Δημήτρης Μαλλάς
Με βάση τα όσα έχουν ειπωθεί το τελευταίο δίμηνο από τα αρμόδια για το χώρο των επικοινωνιών και των τηλεπικοινωνιακών υποδομών στελέχη της κυβέρνησης, τότε η Ελλάδα είναι πιο μπροστά από πολλές ευρωπαϊκές χώρες όσον αφορά την υλοποίηση των δικτύων κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς (5G).
Και μπορεί να είναι κάτι, το οποίο, προσωπικά, θα ήθελα πολύ να συμβαίνει, αλλά η πραγματικότητα δεν είναι καθόλου απλή.
Το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών & Μέσων Ενημέρωσης έχει αναγάγει το 5G σε βασικό κομμάτι της στρατηγική τους. Και ενδεχομένως ορθώς έχει πράξει. Τα δίκτυα 5G δεν είναι απλώς μία εξέλιξη των υφιστάμενων 4G δικτύων αλλά πρόκειται να φέρουν κάποιες εξαιρετικά σημαντικές αλλαγές στην καθημερινότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων, δημιουργώντας νέα δεδομένα.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Ericsson, η μεγαλύτερη εταιρεία παγκοσμίως στο χώρο του τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού, υποστηρίζει ότι τα 2026 τα επιπλέον έσοδα που θα δημιουργηθούν για τις εταιρείες στην Ελλάδα που δραστηριοποιούνται στο χώρο των ψηφιακών τεχνολογιών με την ευρύτερη έννοια θα φθάσουν στα 4 δισ. ευρώ ετησίως, ενώ το νούμερο μόνο για τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους φθάνει στα 2 δισ. ευρώ. Αν αναλογιστεί κανείς ότι το 2017 τα συνολικά έσοδα των τηλεπικοινωνιακών παρόχων στην Ελλάδα εκτιμώνται λίγο πάνω από τα 4 δισ. ευρώ, καταλαβαίνει κανείς ότι μιλάμε για εντυπωσιακά νούμερα. Τόσο εντυπωσιακά ώστε να προτιμώ να είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος αν αυτές οι εκτιμήσεις πρόκειται να επιβεβαιωθούν.
Από την άλλη πλευρά, η έλευση των δικτύων 5G θα δημιουργήσει νέες πηγές εσόδων. Τρία είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του 5G: εξαιρετικά υψηλές ταχύτητες διακίνησης δεδομένων (σ.σ. οι πραγματικές ταχύτητες θα φθάνουν σε επίπεδα άνω του 1 Gbps), πολύ μικρή «καθυστέρηση» (latency) που σημαίνει πολύ βελτιωμένη εμπειρία και δυνατότητες για νέες υπηρεσίες όπως είναι η αυτόνομη οδήγηση οχημάτων, ενώ το τρίτο είναι η δυνατότητα για ταυτόχρονη λειτουργία σε μία κεραία εκατοντάδων χιλιάδων συνδεδεμένων συσκευών. Πρακτικά μιλώντας, το 5G θα δώσει τη δυνατότητα να γίνει πραγματικότητα το αποκαλούμενο Internet of Things (IoT) και θα κάνει εφικτή μία πολύ ευρεία γκάμα υπηρεσιών.
Πάμε πίσω στην Ελλάδα και στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Παρά τις προσπάθειες και τα προ διετίας σχέδια της ΕΕ, η Ευρώπη έχει μείνει πίσω στην υλοποίηση δικτύων 5G. Όλα δείχνουν ότι Κίνα, Ηνωμένες Πολιτείες και Κορέα θα είναι οι χώρες που θα δούμε τα πρώτα εμπορικά δίκτυα 5G. Για την Ευρώπη θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι το 2020, οπότε ο στόχος είναι να υπάρχει μία τουλάχιστον πόλη σε κάθε χώρα της ΕΕ με κάλυψη 5G. Αν αναρωτιέστε για τις πόλεις, ενδεχομένως η αρχή να γίνει από αυτές που θα φιλοξενήσουν αγώνες του Euro 2020 που είναι προγραμματισμένο για το καλοκαίρι του 2020.
