Η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο Λογιστικό και το Οικονομικό κέρδος μιας μικρής επιχείρησης

Του Νικόλα Φιοράντη

Επενδυτές σίγουρα θέλουμε !!!  Η Λειτουργική & Χρηματοοικονομική υποδομή της Επιχείρησης μας, ως ο καθρέφτης της ευρωστίας της, δείχνει την αλήθεια ή είναι παραμορφωτικός ;

Είμαστε διατεθειμένοι να μάθουμε ; Εάν ναι, είμαστε προετοιμασμένοι για την αναδιάρθρωση ώστε να αποτελέσει η Εταιρεία μας τον πόλο έλξης επενδυτικών κεφαλαίων;

Στη σύγχρονη εποχή, οι τεχνικές που πρέπει να χρησιμοποιούνται για την μέτρηση της αποδοτικότητας μιας εταιρείας / επένδυσης βασίζονται στις αρχές της χρηματοοικονομικής θεωρίας και της αποτίμησης (“valuation”), με πλέον διαδεδομένη τη μεθοδολογία του Οικονομικού Κέρδους.

Σε αντιδιαστολή, το λογιστικό μοντέλο απεικόνισης της αποδοτικότητας μιας εταιρείας – κοινός τόπος και βάση αξιολόγησης για τον περισσότερο κόσμο – συνοψίζει τα παρακάτω κύρια μειονεκτήματα :

• διαφορετικές μεθόδους αποτιμήσεων (αποθεμάτων, αποσβέσεων κλπ.) που είναι μεν αποδεκτές, πλην όμως δυσχεραίνουν τη συγκρισιμότητα με άλλες ομοειδείς,
• αυθαίρετους επιμερισμούς κόστους, χωρίς αυτοί να τεκμηριώνονται σε οικονομική βάση για την επιλογή της μιας μεθόδου έναντι της άλλης (γραμμική ή επιταχυνόμενη απόσβεση κλπ.),
• πρόσθετες αναγκαίες επενδύσεις διατήρησης της παραγωγικής δυναμικότητας να μην λαμβάνονται υπόψη,
• ο ενυπάρχων κίνδυνος να μην αξιολογείται και να παραγνωρίζεται,
• η χρονική αξία του χρήματος να αγνοείται.

Ως αποτέλεσμα και με δεδομένη την βασική αρχή λειτουργίας του λογιστικού μοντέλου στην αντιπαραβολή μεταξύ εσόδων και εξόδων την ίδια χρονική περίοδο (“matching principle”), σε συνδυασμό με την επίδραση των φορολογικών νόμων, η αξιολόγηση της απόδοσης με βάση τα λογιστικά κέρδη να είναι “παραμορφωτική”, με δεδομένο ότι δεν μετρά τη μεταβολή της οικονομικής αξίας μιας εταιρείας από περίοδο σε περίοδο.

Τι είναι όμως το Οικονομικό Κέρδος;

Εννοιολογικά είναι η διαφορά μεταξύ εσόδων και κόστους, όπου όμως το κόστος περιλαμβάνει όχι μόνο τις λειτουργικές δαπάνες αλλά και το κόστος χρήσης του συνολικού επενδυμένου κεφαλαίου και όχι μόνο του δανειακού.

Παρά το γεγονός ότι η πρακτική εφαρμογή της μεθοδολογίας του οικονομικού κέρδους στα στοιχεία των επιχειρήσεων είναι σχετικά πρόσφατη, η θεωρία της οικονομικής κερδοφορίας έχει τις ρίζες της στις οικονομικές θεωρίες του 19^ου αιώνα (Alfred Marshall, Irvin Fisher κ.α.).

• Αυτό που η πρόσφατη έμφαση στο Οικονομικό Κέρδος έχει επιτύχει είναι να εστιάσει την προσοχή της επιχειρηματικής κοινότητας και των αναλυτών από τα λογιστικά κέρδη στο κόστος χρήσης του κεφαλαίου.
• Ο υπολογισμός της οικονομικής κερδοφορίας είναι ανάλογος με τη μέθοδο της καθαρής παρούσας αξίας (NPV) που χρησιμοποιείται στις αποτιμήσεις των επιχειρήσεων και στην αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων.

Τα τελευταία χρόνια έχει συμβεί κάτι πολύ παράδοξο στην επιχειρηματική πρακτική και στον τρόπο λήψης των αποφάσεων. Ενώ οι νέες επενδύσεις αξιολογούνται σωστά, στη βάση της δημιουργίας Καθαρής Παρούσας Αξίας ως το κριτήριο αποδοχής ή απόρριψης ενός επιχειρηματικού σχεδίου  ή  μιας μεγάλης επένδυσης, η εκτίμηση της αποδοτικότητας στο σύνολο της επιχείρησης να γίνεται με κριτήριο τα λογιστικά κέρδη.

Υπάρχουν δυο βασικές διαφορές μεταξύ του λογιστικού και οικονομικού κέρδους:

1. Το κόστος των ιδίων κεφαλαίων, πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στο συνολικό κόστος του κεφαλαίου. Συνεπώς, στον υπολογισμό του Οικονομικού Κέρδους αφαιρείται από τα αποτελέσματα και το κόστος ευκαιρίας του επενδεδυμένου κεφαλαίου, πέραν του λειτουργικού κόστους και του κόστους δανεισμού.
2. Η απεικόνιση των οικονομικών δεδομένων στη βάση συγκεκριμένων κοινά αποδεκτών λογιστικών αρχών (“accepted accounting principles”) αναφορικά με την καταχώριση των συναλλαγών (έσοδα/έξοδα). Με τον τρόπο αυτό, ενώ τα λογιστικά κέρδη απεικονίζονται στη βάση των αρχών της δεδουλευμένης (“accrual”) λογιστικής, με στόχο στον υπολογισμό της κερδοφορίας να αντιπαραβάλλονται (“matching”) τα έσοδα με τα έξοδα της ίδιας χρονικής περιόδου, ανεξάρτητα από το χρόνο είσπραξης ή πληρωμής τους, το Οικονομικό Κέρδος βασίζεται στις αρχές των Ταμειακών Ροών (“cash flow”).

Πρακτικά, ΜΟΝΟ  αν υπάρχει διαθέσιμο “cash flow” μπορεί να επενδυθεί άμεσα ώστε να αποδώσει ταμειακές ροές στο μέλλον, προσέγγιση που αποτελεί τη βάση υπολογισμού της Οικονομικής Αξίας και το θεμέλιο λίθο της σύγχρονης χρηματοοικονομικής επιστήμης.

Για το λόγο αυτό χρειάζονται αναπροσαρμογές (“adjustments”) στα λογιστικά κέρδη / ζημίες, στοχεύοντας στην αναδιάρθρωση των οικονομικών δεδομένων με τρόπο που να αμβλύνονται οι διαφορές καταχώρισης και παρουσίασης των οικονομικών συναλλαγών της εταιρείας μεταξύ των δύο μεθόδων απεικόνισης.

{ O κ. Νικόλαος Ι. Φιοράντης της “BFES Consulting” είναι Οικονομολόγος – Δικαστικός Πραγματογνώμονας – Τεχνικός Σύμβουλος – Εμπειρογνώμονας }