Μέσα στα επόμενα δύο χρόνια θα είναι σαρωτικές οι παρεμβάσεις στις κύριες συντάξεις από τα νέα μέτρα που έρχονται το 2019 και 2020, ενώ με την εφαρμογή του αφορολόγητου οι μισθωτοί θα χάσουν έως και ένα μισθό.
Την ίδια στιγμή έρευνα του ΙΟΒΕ πληροφορεί μέσα από μελέτη του ότι το 2017 το ποσοστό αποταμίευσης διαμορφώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο της σύγχρονης οικονομικής ιστορίας της χώρας με τους φόρους και εισφορές να έχουν υπέρ – αυξηθεί. Ο φαύλος κύκλος εν τη απουσία μέτρων αντιστάθμισης και μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού καθώς και αντιμετώπισης του δημογραφικού διαιωνίζεται με τις παραγωγικές τάξεις να υπέρ – φορολογούνται για να βγουν οι συντάξεις.
Την ίδια στιγμή που η ΕΕ και η Insurance Europe επιχειρεί ενέργειες για την τόνωση της αποταμίευσης με απώτατο στόχο μεταξύ άλλων το Πανευρωπαϊκό Συνταξιοδοτικό Προϊόν που βασίζεται στην αποταμίευση, η Ελλάδα κινείται χωρίς πρόγραμμα και μέτρα αντιστάθμισης κινδύνων. Η έρευνα του ΙΟΒΕ αναφέρει ότι από το 2012, η αποταμίευση των νοικοκυριών έχει γίνει αρνητική ενώ επιδεινώνεται συν τω χρόνω.
Το χειρότερο έτος ήταν το 2017, όπου το ποσοστό αποταμίευσης διαμορφώθηκε, στο χαμηλότερο επίπεδο της σύγχρονης οικονομικής ιστορίας της χώρας , -7,3% του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος, με τους φόρους και εισφορές να έχουν αυξηθεί, ως ποσοστό του εισοδήματος των μισθωτών, των ελεύθερων επαγγελματιών και των συνταξιούχων, από 28,3% το 2014 σε 30% το 2017. Η αδυναμία αποταμίευσης σήμερα έχει συνέπειες για την ευημερία των νοικοκυριών διαχρονικά, καθώς, σε συνδυασμό με την απουσία τραπεζικής χρηματοδότησης, περιορίζει το ύψος των επενδύσεων των νοικοκυριών.
Οι άνθρωποι που δεν αποταμιεύουν σήμερα είναι εκείνοι στις πιο παραγωγικές ηλικίες των 35-54 ετών που, πριν την κρίση, και αποταμίευαν και αποπλήρωναν τα δάνειά τους και έβαζαν κάτι στην άκρη για αργότερα. Μάλιστα, τα νοικοκυριά με αρχηγό οικογένειας ηλικίας 35-44 ετών είναι τα πλέον επιβαρυμένα. Ενώ, στην αρχή της κρίσης (2010) αποταμίευαν το 2,3% των εισοδημάτων τους, σήμερα (2016) η αποταμίευση τους είχε γίνει βαθιά αρνητική (-13,3%).
Το γεγονός δε, που ακόμα μέχρι σήμερα με δεν υπάρχει σχέδιο εξόδου από το λαβύρινθο που οδηγήθηκε η χώρα μετά το 2015, οι αποταμιεύσεις των νέων συνταξιούχων θα είναι χαμηλές, ενώ και οι συντάξεις τους θα είναι μειωμένες, λόγω της ανυπαρξίας συνταξιοδοτικής αποταμίευσης, αλλά και της προϊούσας γήρανσης του πληθυσμού.Έτσι, η κατανάλωσή τους θα συμπιέζεται και από τις δύο πλευρές.
Τα νοικοκυριά, με αρχηγό οικογένειας σε ηλικία έως 34 ετών, υπό κανονικές συνθήκες, έχουν αρνητική αποταμίευση, καθώς η κατανάλωσή τους στηρίζεται με δανεικά από τις τράπεζες ή με «χορηγίες» γονέων. Η αποταμίευση στα νοικοκυριά με αρχηγό οικογένειας ηλικίας άνω των 65 ετών (κυρίως συνταξιούχοι) ήταν πριν την κρίση, αλλά και είναι και σήμερα, θετική, αν και έχει μειωθεί κατά τι λόγω της ύφεσης.
Δεν είναι τυχαίο, πάντως, που η ελληνική κοινωνία «άντεξε» την μεγαλύτερη κρίση στην μεταπολεμική της ιστορία, καθώς οι συντάξεις έπαιξαν τον ρόλο της μητέρας όλων των οικονομικών σταθεροποιητών, στηρίζοντας την κατανάλωση ακόμη και των πιο παραγωγικών ηλικιών που υπερφορολογούνται για να πληρωθούν οι συντάξεις, σε ένα φαύλο κύκλο που δεν αφήνει την οικονομία να σταθεί στα πόδια της.
της Έλενας Ερμείδου
