Ο θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης αποτελεί μία εμπειρικά δοκιμασμένη λύση διεθνώς

Το 5o Συνέδριο Επαγγελματικής Ασφάλισης #ocin24 με τίτλο: «Μετάβαση στο νέο θεσμικό περιβάλλον της Επαγγελματικής Ασφάλισης: Προκλήσεις και Προοπτικές» αποσκοπεί στην καταγραφή και αποκωδικοποίηση των τελευταίων εξελίξεων που έλαβαν χώρα το προηγούμενο έτος σε εγχώριο και ευρωπαϊκό επίπεδο στον θεσμό της επαγγελματικής ασφάλισης αλλά και του εγχώριου συνταξιοδοτικού-ασφαλιστικού συστήματος γενικότερα.

Το 5ο Συνέδριο Επαγγελματικής Ασφάλισης (#ocin24) διοργανώνουν η Ελληνική Ένωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α.) και η ethosEVENTS, εταιρεία του ομίλου ethosGROUP, σε συνεργασία με το οικονομικό και επιχειρηματικό portal banks.com.gr, το ασφαλιστικό περιοδικό Insurance World και το portal insuranceworld.gr.

Εναρκτήρια ομιλία παρέθεσε ο κ. Χρήστος Νούνης, Πρόεδρος Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α.) & Πρόεδρος Δ.Σ. Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπουργείου Οικονομικών (Τ.Ε.Α.-ΥΠ.ΟΙΚ.).

Σκοπός του Συνεδρίου δεν είναι άλλος, από το να παρασχεθεί μια ολιστική ενημέρωση για τα θέματα που απασχόλησαν τον κλάδο μας το προηγούμενο έτος, να καταγραφούν οι τρέχουσες αλλά κυρίως οι επερχόμενες εξελίξεις που αφορούν το θεσμό – σε εγχώριο και ευρωπαϊκό επίπεδο – και πάνω από όλα να εξαχθούν προτάσεις βελτίωσης του οικοσυστήματος της επαγγελματικής ασφάλισης για την περαιτέρω ανάπτυξη του 2ου πυλώνα στη χώρα μας.

Κυρίες και κύριοι Σύνεδροι,

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αποδώσω δικαιωματικά τα εύσημα στον σταθερό συνεργάτη της Ένωσης, τον Όμιλο της EthosEvents και προσωπικά στον Διευθύνοντα Σύμβουλο αυτής, κ. Κωνσταντίνο Ουζούνη και την εξαιρετικά αποτελεσματική διοικητική και εκτελεστική του ομάδα, που όπως κάθε χρόνο συνέβαλλαν με υψηλό αίσθημα επαγγελματισμού στην άρτια οργανωτική προετοιμασία του 5ου μας Συνεδρίου.

Βεβαίως, ιδιαίτερες ευχαριστίες θα ήθελα να απευθύνω στα μέλη της Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου που προσέφεραν από το περίσσευμα του χρόνου τους πολύτιμη βοήθεια για την προετοιμασία του Συνεδρίου και ιδιαιτέρως στον συνεργάτη μου και Σύμβουλο Διοίκησης της Ένωσης κ. Ελευθέριο Νικολάου που συνέβαλλε καθοριστικά στην ολιστική προετοιμασία του σημερινού event.

Kαι ασφαλώς πάνω από όλα, θα ήθελα γεμάτος ευγνωμοσύνη, να ευχαριστήσω από καρδιάς τους 40 και πλέον οικονομικούς αιμοδότες του Συνεδρίου μας – σταθερούς διαχρονικά αλλά και νέους – χωρίς την ευγενική χορηγική τους υποστήριξη, η διεξαγωγή του 5ου Συνεδρίου Επαγγελματικής Ασφάλισης θα ήταν πραγματικά αδύνατη. Επίσης, θα ήθελα να εξάρω και την πολύτιμη συνδρομή των χορηγών επικοινωνίας του Συνεδρίου για την προβολή των εργασιών και των αποτελεσμάτων που θα προκύψουν.

