Επ. Ανταγωνισμού: Δεν υπάρχουν συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού στις κατασκευές

Στο πλαίσιο της κανονιστικής παρέμβασης στον κλάδο των κατασκευών και κατόπιν της δημοσίευσης των δεύτερων απόψεών της, η επιτροπή κήρυξε την έναρξη δεύτερης δημόσιας διαβούλευσης, διάρκειας 30 ημερών, προσκαλώντας κάθε ενδιαφερόμενο μέρος να εκθέσει τα σχόλια, τις θέσεις και τις παρατηρήσεις του αναφορικά με τα προτεινόμενα μέτρα. Η δεύτερη δημόσια διαβούλευση ξεκινάει σήμερα και θα διαρκέσει έως και τις 9 Σεπτεμβρίου 2022.

Αναλυτικά η απόφαση της επιτροπής αναφέρει τα εξής:

Η Επιτροπή Ανταγωνισμού («ΕΑ») στις 08.01.2021, έχοντας υπόψη το άρθρο 11 Ν. 3959/2011 για κανονιστική παρέμβαση σε κλάδους της οικονομίας, αποφάσισε αυτεπαγγέλτως την εκκίνηση της σχετικής διαδικασίας στον κλάδο των κατασκευών, βλ. σχετική ιστοσελίδα https://www.epant.gr/enimerosi/kanonistiki-kataskeves.html.

Στις 07.04.2021 η ΕΑ δημοσίευσε τις πρώτες απόψεις της (βλ σχετικά εδώ https://www.epant.gr/files/2021/kanonistiki/apopseis_ea_kanonistiki_kataskeves.pdf) στον κλάδο των κατασκευών και εκκίνησε την πρώτη δημόσια διαβούλευση, βάσει του άρθρου 11 (3) Ν. 3959/2011.

Σε συνέχεια των πρώτων απόψεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού (ΕΑ) και των Απόψεων που υπεβλήθησαν στη πρώτη δημόσια διαβούλευση (βλ σχετικά εδώ https://www.epant.gr/files/2021/kanonistiki/Public_consultation_constructions.pdf) η ΕΑ, βάσει του άρθρου 11 (3) Ν. 3959/2011, δημοσιεύει σήμερα τις δεύτερες Απόψεις της με τις οποίες διαπιστώνει ξανά ότι, και μετά τη διενέργεια της πρώτης διαβούλευσης, στο συγκεκριμένο κλάδο δεν υπάρχουν συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού και ανακοινώνει συγκεκριμένα μέτρα για τη δημιουργία συνθηκών αποτελεσματικού ανταγωνισμού.

Οι επαναλαμβανόμενες και σημαντικές αλλαγές που προήλθαν στη μετοχική σύνθεση των δύο μεγαλύτερων επιχειρήσεων στον εξεταζόμενο κλάδο, την περίοδο Μαρτίου-Σεπτεμβρίου 2021 οδήγησαν τον εισηγητή να επικαιροποιήσει την έρευνά του, καθώς και συμπληρωθούν, με Απόφαση της Ολομέλειας, τα μέτρα έρευνας. Συγκεκριμένα, η ΕΑ στη δεύτερη  φάση της έρευνάς της διαπίστωσε εκ νέου ότι στον κλάδο των κατασκευών δεν υπάρχουν συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού και ότι τα άρθρα 1, 2 και 5 μέχρι 10 Ν. 3959/2011 δεν επαρκούν για τη δημιουργία συνθηκών αποτελεσματικού ανταγωνισμού.

Υπενθυμίζεται ότι οι πρώτες Απόψεις της ΕΑ διαπίστωσαν ότι υπήρξε σημαντική συγκέντρωση του κλάδου των κατασκευών την τελευταία δεκαετία με αύξηση των φραγμών εισόδου σε ορισμένες από τις επί μέρους αγορές. Επιπλέον, εντοπίστηκε ότι η κοινή οριζόντια συμμετοχή συγκεκριμένου επενδυτικού κεφαλαίου στις δύο μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρείες της χώρας, δύναται να οδηγήσει σε θεωρίες βλάβης που αφορούσαν μη συντονισμένα μονομερή αποτελέσματα μείωσης ή μετριασμού των κινήτρων για ανταγωνισμό όσο και συντονισμένα αποτελέσματα.

