Εν μέσω πανδημίας, πάντως, είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι τα επενδυτικά projects στον τουρισμό προχωρούν, έστω κι αν κάποια από αυτά έχουν παρουσιάσει καθυστερήσεις, λόγω της κατάστασης.
Στην Αθήνα, πέραν του μεγάλου project του Ελληνικού, για το οποίο το 2021 φαίνεται ότι είναι και η καθοριστική χρονιά, βρίσκεται σε εξέλιξη το μεγάλο στοίχημα για το «άνοιγμα» της πόλης προς τη θάλασσα.
Η νέα μαρίνα του Αστέρα υπόσχεται να θέσει νέα δεδομένα σε σχέση με τον πολυτελή θαλάσσιο τουρισμό: Η νέα μαρίνα, κομμάτι του εμβληματικού συγκροτήματος του Αστέρα Βουλιαγμένης, έχει ήδη μπει στη φάση της ανάπτυξης, με ένα εκτεταμένο επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 48 εκατ. ευρώ, ενισχύοντας τη θέση της Αθήνας στη λίστα των προορισμών για τουρισμό πολυτελείας στη Μεσόγειο. Η Astir Marina, σύμφωνα με έρευνα μίας από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως ελεγκτικές εταιρείες Big Four, μετά την αναμόρφωσή της, που προβλέπεται να ολοκληρωθεί την επόμενη χρονιά, θα πρωταγωνιστήσει στο top-3 των μαρινών με τις υψηλότερες προδιαγραφές στην Ευρώπη για την καλύτερη λύση ελλιμενισμού home port θαλαμηγών στην ευρύτερη ζώνη της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Με μεγαλύτερο προϋπολογισμό, στα 110 εκατ. ευρώ, έναντι του αρχικώς αναμενομένου και με ένα βαρύ όνομα από τον τουρισμό πολυτελείας αναβιώνουν τα «Αστέρια» Γλυφάδας από την Grivalia Hospitality, η οποία έχει τρέξει όλο το προηγούμενο διάστημα τον δύσκολο δρόμο των αδειοδοτήσεων. Τα νέα «Αστέρια» θα λειτουργήσουν υπό τη διαχείριση της διεθνούς αλυσίδας One & Only, δημιουργώντας το πρώτο υπερπολυτελές υβριδικό city resort της Αθήνας. Το project αναπτύσσεται σε έκταση συνολικής επιφάνειας 271,7 στρεμμάτων και προβλέπει 15 δωμάτια, 12 σουίτες και 14 τουριστικές κατοικίες, 2 εστιατόρια, κέντρο spa, εκθεσιακό χώρο, αρχαιολογικούς περιπάτους, χώρους δραστηριοτήτων για παιδιά και εφήβους.
Από τα πιο σημαντικά καινούργια και μεγάλα projects της ελληνικής πρωτεύουσας είναι αυτό για την επάνοδο το 2022, μετά από μία δεκαετία, του πρώην Esperia στη Σταδίου, το οποίο είχε κλείσει το 2011, λόγω της τότε κρίσης στον τουρισμό της Αθήνας. Το πλάνο ανακαινίσεων του ισραηλινού Fattal Group με τα Leonardo Hotels, που επικράτησε στον σχετικό διαγωνισμό του ΕΦΚΑ για το «ασφαλιστικό» ακίνητο προ διετίας, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη για την έλευση του brand NYX του ομίλου για το κτήριο της οδού Σταδίου 22, ενώ ο όμιλος «τρέχει» και σε άλλα «μέτωπα» σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Επίσης, στα σημαντικά νέα projects της Αθήνας ανήκει κι αυτό στην Ομόνοια για το νέο Moxy, το brand του ομίλου Μarriott, που επίσης στηρίζεται σε ένα πολύ φρέσκο και σύγχρονο μοντέλο και πρωτολανσαρίστηκε από τον ξενοδοχειακό κολοσσό μόλις το 2014, διατηρώντας σήμερα παρουσία σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις.
Η μετατροπή του Σαρόγλειου Μεγάρου, στην οδό Σταδίου 65, σε ξενοδοχείο 200 δωματίων αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2021, σε μια επένδυση ύψους 20 εκατ. ευρώ που έχουν αναλάβει από κοινού η Dimand, η Prodea Investments ΑΕΕΑΠ και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), μετά από τον διαγωνισμό μακροχρόνιας παραχώρησης του ακινήτου.