Κυρίες και κύριοι Σύνεδροι,

Όπως ανέφερα και εισαγωγικά, η ίδρυση της ΕΛΕΤΕΑ το 2018 και οι πολυσχιδείς δράσεις αυτής την τελευταία επταετία έχουν ταυτιστεί με το αναπτυξιακό άλμα που σημειώθηκε στον 2ο Πυλώνα την ίδια περίοδο, καθώς το διάστημα αυτό συστάθηκαν τα 18 από τα 28 υφιστάμενα σήμερα Τ.Ε.Α. προαιρετικής ασφάλισης ή ποσοστό 64% του συνόλου.
Ο θεσμός των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης υπό την ευρεία του θεώρηση, αριθμεί πλέον, 32 Τ.Ε.Α., εκ των οποίων τα 28 είναι T.E.A. προαιρετικής και τα 4 Τ.Ε.Α. υποχρεωτικής ασφάλισης στα οποία τα εγγεγραμμένα μέλη προσεγγίζουν τους 222.671 εργαζομένους στις 31.12.2023. Αυτό σημαίνει ότι ο αριθμός των ενεργών ασφαλισμένων σε Επαγγελματικά Ταμεία στη χώρα μας, αντιπροσωπεύει το 4,85% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της και το 5,97% των απασχολουμένων στην αγορά εργασίας.

Αναφορικά με την αξία του Ενεργητικού τους, και σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, στις 31.12.2023 τα περιουσιακά στοιχεία του συνόλου των Τ.Ε.Α. στην Ελλάδα ανέρχονταν σε 2,139 δισ. ευρώ, σημειώνοντας ετήσια αύξηση της τάξεως του 18,01%. Στο πλαίσιο αυτό, αν εξετάσουμε αποκλειστικά την αξία του Ενεργητικού των Τ.Ε.Α. προαιρετικής ασφάλισης, στις 31.12.2023 τα περιουσιακά τους στοιχεία ανήλθαν στα 383 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας ετήσια αύξηση κατά 43,04%.

Και εάν ανατρέξουμε πιο πίσω ιστορικά και δούμε τα στατιστικά του κλάδου για την περίοδο 2012-2023, θα διαπιστώσουμε ότι το 2012 λειτουργούσαν 9 Τ.Ε.Α. προαιρετικής ασφάλισης με ενεργητικό 86 εκατομμύρια ευρώ ενώ το 2023 η αξία Ενεργητικού των 28 πλέον ΤΕΑ αντιστοιχούσε σε 383 εκατομμύρια ευρώ, αντιπροσωπεύοντας αύξηση 345% της αξίας των περιουσιακών τους στοιχείων και 211% αύξηση του πληθυσμού τους.

Υπογραμμίζεται επίσης ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, η μέση σταθμική απόδοση του υπό διαχείριση χαρτοφυλακίου του οικοσυστήματος της επαγγελματικής ασφάλισης κατά το 2023, διαμορφώθηκε σε 9,5%. Με την επίδοση αυτή, οι επαγγελματίες διαχειριστές των ΤΕΑ κατάφεραν όχι μόνο να διαγράψουν την πολύ αρνητική χρονιά των αγορών χρήματος και κεφαλαίου του προηγούμενου έτους 2022, που οδήγησε σε μέση σταθμική απόδοση -8,6%, αλλά και να προσδώσουν υπερβάλλουσες υπεραξίες στους ατομικούς λογαριασμούς των ασφαλισμένων μελών των επαγγελματικών ταμείων.
Επιπλέον, πρέπει να αναφέρουμε ότι για την χρονική περίοδο 2011-2023 τα ελληνικά Τ.Ε.Α. προσέφεραν στα ασφαλισμένα τους μέλη μέσες ετήσιες επενδυτικές αποδόσεις της τάξεως του 4,0%, γεγονός που συνιστά μία έμπρακτη απόδειξη της αποτελεσματικότητας λειτουργίας και της ανταποδοτικότητας των παροχών των Τ.Ε.Α, ως οχημάτων μακροπρόθεσμης συνταξιοδοτικής αποταμίευσης, για τους ασφαλισμένους τους.

Τι σημαίνει όμως πρακτικά αυτό; Αυτό σημαίνει ότι εάν ένας εργαζόμενος είχε τη δυνατότητα εφάπαξ επένδυσης ενός ποσού ύψους 100 ευρώ σε ένα ελληνικό Επαγγελματικό Ταμείο το 2010, θα είχε αποτίμηση 163,35 ευρώ στα τέλη του 2023, βάσει του αναφερόμενου μέσου όρου ετήσιων αποδόσεων των Τ.Ε.Α. κατά την περίοδο 2011-2023. Επιπρόσθετα, εάν αναλογιστούμε ότι ένα κεφάλαιο που ανατοκίζεται με μια απόδοση/επιτόκιο 4,0% διπλασιάζεται στα 18 χρόνια, τότε μπορούμε να αντιληφθούμε την αξία της επίτευξης και στο μέλλον αντίστοιχων ποσοστών επενδυτικών επιδόσεων από πλευράς των ελληνικών Τ.Ε.Α. προς όφελος των ασφαλισμένων τους μελών.

