Στο Panel II: Opportunities for Greece in ESA Ministerial Council ’25 (CM25) του Greek SpaceForum #gstf25, ο κ. Philip Thomas, Head of the Scale Up Programme Division, ESA, ανέφερε ότι στο επόμενο συμβούλιο της ΕSΑ που θα πραγματοποιηθεί τον Οκτώβριο, προσδοκούμε να διατηρηθούν και να αυξηθούν οι συμμετοχές. Βλέπουμε μία μετατόπιση στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής άμυνας και αυτή πλέον αναγνωρίζεται ως η υψηλότερη προτεραιότητα από πολλά κράτη μέλη. Σχεδιάζονται κάποια πακέτα που θα υποστηρίξουν αυτή την προτεραιότητα, υπάρχουν πολλά κεφάλαια ιδιωτικά και δημόσια και πολλοί «παίκτες» στην αγορά, οπότε πρέπει να σκεφτούμε πολύ σοβάρα τις προτεραιότητές μας: προς τα πού θα στραφούμε και τι θα στηρίξουμε. Προσβλέπουμε σε μία ανανέωση αυτού του οράματος και ανάληψη νέων πρακτικών πρωτοβουλιών.
Νομίζω ότι οι προτεραιότητες των χωρών είναι διαφορετικές οπότε δεν υπάρχει τόσο διαχωρισμός σε μικρές και μεγάλες χώρες με ανάλογες δυνατότητες, όσο στο ποια είναι η προτεραιότητα της κάθε χώρας, ώστε να δει με ποιο τρόπο μπορεί να την πετύχει (χρηματοδοτήσεις, επενδύσεις, συνεργασίες). Υπάρχουν συγκεκριμένα προβλήματα και προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσει κάθε χώρα. Εάν ήμουν π.χ. στην ελληνική κυβέρνηση θα σκεφτόμουν τι βιομηχανίες έχω και πώς μπορούν να αναδειχθούν έναντι του ανταγωνισμού.
Ο κ. Frederic Rouesnel, National Recovery & Resilience Facility & Quantum Project Manager, ESA, ανέφερε ότι τα κράτη μέλη έχουν πολλές διαφορετικές προτεραιότητες και πρέπει να σταθούμε στις βασικές θεματικές που μας συνδέουν και αποτελούν γενικές προτεραιότητες Σίγουρα η μετατόπιση που αναφέρθηκε ισχύει και θέλουμε να κεφαλαιοποιήσουμε την τεχνογνωσία που ήδη έχουμε αναπτύξει, ενώ θέλουμε και καλύτερη συνεργασία και με τον ακαδημαϊκό χώρο. Με αυτό τον τρόπο θα φτάσουμε στην αγορά.
Η οικονομική εισφορά του κράτους δείχνει και την φιλοδοξία του, η οποία όμως δεν είναι μόνο στην πλευρά της κυβέρνησης, αλλά και των εταιρειών και των πανεπιστημίων. Το θέμα δεν είναι μόνο οικονομικό. Έχει να κάνει και με την δέσμευση. Είμαι πεπεισμένος ότι θα υπάρχει μια συνέχεια στη δυναμική αυτή που βλέπω.
Ο κ. Jorge–A. Sanchez–P., Director, ESA BIC Greece & Chairman, si–Cluster, σημείωσε ότι στο επόμενο συμβούλιο έχουμε μία κρίσιμη συνεδρίαση, καθώς υπάρχουν πολλές εντάσεις σε όλο τον κόσμο και για πρώτη φορά κατανοούμε ότι χρειαζόμαστε αυτονομία. Επιπλέον ο ESA τώρα ανταγωνίζεται με πολλές χώρες, με προγράμματα εθνικά που είναι πολύ δυνατά και μεγάλες εταιρείες που λειτουργούν ως space agencies. Πρέπει να δουλέψουμε πάνω στο πρόγραμμα παρατήρησης της γης με βιώσιμο τρόπο, για την προστασία του περιβάλλοντος και προσδοκούμε μεγαλύτερη συμμετοχή της βιομηχανίας. Ειδικότερα, μια πιο δυναμική συμμετοχή από την ελληνική πλευρά και ένα ισχυρό πρόγραμμα επενδύσεων. Στο παρελθόν χάσαμε κάποιες ευκαιρίες, αλλά τώρα για στρατηγικούς λόγους πρέπει να είμαστε παρόντες από την αρχή. Θα πρέπει στο επόμενο συμβούλιο να έχουμε αυξημένη συμμετοχή και να τοποθετηθούμε σε περιοχές που θα είναι ανταποδοτικές.