Τον παλμό της πόλης, επίσης, φιλοδοξεί να μεταφέρει και η ισραηλινή Brown Hotels, η οποία, πέραν του Brown Acropol, που λειτούργησε εν μέσω πανδημίας στην Ομόνοια, έχει ανοίξει και το Dave Red Athens-Son of A Brown, στη Βερανζέρου, ενώ πιο μακρύς είναι ο δρόμος λόγω των εργασιών που απαιτούνται για το Lighthouse Athens, όπως θα μετονομαστεί το πρώην La Mirage στην Ομόνοια, και ακολουθεί και το πρώην ξενοδοχείο Ίλιον, επίσης, στην περιοχή.
Η σεζόν του 2021 θα είναι η κρίσιμη και για το νέο εγχείρημα του ομίλου στο Λουτράκι (όπου έχει αποκτήσει το πρώην Loutraki Palace και το Aκτή Χανικιάν στους Αγίους Θεοδώρους), ενώ στο Σούνιο έχει ήδη δρομολογηθεί το νέο project του ομίλου από το 2022 και μετά.
Οι επενδύσεις στα μεγάλα resorts
Σε πλήρη εξέλιξη είναι και οι επενδύσεις στα μεγάλα resorts, αρχής γενομένης από την εμβληματική επένδυση της Costa Navarino, για την οποία, έχοντας ήδη αλλάξει το σκηνικό στην ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου, έχει ανοίξει πλέον ένας νέος γύρος επενδύσεων. Στο σύνολό τους, περιλαμβανομένου και του νέου πλάνου ανάπτυξης, οι επενδύσεις στην περιοχή θα ανέλθουν σε 1,2 δισ. ευρώ, δημιουργώντας πάνω από 11.200 έμμεσες και άμεσες θέσεις εργασίας.
Από τα κεφάλαια που έχουν ήδη επενδυθεί (ύψους 600 εκατ. ευρώ) κατά την πρώτη δεκαετία της λειτουργίας του συγκροτήματος, το μέγεθος των οικονομικών επιπτώσεων αντιστοιχεί, άμεσα και έμμεσα, στα 2 δισ. ευρώ.
Η άμεση επίδραση στο ΑΕΠ της περιοχής αγγίζει το 3,02%, ενώ η συνολική επίδραση στο ΑΕΠ της Μεσσηνίας ξεπερνά το 8%. Σε πλήρη ανάπτυξη, με τις επενδύσεις του 1,2 δισ. ευρώ, αλλά και την οικιστική περιοχή, το έργο θα έχει επίδραση (άμεση και έμμεση) άνω των 3,5 δισ. ευρώ.
Στις νέες επενδύσεις σημαντικό στοιχείο του επενδυτικού σχεδίου είναι και η ανάπτυξη των τουριστικών κατοικιών στις τέσσερις περιοχές της Costa Navarino. Οι επενδύσεις που κάνουν οι αγοραστές των κατοικιών είναι επιπλέον αυτών που πραγματοποιεί η ΤΕΜΕΣ. Συνολικά, στην Costa Navarino, οι επενδύσεις τρίτων σε αγορά και κατασκευή διαφόρων τύπων κατοικιών θα φτάσουν το 1,3 δισ. ευρώ. Αν, λοιπόν, προστεθεί το σύνολο των επενδύσεων που σχεδιάζεται στην Costa Navarino, αυτές ξεπερνούν τα 2,5 δισ. ευρώ.
Στη Βόρεια Ελλάδα, στον έτερο εμβληματικό προορισμό, το «Πόρτο Καρράς», που πέρασε εν μέσω κορωνοϊού από την ιδιοκτησία Στέγγου του Ομίλου Τεχνική Ολυμπιακή στον έλεγχο του κ. Ιβάν Σαββίδη, στο πλαίσιο της σχετικής συμφωνίας βρίσκεται σε εξέλιξη ο σχεδιασμός για τον νέο, υπερπολυτελή χαρακτήρα του συγκροτήματος, που περιλαμβάνει καζίνο, μαρίνα και οινοποιείο.
Το πλάνο της Belterra Investments, στην «ομπρέλα» της οποίας εντάσσεται το ιστορικό συγκρότημα, περιλαμβάνει πλήρη ανακαίνιση αξίας δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ και ήδη «τρέχει» ο διαγωνισμός για τον σχεδιασμό του master plan, το οποίο υπολογίζεται να είναι έτοιμο προς το τέλος της φετινής χρονιάς-αρχές της επόμενης.
