Χωρίς αμφιβολία όλες οι επιφυλάξεις που κατέγραψαν οι αναλυτές του αμερικανικού Οίκου Moody’s στην “περιοδική αξιολόγηση” του rating για την Ελλάδα ήταν (και είναι) απολύτως σωστές.
Η επιδοματική πολιτική στην οποία έχουν επιδοθεί όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν την πληθωριστική λαίλαπα, είναι το αναγκαίο φάρμακο για να κατευνάσει τις κοινωνικές αντιδράσεις χωρίς ωστόσο να πυροδοτήσει νέα πληθωριστική έκρηξη. Δεν παύει από την άλλη πλευρά να αποτελεί κίνδυνο (η επιδοματική πολιτική) για τη δημοσιονομική σταθερότητα.
Οι μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη και στο σύστημα απονομής της είναι κραυγαλέα αναγκαιότητα που μόνον όσοι εργάζονται σ’ αυτό το αργό και φαύλο κλειστό σύστημα δεν αναγνωρίζουν. Σίγουρα το δικαστικό σύστημα υστερεί σημαντικά και λειτουργεί ως τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη.
Σωστά επίσης, υπογραμμίζεται η επείγουσα ανάγκη να βρει η Ελληνική οικονομία και άλλες πηγές εσόδων πέρα από τον Τουρισμό, τη ναυτιλία και την κατανάλωση.
Ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Moody’s, διατήρησε την Ελλάδα, στη βαθμίδα Ba1 με σταθερές προοπτικές (outlook), ένα σκαλοπάτι κάτω την επενδυτική βαθμίδα.
Η χρηματιστηριακή αγορά αναμένεται να αγνοήσει το αρνητικό αποτέλεσμα της αξιολόγησης και να επικεντρωθεί στις προοπτικές των επιχειρήσεων και της οικονομίας που επισημαίνονται από τον ίδιο τον Moody’s.
Είναι ο μοναδικός οίκος (μετά την αναβάθμιση από τους Standard and Poors, DBRS και Fitch) που δεν κατατάσσει την Ελλάδα στην επενδυτική βαθμίδα.
Όπως αναφέρει η έκθεση, οι σταθερές προοπτικές υποστηρίζονται από ένα σταθερό ιστορικό μεταρρυθμίσεων, το οποίο έχει οδηγήσει σε ορατές βελτιώσεις των θεσμών και της διακυβέρνησης, σε ισχυρότερες επενδύσεις και σε έναν υγιέστερο τραπεζικό τομέα.
Παρά τη μείωση που αναμένεται, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα.
Η ευνοϊκή διάρθρωση του χρέους και τα μεγάλα ταμειακά αποθέματα αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για τον μετριασμό του λόγου χρέους/ΑΕΠ.
Η ελληνική οικονομία έχει επιδείξει ανθεκτικότητα στην ενεργειακή κρίση και τα κεφάλαια από την Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς και οι ιδιωτικές επενδύσεις θα στηρίξουν την ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια.
Η πορεία της Ελλάδας στον δρόμο των μεταρρυθμίσεων θα συμβάλει στην άνοδο της ανάπτυξης και θα αντισταθμίσει σε κάποιο βαθμό τις αρνητικές επιπτώσεις από τα δυσμενή δημογραφικά στοιχεία.
Όπως επισημαίνει ο Moody’s , η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας επιβραδύνθηκε στο 2% το 2023 από 5,6% το 2022, καθώς ο υψηλός πληθωρισμός και η νομισματική σύσφιξη επιβάρυναν τις καταναλωτικές δαπάνες και τις επενδύσεις.
Τα έσοδα από τον τουρισμό, ωστόσο, έφτασαν σε νέο ρεκόρ. Η Moody’s προβλέπει ανάπτυξη 2,4% το 2024 και 2,3% το 2025, με στήριξη από την εγχώρια ζήτηση και τις εξαγωγές, ενώ ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει πέριξ του 2%.
Οι χαμηλότερες τιμές ενέργειας και οι ισχυρότερες εξαγωγές υπηρεσιών έχουν συμβάλει στη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στο 6,4% του ΑΕΠ το 2023, από έλλειμμα 10,3% το 2022.
Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης βελτιώθηκε σύμφωνα με τον οίκο σε λιγότερο από 1% του ΑΕΠ το 2023 από 2,5% το 2022. Τα στοιχεία με βάση τα ταμειακά διαθέσιμα δείχνουν ισχυρή αύξηση των εσόδων κατά 4,9% που ξεπερνά την αύξηση των δαπανών κατά μόλις 0,9%.
Η Moody’s αναμένει ότι τα ελλείμματα θα σταθεροποιηθούν στο 0,9% του ΑΕΠ το 2024-25 και τα πρωτογενή πλεονάσματα θα διαμορφωθούν γύρω στο 2% του ΑΕΠ. Ο δείκτης χρέους της Ελλάδας εκτιμάται ότι μειώθηκε στο 161% του ΑΕΠ στο τέλος του 2023 από 172,6% το 2022 και η Moody’s προβλέπει περαιτέρω μείωση στο 148% στο τέλος του 2025.
Η οικονομική ευρωστία της Ελλάδας σε επίπεδο “baa1”, εξισορροπεί υψηλότερα επίπεδα πλούτου από ό,τι άλλες χώρες με παρόμοια αξιολόγηση και ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης τα επόμενα τρία χρόνια με το μέτριο οικονομικό μέγεθος και τις προκλήσεις για τη δυνητική ανάπτυξη από τα δυσμενή δημογραφικά στοιχεία.
