«Σταδιακά βγαίνουμε από την οξεία υγειονομική κρίση. Ενώ εξακολουθεί να απαιτείται η απόλυτη επαγρύπνηση για την υγειονομική κατάσταση, η έμφαση τώρα στρέφεται στην άμβλυνση της κοινωνικοοικονομικής ζημιάς. Αυτό απαιτεί μια πρωτοφανή προσπάθεια και μια καινοτόμο προσέγγιση, που θα καλλιεργεί τη διακυβέρνηση, την ανθεκτικότητα και τη μεταμόρφωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κατόπιν αιτήματος των Επικεφαλής των Κρατών ή Κυβερνήσεων, η Κομισιόν παρουσίασε στο τέλος του Μαΐου ένα ευρύ πακέτο που συνδυάζει το μελλοντικό Πολυετές Χρηματοοικονομικό Πλαίσιο (MFF) και μια συγκεκριμένη προσπάθεια Ανάκαμψης στο πλαίσιο του Next Generation EU (NGEU).
Το NGEU και το MFF πάνε μαζί. Χρειαζόμαστε την προσπάθεια Ανάκαμψης ως μια γρήγορη και αποτελεσματική απάντηση σε μια προσωρινή πρόκληση, όμως αυτό δεν θα φέρει το επιθυμητό και βιώσιμο αποτέλεσμα αν δεν συνδέεται αρμονικά με το παραδοσιακό MFF που έχει διαμορφώσει τις πολιτικές προϋπολογισμού μας από το 1988 και προσφέρει μακροπρόθεσμη προοπτική».
- «Τα επιπλέον κεφάλαια που θα παραχθούν από τον δανεισμό της ΕΕ θα εκταμιευθούν ως επιχορηγήσεις και δάνεια μέσω των εργαλείων και προγραμμάτων του MFF. Αυτό διασφαλίζει την συνέπεια και τη συνεκτικότητα. Τόσο το NGEU όσο και το MFF θα βοηθήσουν ώστε να μεταμορφωθεί η ΕΕ μέσω των σημαντικών πολιτικών της, ιδιαίτερα το Ευρωπαϊκό Green Deal, την ψηφιακή επανάσταση και την ανθεκτικότητα».
Πως θα κατανεμηθούν οι πόροι του Next Generation EU:
– Tο σχέδιο για την Ευρωπαϊκή ανάκαμψη θα χρειαστεί τεράστιες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για να μπει η Ένωση σταθερά στον δρόμο μιας βιώσιμης και ανθεκτικής ανάκαμψης, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και διορθώνοντας την άμεση ζημιά που προκάλεσε η πανδημία της Covid-19, στηρίζοντας ταυτόχρονα τις πράσινες και ψηφιακές προτεραιότητες της ΕΕ. Το MFF, ενισχυμένο από το NGEU, θα είναι το βασικό Ευρωπαϊκό εργαλείο.
-Για να παρασχεθούν στην Ένωση τα απαραίτητα μέσα για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που δημιουργεί η πανδημία της Covid-19, η Κομισιόν θα εξουσιοδοτηθεί να δανείζει κεφάλαια εκ μέρους της Ένωσης στις κεφαλαιαγορές. Η διαδικασία θα μεταφερθεί στα προγράμματα της ΕΕ, σύμφωνα με την NGEU.
-Δεδομένου ότι το NGEU είναι μια έκτακτη αντίδραση σε αυτές τις προσωρινές αλλά ακραίες συνθήκες, οι εξουσίες που θα δοθούν στην Κομισιόν να δανείζει είναι ξεκάθαρα περιορισμένες σε μέγεθος, διάρκεια και σκοπό.
-Η Κομισιόν θα εξουσιοδοτηθεί να δανείσει κεφάλαια στις κεφαλαιαγορές για λογαριασμό της Ένωσης έως του ποσού των 750 δις. ευρώ σε τιμές 2018. Η νέα δραστηριότητα καθαρού δανεισμού θα σταματήσει το αργότερο στο τέλος του 2026. Η Ένωση θα χρησιμοποιήσει τους πόρους που θα δανειστεί από τις κεφαλαιαγορές με αποκλειστικό σκοπό να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της κρίσης της Covid-19.
-Τα κεφάλαια που θα δανειστούν μπορεί να χρησιμοποιηθούν για δάνεια έως του ποσού των 360 δις. ευρώ σε τιμές 2018 και για δαπάνες έως του ποσού των 390 δις. ευρώ σε τιμές 2018.
-Η αποπληρωμή θα είναι προγραμματισμένη, σύμφωνα με την αρχή της καλής χρηματοοικονομικής διαχείρισης, ώστε να διασφαλίζεται η σταθερή και προβλέψιμη μείωση των υποχρεώσεων μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2058. Τα ποσά που δεν θα χρησιμοποιηθούν για πληρωμές τόκων όπως προβλέπεται θα χρησιμοποιηθούν για πρόωρες αποπληρωμές πριν το τέλος του MFF 2021-2027, με ελάχιστο ποσό, και μπορούν να αυξηθούν πάνω από αυτό το επίπεδο υπό την προϋπόθεση πως έχουν παρουσιαστεί νέες ίδιες πηγές.
– Τα ποσά που αναμένονται από την Ένωση σε μια δεδομένη χρονιά για την αποπληρωμή του αρχικού ποσού δεν θα υπερβαίνουν το 7,5% του μέγιστου ποσού των δαπανών 390 δις. ευρώ.
-Τα ποσά στο πλαίσιο το NGEU για τα ξεχωριστά προγράμματα κατανέμονται ως εξής:
- Ταμείο Ανάκαμψης Recovery and Resilience Facility (RFF): 672,5 δισ. ευρώ
Δάνεια: 360 δισ. ευρώ
Επιχορηγήσεις: 312,5 δισ. ευρώ.