Το πραγματικό πρόβλημα για την Ευρώπη είναι η διαχείριση του φάσματος συχνοτήτων. Υπάρχει τρομερή καθυστέρηση όσον αφορά τη διαμόρφωση της πολιτικής που θα ακολουθηθεί σχετικά με το ποιες συχνότητες θα δοθούν προς χρήση από τα δίκτυα 5G. Και αυτό είναι που περιμένουν με μεγάλη αγωνία. Μέχρι τότε, το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να προχωρούν σε πιλοτικά έργα και ήδη έχουν ξεκινήσει κάποιες σχετικές κινήσεις.
Η Ελλάδα δεν είναι πρώτη προτεραιότητα για ομίλους όπως η Deutsche Telekom και η Vodafone για την υλοποίηση πιλοτικών δικτύων 5G. Δεν είναι και τελευταία στη λίστα, τουλάχιστον, όσον αφορά τουλάχιστον τη Deutsche Telekom. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι οι πρώτες πιλοτικές υλοποιήσεις στην Ελλάδα θα γίνουν το 2019 και πιθανότατα προς το δεύτερο εξάμηνο.
Από την άλλη πλευρά, αν διαβάσει κανείς τις ανακοινώσεις του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής και της Γενικής Γραμματείας Τηλεπικοινωνιών, τα πρώτα πιλοτικά είναι πολύ πιο κοντά. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι και ειδική σύσκεψη έχει γίνει με την συμμετοχή των διευθύνοντων συμβούλων των τριών εταιρειών κινητής τηλεφωνίας (Cosmote, Vodafone, Wind) όπου αμέσως μετά έγινε λόγος για τρεις πόλεις που θα υπάρξουν πιλοτικά δίκτυα, με τα Τρίκαλα να είναι η πόλη εκείνη που αναφέρεται διαρκώς. Αναφορά στο πότε θα ξεκινήσουν αυτά τα πιλοτικά δίκτυα δεν υπάρχει, οπότε ακόμη και αν ξεκινήσουν στο δεύτερο μισό του 2019, όπως είναι πιθανότατα εξαρχής ο προγραμματισμός δεν θα υπάρχει κανένα θέμα.
Απλώς, αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι πως τα δίκτυα 5G θα τα «σπρώξουν» οι πάροχοι και όχι το κράτος. Το τελευταίο πρέπει να δώσει τις συχνότητες και αυτό είναι το εύκολο, δεδομένου ότι υπάρχουν και οφέλη για τα δημόσια ταμεία. Το δύσκολο είναι να κάνει εφικτή τη γρήγορη ανάπτυξη των δικτύων καθώς η αδειοδότηση νέων κεραιών έχει αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολη στην Ελλάδα τις τελευταίες 3 δεκαετίες. Αυτό είναι μία πραγματική πρόκληση για το υπουργείο και τους αρμόδιους κρατικούς φορείς.
Όπως επίσης πρόκληση είναι να εντοπιστούν οι κλάδοι εκείνοι που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν καλύτερα το 5G. Η μελέτη της Ericsson αναφέρει κάποιους πιθανούς τομείς που αναμένεται να έχουν τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην ενίσχυση των εσόδων των παρόχων από υπηρεσίες 5G στην Ελλάδα. Πρόκειται για τον τομέα της αυτοματοποίησης σε πραγματικό χρόνο (Real-Time Automation) και των ενισχυμένων υπηρεσιών video (Enhanced Video Services), αλλά και τον τομέα υπηρεσιών παρακολούθησης και ιχνηλάτησης. Εκεί θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πως οι κρατικοί φορείς αλλά και οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης θα μπορούσαν να εμπλακούν και να κάνουν το κάτι παραπάνω.