Η βαθμολογία “baa2” της Ελλάδας για την ισχύ των θεσμών και της διακυβέρνησης αντανακλά την ισχυρή δυναμική στην εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που έχουν ήδη επιφέρει απτή πρόοδο σε διάφορους τομείς. Ωστόσο, η αναδιάρθρωση του χρέους το 2012 εξακολουθεί να επιβαρύνει την αξιολόγηση.
Η δημοσιονομική ευρωστία στο επίπεδο “ba2” βασίζεται στην πολύ υψηλή αλλά ταχέως μειούμενη επιβάρυνση του χρέους της κυβέρνησης. Η ευαισθησία στον κίνδυνο εκδήλωσης γεγονότων στην κατηγορία “ba”, εξακολουθεί να οφείλεται στους κινδύνους που σχετίζονται με τον τραπεζικό τομέα, παρά τη σημαντική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs), τονίζει ο οίκος.
Οι σταθερές προοπτικές εξισορροπούν τις βαθιές διαρθρωτικές βελτιώσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να προσφέρουν ισχυρότερες πιστωτικές μετρήσεις από αυτές που αναμένει σήμερα η Moody’s, έναντι των διαρθρωτικών προκλήσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να επιβαρύνουν το πιστωτικό προφίλ της Ελλάδας περισσότερο από ό,τι αναμενόταν ως σήμερα.
Η συναίνεση γύρω από τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων που βελτιώνουν τη λειτουργία των αγορών εργασίας και προϊόντων της Ελλάδας και επιτυγχάνουν δημοσιονομικά πρωτογενή πλεονάσματα μπορεί να αποφέρει μεγαλύτερα του αναμενομένου θετικά αποτελέσματα.
Οι προκλήσεις περιλαμβάνουν ένα μεγάλο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Επιπλέον, δεδομένου του μεγέθους και της σημασίας τομέων όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία, η οικονομία είναι ευάλωτη σε εξωτερικούς κραδασμούς, και περαιτέρω βελτιώσεις όσον αφορά την οικονομική ανθεκτικότητα μέσω της διεύρυνσης της εξαγωγικής βάσης θα χρειαστούν χρόνο.
Ανοδικές πιέσεις θα μπορούσαν να προκύψουν υπό το σενάριο της συνέχισης της οικονομικής πολιτικής και της δέσμευσης για δημοσιονομική εξυγίανση, σε συνδυασμό με την επιτυχή εφαρμογή των υπόλοιπων μεταρρυθμίσεων, ιδίως στο δικαστικό σύστημα, που θα οδηγούσαν σε μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς, ταχύτερη από την αναμενόμενη βελτίωση της δημοσιονομικής ευρωστίας και την επεξεργασία των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα στήριζαν μια υψηλότερη βαθμολογία.
Επιπλέον, μια πιο γρήγορη αλλαγή στην οικονομική δομή της Ελλάδας που συμβάλλει στη βελτίωση της οικονομικής ανθεκτικότητας θα ήταν θετική για την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας. Περαιτέρω βελτιώσεις στον τραπεζικό τομέα, μειώνοντας τη μεταβλητότητα της κερδοφορίας και φέρνοντας τους δείκτες ποιότητας ενεργητικού και τους δείκτες κεφαλαιοποίησης πιο κοντά στο μέσο όρο της Ευρωζώνης, θα ήταν επίσης πιστωτικά θετικές.
Πτωτικές πιέσεις θα μπορούσαν να προκύψουν αν σημειωθεί αντιστροφή της πορείας πολιτικής που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια ή αν υπάρξουν ενδείξεις ότι οι μεταρρυθμίσεις του παρελθόντος δεν αποδίδουν την αναμενόμενη επί του παρόντος ώθηση στην ανάπτυξη και τα δημοσιονομικά επιβαρύνοντας το επιχειρηματικό κλίμα και τις επενδύσεις. Ειδικότερα, ενδείξεις ότι είναι πιθανή μια διαρκής, ουσιαστική επιδείνωση της δημοσιονομικής θέσης της κυβέρνησης, ενδεχομένως σε συνδυασμό με μια απότομη επιδείνωση της υγείας του τραπεζικού τομέα, θα προκαλούσαν αρνητική δράση αξιολόγησης από τη μεριά του οίκου. Μια κλιμάκωση της γεωπολιτικής κατάστασης στην Ευρώπη με τη συμμετοχή του ΝΑΤΟ θα οδηγούσε επίσης πιθανότατα σε πτωτικές πιέσεις στην αξιολόγηση.
Υπενθυμίζεται ότι στις 16 Σεπτεμβρίου 2023 η Moody’s είχε προχωρήσει σε διπλή αναβάθμιση του αξιόχρεου της Ελλάδας και ειδικότερα στη βαθμίδα Ba1 με σταθερές προοπτικές από τη βαθμίδα “Ba3” που διατηρούσε από το 2020. Σημειώνεται επίσης ότι στις 8 Μαρτίου ο καναδικός οίκος αξιολόγησης DBRS Morningstar επιβεβαίωσε το BBB (low) (τη χαμηλότερη επενδυτική βαθμίδα) και τις σταθερές προοπτικές της χώρας.