Όπως επεσήμανε, η κατάσταση της Ελλάδας τα τελευταία δύο χρόνια είναι πολύ διαφορετική απ’ ότι προηγουμένως και τον επόμενο χρόνο θα είναι ακόμα πιο διαφορετική. Υπάρχουν ωστόσο δύο κρίσιμα σημεία: Η ESA υλοποιεί το 60% του παγκόσμιου μπάτζετ για το διάστημα, που αποτελεί ωστόσο μόλις το 10% παγκοσμίως και η Ελλάδα συμμετέχει με ποσοστό μικρότερο της μονάδας. Είναι πολύ μικρό. Πρέπει να πάει στο 2%-3%. Είναι πολύ σημαντικό για το οικοσύστημα να το πετύχουμε αυτό. Πρέπει και οι επιχειρήσεις να αναλάβουν έναν ηγετικό ρόλο. Θεωρώ επίσης ότι υπάρχει μια σημαντική ευκαιρία στο ERS. Πρέπει το υπουργείο να το δει πιο οργανωμένα.
Ο κ. Σωκράτης Κωστίκογλου, General Director Applications and R&D, Space Hellas, ανέφερε ότι το επόμενο συμβούλιο αποτελεί μια κρίσιμη ευκαιρία συντονισμού της Ελλάδας με την ESA. Πέρα από τις αποφάσεις χρηματοδότησης και της συνέχισης ζωτικών προγραμμάτων, αυτό που περιμένουμε είναι ότι θα εδραιώσει τη στροφή της ESA προς ένα πιο αυτόνομο και ανθεκτικό πρόγραμμα. Χρειάζεται βαθύτερη ενσωμάτωση του διαστήματος στις εθνικές δράσεις. Πάνω από το 90% της διαστημικής τεχνολογίας μπορεί να έχει τόσο πολιτικές όσο και αμυντικές χρήσεις. Θέμα επίσης θα αποτελέσει η υποχρηματοδότηση από την πλευρά της Ευρώπης και πιστεύω ότι θα γίνουν προσπάθειες να καλυφθεί αυτό το κενό.
Το θέμα της γεωεπιστροφής είναι επίσης ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα, καθώς το 80% του προγράμματος της ESA είναι σε προαιρετικά προγράμματα. Στην Ελλάδα υστερούμε πάρα πολύ στο θέμα της γεωεπιστροφής. Υπάρχουν κενά πολιτικής και στρατηγικής που θα καθορίσουν τις προτεραιότητες, υπάρχει ρυθμιστική πολυπλοκότητα, ελλείψεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο και περιορισμένη βιομηχανική κλίμακα. Μας λείπουν επίσης οι εθνικοί πρωταθλητές, οι μεγάλες εταιρείες. Για να τα ξεπεράσουμε αυτά χρειάζεται μια πολυδιάστατη στρατηγική προσέγγιση. Πρέπει να ενισχυθεί το Εθνικό Κέντρο Διαστήματος, που μπορεί να γίνει κόμβος επαφής με την βιομηχανία, να υπάρχει στοχευμένη ενίσχυση σε εταιρείες και συνέργειες μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.
Ο κ. Βάιος Λάππας, Καθηγητής Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ανέφερε ότι η κυβέρνηση πρέπει να τρέξει πιο γρήγορα, το ίδιο και η Ευρώπη. Είναι μία πρόκληση για όλους, αλλά και ευκαιρία για την Ελλάδα να κεφαλαιοποιήσει τις επενδύσεις της. Πρέπει να φανεί σε παγκόσμιο επίπεδο η πρόοδος που συντελείται στη χώρα. Χρειάζονται όμως και οι σωστές επενδύσεις.
Ο ίδιος επεσήμανε ότι υπάρχει σίγουρα η ανάγκη να αλλάξει η κουλτούρα στα πανεπιστήμια. Να μπορούμε να πάρουμε την ακαδημαϊκή έρευνα και να την εμπορευματοποιήσουμε. Οπότε χρειάζεται να αλλάξει η κουλτούρα και να βάλουμε τα αντίστοιχα μαθήματα στις σχολές. Αυτό όλο θέλει μια μεγάλη αλλαγή, πολύ γρήγορα και χρειάζεται και αναγνώριση. Δεν γνωρίζουν επαρκώς το κομμάτι της αεροδιαστημικής. Αν γίνει μια ανεξάρτητη μελέτη και δούμε ξεκάθαρα τα μεγέθη ως ποσοστό στο ΑΕΠ, θα φανεί η σημαντική συμβολή του κλάδου, οπότε έτσι μπορεί να εξασφαλιστεί και παραπάνω ενίσχυση από την πολιτεία.