Που βρισκόμαστε σήμερα;

Τον Δεκέμβριο του 2023 ψηφίστηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο ο Νόμος 5078 του αρμόδιου Υπουργείου Εργασίας με σκοπό – βάσει του σχετικού άρθρου 1 αυτού – την συνολική αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου που διέπει την προαιρετική επαγγελματική ασφάλιση, προκειμένου να διαμορφωθούν οι συνθήκες να αναπτυχθεί περαιτέρω ο 2ος Πυλώνας Ασφαλιστικής Προστασίας, να ενισχυθεί το εισόδημα των μελλοντικών συνταξιούχων με συμπληρωματικές συνταξιοδοτικές παροχές και ταυτόχρονα να καλλιεργηθεί η κουλτούρα συνταξιοδοτικής αποταμίευσης στους ασφαλισμένους προς όφελος των ιδίων και συνολικά της εθνικής οικονομίας.

Εάν παραλείψουμε το γεγονός ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος τεσσάρων ετών για την θέση σε ισχύ ενός τέτοιου ολοκληρωμένου νομοθετήματος, καθώς ο προηγούμενος Ν. 4680/2020 της ίδιας Κυβέρνησης επικεντρώθηκε αυστηρά και μόνο στην απλή ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της 2ης Κοινοτικής Οδηγίας 2341/2016 για τα ΙΕΣΠ-ΤΕΑ, η γενική εικόνα είναι ότι ο νέος νόμος κινείται προς την σωστή κατεύθυνση θεραπεύοντας προβληματικές και ενσωματώνοντας αρκετά εκσυγχρονιστικά στοιχεία που θεωρούνται κρίσιμης σημασίας για την ουσιαστική διείσδυση του 2ου Πυλώνα στην αγορά εργασίας και τον ασφαλιστικό χάρτη της χώρας.

Ειδικότερα, με τον νέο νόμο ικανοποιήθηκαν κεντρικές, πάγιες προτάσεις του φορέα μας που υποβάλλονταν διαχρονικά προς τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες του Υπουργείου Εργασίας και συγκεκριμένα:

– η θεσμοθέτηση ενιαίας εποπτείας των Τ.Ε.Α. που υλοποιήθηκε μέσω της ανάθεσης του έργου στην Τράπεζα της Ελλάδος,
-του προτυποποιημένου Καταστατικού, με περιγραφή του τύπου και του ελάχιστου περιεχομένου του για τη ραγδαία επιτάχυνση του χρόνου αδειοδότησης και
-των πολυεργοδοτικών επαγγελματικών ταμείων χωρίς επαγγελματικό δεσμό, τα οποία αναμένεται να υπερκεράσουν στην πράξη τον αναχρονιστικό και εκτός ελληνικής επιχειρηματικής πραγματικότητας υφιστάμενο περιορισμό της απασχόλησης 100 ατόμων σε μια επαγγελματική ομάδα ως προϋπόθεση για την σύσταση επαγγελματικού ταμείου.

Επίσης,

– αυξημένους βαθμούς ελευθερίας στην επενδυτική διαχείριση, με δυνατότητα των ΤΕΑ για παροχή περισσοτέρων του ενός προγραμμάτων συνταξιοδοτικών παροχών προκειμένου να εξυπηρετούνται αποτελεσματικά τα συμφέροντα διακριτών κατηγοριών μελών τους,
-διασυνοριακές δραστηριότητες και διαδικασίες μεταβιβάσεων προγραμμάτων συνταξιοδοτικών παροχών,
-ανώτατο ποσό εισφορών και εισαγωγή κλιμακωτής φορολόγησης των συνταξιοδοτικών παροχών (5% έως 20%), προοδευτικά μειούμενης, συναρτήσει των ετών επαγγελματικής ασφάλισης και του τρόπου καταβολής της παροχής (εφάπαξ ή σύνταξης).

Ωστόσο, ο Ν.5078 έχει ένα πολύ σημαντικό προβληματικό στοιχείο που χρήζει άμεσης θεραπείας μέσω δευτερογενούς νομοθετικής παρέμβασης προκειμένου να καταστεί πρώτα απ΄ όλα ο ίδιος λειτουργικός και επωφελής για το εγχώριο οικοσύστημα της επαγγελματικής ασφάλισης που αποτελείται πλέον στην πράξη από τα Τ.Ε.Α. και τα Ομαδικά Ασφαλιστήρια Συνταξιοδοτικά Συμβόλαια των Ιδιωτικών Ασφαλιστικών Εταιρειών.