- ReactEU: 47,5 δισ. ευρώ
- Horizon Europe: 5 δισ. ευρώ
- InvestEU: 5,6 δισ. ευρώ
- Rural Development: 7,5 δισ. ευρώ
- Just Transition Fund (JTF): 10 δισ. Ευρώ
- RescEU: 1,9 δισ. ευρώ
-
Σύνολο: 750 δισ. ευρώ
Ταμείο Ανάκαμψης
–Το 70% των επιχορηγήσεων που θα δοθούν μέσω του RRF θα δεσμευτούν στα έτη 2021 και 2022. Το υπόλοιπο 30% θα δεσμευτεί πλήρως μέχρι το τέλος του 2023.
-Τα κράτη-μέλη θα προετοιμάσουν εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που θα ορίζουν τη μεταρρυθμιστική και επενδυτική ατζέντα των κρατών μελών για τα έτη 2021-2023. Τα σχέδια αυτά θα εξετάζονται και θα προσαρμόζονται αναλόγως το 2022, προκειμένου να λαμβάνεται υπ’ όψιν η τελική κατανομή των πόρων για το 2023.
-Τα σχέδια για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα θα εξετάζονται από την Κομισιόν εντός δυο μηνών από την υποβολή τους. Τα κριτήρια της συνέπειας με τις συστάσεις για την κάθε χώρα, καθώς και την ενίσχυση της προοπτικής ανάπτυξης, της δημιουργίας θέσεων εργασίας και της οικονομικής και κοινωνικής ανθεκτικότητας των κρατών μελών θα χρειαστούν τους υψηλότερους βαθμούς στην αξιολόγηση.
- Προαπαιτούμενο για μια θετική αξιολόγηση θα είναι και η αποτελεσματική συνεισφορά στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Η αξιολόγηση των σχεδίων θα εγκρίνεται από το Συμβούλιο με ειδική πλειοψηφία επί προτάσεως της Κομισιόν, έσω μιας πράξης εφαρμογής που το Συμβούλιο θα προσπαθεί να υιοθετήσει εντός 4 εβδομάδων από την πρόταση.
Η θετική αξιολόγηση των αιτημάτων για πληρωμή θα υπόκεινται στην ικανοποιητική υλοποίηση των σχετικών οροσήμων και στόχων.
- Η Κομισιόν θα ζητά τη γνώμη της Οικονομικής και Χρηματοοικονομικής Επιτροπής για την ικανοποιητική υλοποίηση των σχετικών οροσήμων και στόχων.
Η Οικονομική και Χρηματοοικονομική Επιτροπή θα προσπαθεί να καταλήξει σε ομοφωνία. Αν όμως ένα ή περισσότερα κράτη μέλη θεωρήσουν πως υπάρχουν σοβαρές αποκλίσεις από την ικανοποιητική υλοποίηση των σχετικών οροσήμων και στόχων, μπορεί να ζητήσουν από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να θέσει το θέμα στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Ως προς το MFF, στο κείμενο των συμπερασμάτων αναφέρεται μεταξύ άλλων πως το συνολικό ποσό των δεσμεύσεων ανέρχεται σε 1.074,3 δισ. ευρώ.
-Τα χρηματοοικονομικά συμφέροντα της Ένωσης θα προστατεύονται σύμφωνα με τις γενικές αρχές που υπάρχουν στις Ευρωπαϊκές Συνθήκες.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «υπογραμμίζει τη σημασία της προστασίας των χρηματοοικονομικών συμφερόντων της Ένωσης» καθώς και «τη σημασία του σεβασμού του κράτους δικαίου».
-Η κατανομή του RescEU θα είναι 1,1 δις. ευρώ. Για την υγεία θα αυξηθεί στα 1,7 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την πρόταση της Κομισόν ως αντίδραση για την Covid-19.
-Η ΕΕ θα εργαστεί τα επόμενα χρόνια προς την μεταρρύθμιση του συστήματος των ιδίων πηγών της και θα εισαγάγει νέες ίδιες πηγές (σ.σ. εσόδων).
Ως ένα πρώτο βήμα, μια νέα ίδια πηγή που θα βασίζεται σε μη ανακυκλώσιμα πλαστικά απορρίμματα θα παρουσιαστεί και εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου του 2021. Ως βάση για επιπλέον ίδιες πηγές, η Κομισιόν θα θέσει το πρώτο εξάμηνο του 2021 προτάσεις για έναν διασυνοριακό μηχανισμό προσαρμογής για τον άνθρακα καθώς και για ένα ψηφιακό τέλος, με στόχο την εισαγωγή τους του αργότερο μέχρι την 1η Ιανουαρίου του 2023.
Στο ίδιο πνεύμα, η Κομισιόν θα θέσει πρόταση για ένα αναθεωρημένο πρόγραμμα ETS, πιθανότατα επεκτείνοντάς το στην αεροπλοΐα και τη ναυτιλία.
- Η Ένωση θα εργαστεί προς την εισαγωγή άλλων ιδίων πόρων, που μπορεί να περιλαμβάνουν Φόρο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών.
- Τα έσοδα από τις νέες ίδιες πηγές που θα εισαχθούν μετά το 2021 θα χρησιμοποιηθούν για την πρόωρη αποπληρωμή του δανεισμού στο πλαίσιο του NGEU.
Για την περίοδο 2021-2027, θα μειωθεί η ετήσια συνεισφορά της Δανίας, της Γερμανίας, της Ολλανδίας, της Αυστρίας και της Σουηδίας.
