όλο και πιο συχνά,νέους ανθρώπους να καινοτομούν, να διαπρέπουν επιστημονικά, να αριστεύουν, τη νεανική επιχειρηματικότητα να ανθεί, να αναδεικνύεται η αριστεία ως ουσιαστική κοινωνική αξία, εκατοντάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, να επενδύουν και να δραστηριοποιούνται στη διεθνή αγορά, χιλιάδες νέους, να τολμούν να ξενιτεύονται για ένα καλύτερο αύριο, να κάνουν την ανεργία δράση, νέους αγρότες να δοκιμάζουν καινοτόμες δυναμικές καλλιέργειες και μεθόδους, χιλιάδες οικογένειες να επενδύουν με το υστέρημά τους στις σπουδές των παιδιών τους και να είναι περήφανοι γι’ αυτό, χιλιάδες δημόσιους λειτουργούς, που παρά τις οριζόντιες μειώσεις μισθών, την απαξίωση και το έλλειμμα υποδομών, δασκάλους, νοσοκόμες, γιατρούς, κοινωνικούς λειτουργούς, αστυνομικούς, αξιωματικούς να κάνουν τη δουλειά τους με συνέπεια, ανθρωπιά, περηφάνεια, αξιοπρέπεια και ευθύνη.
Ενα νέο κύμα εθελοντισμού και ιδιωτικής και κοινωνικής αλληλεγγύης να αναπτύσσεται, κυρίως προς αυτούς που η κρίση περιθωριοποίησε και τσάκισε οικονομικά.
Αυτοί κρατάνε σήμερα την Ελλάδα όρθια,
Αυτοί αποτελούν τον ηθικό κορμό και έχουν κερδίσει το δικαίωμα να ζητήσουν να αλλάξει η χώρα πορεία.
Συγχωρείστε με αν σας κούρασα, όμως θέλω να ακούσετε αντί επιλόγου ένα απόσπασμα από την ομιλία της φοιτήτριας της Ιατρικής σήμερα κυρίας Αλεξίας Κατσικογιάννη.
Ήταν πέρυσι η Πρώτη των Πρώτων όλων των σχολείων της χώρας, Μαθήτρια του λυκείου Χαϊδαρίου, παιδί της μεσαίας τάξης και πριν λίγες ημέρες μίλησε στους αριστούχους μαθητές της χώρας του 2017 στην εκδήλωση της Eurobank «Η Μεγάλη Στιγμή για την Παιδεία» και είπε: «Γι΄ αυτό λοιπόν παιδιά, απευθυνόμενη και σε εσάς, σας παροτρύνω να μην αρκείστε στη συσσώρευση άγονων γνώσεων. Αντίθετα, προσπαθήστε τις γνώσεις αυτές να τις ποτίσετε με το νερό της κριτικής σκέψης και του ορθολογισμού, του ήθους και της πνευματικής ωριμότητας.
Φροντίστε τα εφόδια αυτά να τα κατακτήσετε στην ακαδημαϊκή και μετέπειτα ζωή σας.
Έτσι θα έχετε δικαιώσει όχι μόνο τον τίτλο του αρίστου, αλλά και του ανθρώπου.
Του ανθρώπου που θα τοποθετήσει υπεύθυνα την ψηφίδα που ο ίδιος επιθυμεί στο ψηφιδωτό της αυριανής Ελλάδας.
Σε αυτήν την Ελλάδα οι κάθε λογής Κασσάνδρες του 2018 αρέσκονται στο να υποθηκεύουν το μέλλον της νέας γενιάς.
Λένε ότι οι μισοί θα είμαστε άνεργοι ή υποαπασχολούμενοι, ότι πολλοί από εμάς θα ξενιτευτούν, ότι θα παραμείνουμε ημιμαθείς και πνευματικά μονομερείς.
Λένε ότι οι προφητείες της Κασσάνδρας έβγαιναν πάντα αληθινές.
Οπότε παιδιά φαντάζομαι ότι ήρθε η ώρα να αλλάξουμε την ιστορία»
Κυρίες και Κύριοι,
Στην πράξη, εμείς πρέπει να γίνουμε η αλλαγή που επιθυμούμε να δούμε στην Ελλάδα και μόνο έτσι θα ανακτήσουμε τον έλεγχο του μέλλοντός μας.