Και ποιο είναι αυτό;

Ότι ο νέος νόμος επέφερε φορολογική και μόνο εξίσωση των φορολογικών κινήτρων συμμετοχής μεταξύ ΤΕΑ και Ομαδικών Ασφαλιστηρίων Συμβολαίων και όχι εξίσωση και των όρων λειτουργίας των 2 συνταξιοδοτικών οχημάτων, γεγονός το οποίο λειτουργεί εις βάρος της προστασίας των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των εργαζομένων.

Με άλλα λόγια, ο Ν.5078, χωρίς καμία δικαιολογητική βάση και σε απόλυτη απόκλιση με την ευρωπαϊκή πρακτική, εξαιρεί τα Ομαδικά των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων από όλες τις απαιτήσεις, που αντίθετα επιβάλλει στα Τ.Ε.Α. υπέρ της προστασίας των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των μελών τους. Και με αυτόν τον τρόπο δημιουργεί 2 διαφορετικά ρυθμιστικά πλαίσια στην επαγγελματική ασφάλιση: ένα «κανονικό» που υπαγορεύεται από τις κοινοτικές οδηγίες και το οποίο επιβάλλεται στα ΤΕΑ και ένα «αρρύθμιστο» το οποίο παρακάμπτει τις κοινοτικές οδηγίες που εφαρμόζονται σε όλη την Ευρώπη και προσφέρεται ως επιλογή στους εργοδότες που επιλέγουν τα Ομαδικά Ασφαλιστήρια Συμβόλαια.
Ακριβώς για την αποφυγή τέτοιων καταστάσεων, στην Ευρώπη πρώτα διασφαλίζεται η εξομοίωση των υποχρεώσεων για κάθε όχημα επαγγελματικής ασφάλισης μέσω της ίσης εφαρμογής της εθνικής ασφαλιστικής και εργατικής νομοθεσίας υπέρ της προστασίας των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των εργαζομένων, και μετά εξομειώνεται η φορολογική μεταχείριση. Αυτή ακριβώς η πρακτική εφαρμόστηκε στις 2 χώρες της ΕΕ με την υψηλότερα ανεπτυγμένη επαγγελματική ασφάλιση είτε σε υποχρεωτικό (Ολλανδία) είτε σε προαιρετικό καθεστώς (Βέλγιο).

Ο Ν.5078, μη έχοντας διασφαλίσει ένα ομοιόμορφο πλέγμα προστασίας των δικαιωμάτων των εργαζομένων, όχι απλώς δημιουργεί ένα κενό συνταξιοδοτικής προστασίας αλλά στρώνει το έδαφος για να καταστεί αντικείμενο εκμετάλλευσης (arbitrage) στην αγορά εργασίας από την πλευρά της ζήτησης (εργοδοτική).

Ευτυχώς όμως το θέμα αυτό αναδείχθηκε από τους κοινωνικούς φορείς κατά τη διαδικασία ψήφισης του νομοσχεδίου στην Βουλή και αναγνωρίστηκε από τον τότε Υπουργό Εργασίας κ. Άδωνη Γεωργιάδη ότι χρήζει δευτερογενούς νομοθετικής ρυθμίσεως από το αρμόδιο εποπτεύων των Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων Υπουργείο Ανάπτυξης. Και η οποία ρύθμιση δεσμεύτηκε ο Υπουργός να επέλθει εντός του πρώτου εξαμήνου του τρέχοντος έτους κατόπιν σχετικής συνεργασίας των 2 συναρμόδιων Υπουργείων.

Πρόκειται για μία δέσμευση σε απόλυτη ευθυγράμμιση με τις κοινές δηλώσεις τόσο του Υπουργού κου Γεωργιάδη όσο και του Υφυπουργού κου Τσακλόγλου ήδη κατά την 1η παρουσίαση του νομοσχεδίου, ότι δεν θα επιτραπεί η ύπαρξη κανενός είδους arbitrage μεταξύ των δύο (πλέον) οχημάτων της επαγγελματικής ασφάλισης – δηλαδή ΤΕΑ και ΟΑΣ.
Συνεπώς, το στοίχημα της αποτελεσματικότητας εφαρμογής και επομένως της επιτυχίας του Ν.5078 για την διάδοση και ανάπτυξη του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης στην χώρα μας θα κριθεί το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα τόσο με τη συμπληρωματική νομοθέτηση περί εξίσωσης των όρων λειτουργίας των 2 οχημάτων συλλογικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης όσο και με την ταχεία και στοχευμένη έκδοση των προβλεπόμενων εξουσιοδοτικών υπουργικών αποφάσεων και εγκυκλίων που θα εξειδικεύουν και θα αναλύουν την ορθή εφαρμογή των διατάξεων του νόμου.