Ένα ακόμη μεγάλο όνομα προετοιμάζει τις επόμενες επενδυτικές του κινήσεις εντός και εκτός Ελλάδας. Ο λόγος για τη Sani/Ikos, που αποτελεί ουσιαστικά τον πρώτο διεθνή ξενοδοχειακό όμιλο με ελληνικό DNA, όπως αυτοπροσδιορίζεται ο όμιλος. Το 2021 είναι η πρώτη χρονιά στην Ισπανία για τον όμιλο μετά την ολοκλήρωση του Ιkos Andalusia στη Μαρμπέγια (σ.σ. μέσα στον Μάιο), ενώ έχει προχωρήσει στην απόκτηση κι άλλων ακινήτων στην Ισπανία και την Πορτογαλία, στη Μαγιόρκα και στο Αλγκάρβε, όπου προχωρά αυτήν την περίοδο το κομμάτι των αδειοδοτήσεων. Στο σύνολό του ο όμιλος αυτήν τη στιγμή έχει τρεις ιδιοκτησίες ήδη στο εξωτερικό και τέσσερα Ikos Resorts που ήδη λειτουργούν εντός συνόρων. Ωστόσο ήδη επεκτείνεται περαιτέρω στην Ελλάδα, στην Κέρκυρα και την Κρήτη.
Στις μεγάλες και στρατηγικές επενδύσεις που χρειάστηκαν χρόνια εγκρίσεων και άρχισαν να υλοποιούνται μέσα στο καλοκαίρι του 2020 περιλαμβάνεται καταρχάς το Kilada Hills του ομίλου της Dolphin στην Πελοπόννησο, συνολικού ύψους άνω των 400 εκατ. ευρώ, ενώ έπεται το Kassiopi Project στην Κέρκυρα, της NCH Capital, ύψους 120 εκατ. ευρώ, για το οποίο οι «μηχανές μπαίνουν στο φουλ» από τη φετινή χρονιά.
Από την πλευρά της Dolphin, σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες και για το One & Only Kea Resort (με 75 ανεξάρτητες βίλες με πισίνες και έναν περιορισμένο αριθμό One & Only ιδιωτικών κατοικιών), ύψους 150 εκατ. ευρώ, από το δίδυμο των Dolphin-Κerzner, για το οποίο η έναρξη λειτουργίας πήρε αναβολή (από το 2021 στο 2022), λόγω της πανδημίας που, ούτως ή άλλως, πήγε πίσω τις κατασκευαστικές εργασίες.
Σε πιο προχωρημένο στάδιο βρίσκεται η προωθούμενη στρατηγική επένδυση του Ριμπολόβλεφ στον Σκορπιό, ύψους 165 εκατ. ευρώ, που περιλαμβάνει τη λειτουργία της πολυτελούς τουριστικής μονάδας VIP Exclusive Club, με κεντρικό ξενοδοχειακό κατάλυμα, μεμονωμένες πολυτελείς κατοικίες, άλλες κατοικίες, αθλητικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης λουομένων, αμφιθέατρο, λιμενικά έργα, ελικοδρόμιο, βιοδυναμική φάρμα κ.τ.λ.
Φέτος θα είναι η καθοριστική χρονιά και για την εκκίνηση των κατασκευαστικών εργασιών για το μεγάλο project της ρωσικής Mirum Hellas, για το Elounda Hills, στην Ελούντα της Κρήτης, με προϋπολογισμό 410 εκατ. ευρώ και πρόβλεψη για τη δημιουργία 960 θέσεων εργασίας κατά την περίοδο κατασκευής και λειτουργίας. Πρόκειται για μία ακόμη στρατηγική επένδυση από τον Βιτάλι Μπορίσοφ (σ.σ. επιχειρηματία με μεγάλη δραστηριότητα στον κατασκευαστικό τομέα στη Ρωσία), ο οποίος αναζητούσε έκταση στη Μεσόγειο προκειμένου να δημιουργήσει παραθεριστικό συγκρότημα για τους πλούσιους Ρώσους που είναι ήδη πελάτες του. Κατέληξε στην Ελούντα, καθώς έπαιξαν ρόλο η συνεχώς ανοδική πορεία του τουρισμού στην Κρήτη, το brand name της Ελούντας, το φυσικό περιβάλλον και η θετική αντιμετώπιση των τοπικών αρχών και κατοίκων. Το έργο περιλαμβάνει πολυτελές ξενοδοχειακό συγκρότημα, παραθεριστικές κατοικίες, αλλά και μαρίνα συνολικής δυναμικότητας 202 σκαφών.
…………………….
περιοδικό ΧΡΗΜΑ, τευχ. Μαι-Ιουν 2021