Οι δεύτερες Απόψεις της ΕΑ διαπιστώνουν ότι παρά την σημαντική από-μείωση της κοινής οριζόντιας συμμετοχής στις δύο μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρείες, οι δομικές συνθήκες της εν λόγω αγοράς κατασκευής μεγάλων δημοσίων έργων ως ολιγοπωλίου με υψηλά εμπόδια εισόδου παραμένουν πρόσφορες και σύμφωνες με την θεωρία οριζόντιας κοινής ιδιοκτησίας προς στρέβλωση του ανταγωνισμού. Επίσης φαίνεται να υφίσταται σχετική συμμετρία μεριδίων στην αγορά κατασκευής μεγάλων δημοσίων έργων καθώς και συμμετρία δομής κόστους και παραγωγικής ικανότητας μεταξύ των ανταγωνιζόμενων εταιρειών σε αυτό τον υπο-κλάδο. Τα χαρακτηριστικά αυτά αποτελούν παράγοντες που συμβάλλουν σε πιθανά παράλληλα κοινά συμφέροντα λόγω κοινών οριζοντίων συμμετοχών και σε πιθανή ισχύ αγοράς των συνδεδεμένων εταιρειών προς στρέβλωση του ανταγωνισμού στην σχετική ολιγοπωλιακή αγορά.

Συγκεκριμένο επενδυτικό κεφάλαιο φαίνεται να λειτούργησε με γνώμονα τα συνολικά του συμφέροντα σε αμφότερες τις εταιρείες (maximizing portfolio theory). Κατά σημαντικό χρονικό διάστημα υπήρξε σημαντική κοινή συμμετοχή στις αμφότερες μεγαλύτερες ανταγωνίστριες του κλάδου. Κατά το εξεταζόμενο χρονικό διάστημα διαπιστώνεται πιθανολογούμενο έμμεσο αποτέλεσμα, «παθητικότητα, δηλαδή αποτυχία επιθετικού ανταγωνισμού», σε σειρά δημοσίων διαγωνισμών, σύμφωνα με την ποσοτική  ανάλυση.

Επιπλέον, από την έως τώρα έρευνα της ΕΑ προκύπτει ότι η πρόσφατη μερική από-επένδυση του συγκεκριμένου επενδυτικού κεφαλαίου από μία εκ των δύο επιχειρήσεων περιορίζει μεν, χωρίς όμως να τεκμαίρεται ότι ουσιαστικά εξουδετερώνει, τις αρνητικές επιπτώσεις της κοινής ιδιοκτησίας των δύο σημαντικότερων επιχειρήσεων του κλάδου, η οποία παραμένει. Να σημειωθεί εδώ η επίπτωση στο αποτέλεσμα αυτό ενδεχομένων διαρθρωτικών ή άλλων οικονομικών δεσμών μεταξύ του επενδυτικού κεφαλαίου και των συγκεκριμένων επιχειρήσεων (και διοικήσεων τους) όπως φαίνεται και από τα ευρήματα της έρευνας της ΕΑ.

Σύμφωνα με την οικονομετρική ανάλυση όσο και σχετικό υπόδειγμα ανταγωνισμού υπό ασύμμετρη κοινή ιδιοκτησία και επιπτώσεις στον ανταγωνισμό τόσο μεταξύ των κοινών επιχειρήσεων όσο και από επιχειρήσεις μη κοινής ιδιοκτησίας (non-commonly owned) επιβεβαιώνονται οι κίνδυνοι για θεωρίες βλάβης που αφορούν μη συντονισμένα αντι-ανταγωνιστικά αποτελέσματα, όσο και πιθανά συντονισμένα αντι-ανταγωνιστικά αποτελέσματα.

Το κείμενο των δεύτερων Απόψεων της ΕΑ εξετάζει τα ακόλουθα μέτρα:

Ανεξάρτητη Διοίκηση – Σινικά Τείχη – κώδικας συμπεριφοράς, σε περιπτώσεις κοινής ιδιοκτησίας επί ανταγωνιστικών επιχειρήσεων ότι αφορά τα μέλη της διοίκησης των επιχειρήσεων αυτών, όσο και τον τρόπο και το είδος των πληροφοριών (εμπορικά ευαίσθητων και μη) που θα διαβιβάζονται από τους κοινούς Μετόχους προς τις ανταγωνιστικές επιχειρήσεις και αντιστρόφως