Η ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α. συμμετέχει ενεργά στις προκαταρκτικές διαδικασίες του αρμόδιου Υπουργείου και των εποπτικών αρχών που έχουν ήδη εκκινήσει για τα 2 ως άνω ζητήματα και αναγνωρίζει τις προθέσεις των επικεφαλής τους περί βέλτιστης προώθησής τους.

Κυρίες και κύριοι Σύνεδροι,

O θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης, ο επονομαζόμενος 2ος Πυλώνας, αποτελεί διεθνώς μια εμπειρικά δοκιμασμένη λύση συστηματικής και μακροπρόθεσμης αποταμίευσης για την ενίσχυση του εισοδήματος κατά την περίοδο κοντά και μετά τη συνταξιοδότηση και τη διασφάλιση της συνέχειας ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης κατά την Τρίτη ηλικία.
Το φαινόμενο της γήρανσης του πληθυσμού, ιδίως στις ανεπτυγμένες χώρες, έχει οδηγήσει τις τελευταίες δεκαετίες (ήδη από το 1970) σε πολιτικές αποφάσεις μεταρρυθμίσεων των συνταξιοδοτικών τους συστημάτων προς την κατεύθυνση της διαφοροποίησης του διανεμητικού τους χαρακτήρα – και κατ’ επέκταση μείωσης της έκθεσης στο δημογραφικό κίνδυνο – με την εισαγωγή και ενίσχυση των κεφαλαιοποιητικών πυλώνων, προκειμένου να διασφαλίσουν αφενός τη βιωσιμότητά τους και αφετέρου την επάρκεια των συντάξεων κατά την μετα-εργασιακή περίοδο των ασφαλισμένων.

Και τα καταγραφόμενα εμπειρικά αποτελέσματα αυτής της μετάβασης από συστήματα διανεμητικού χαρακτήρα σε συνταξιοδοτικά προγράμματα κεφαλαιοποιητικού τύπου ήταν ιδιαιτέρως σημαντικά καθώς καταγράφηκαν ιστορικά θετικές μέσες μακροχρόνιες αποδόσεις που προσέγγιζαν ή και υπερέβαιναν το 3% ετησίως, γεγονός που οδήγησε σε υψηλότερες κοινωνικές παροχές (συντάξεις) και ενίσχυση των ρυθμών μεγέθυνσης της οικονομίας μέσω ώθησης των εγχώριων επενδύσεων.

Στην Ελλάδα, το διαχρονικά μονοδιάστατο μοντέλο κοινωνικής ασφάλισης με τον έντονα αναδιανεμητικό του χαρακτήρα (σε ποσοστό 94,3%), τη σώρευση τεράστιων ταμειακών ελλειμμάτων και κάλυψή τους από τον κρατικό προϋπολογισμό και τα υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης, είχαν ως αποτέλεσμα την κατάρρευσή του στην περίοδο των μνημονίων, υπονομεύοντας την εθνική οικονομία και οδηγώντας την τελικά στην χρεοκοπία το 2010.
Και αυτό ήταν το αντίτιμο της πολιτικής αβελτηρίας των κυβερνήσεων της Μεταπολίτευσης οι οποίες με την σύμπραξη και την ανοχή της κοινωνίας και των συμμετεχόντων στην αγοράς εργασίας, δεν τόλμησαν να εισαγάγουν στο ασφαλιστικό σύστημα τις αναγκαίες μεταρρυθμιστικές τομές (συμπλήρωση του διανεμητικού συστήματος συντάξεων με νέα κεφαλαιοποιητικά στοιχεία), παρά το γεγονός της υποβολής εμπειρικά αποτελεσματικών προτάσεων θεραπείας του από αρμόδιες υπεύθυνες πολιτικές και έγκυρες ακαδημαϊκές φωνές.

Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω, αλλά και ορισμένων δομικών μακροοικονομικών χαρακτηριστικών της ελληνικής οικονομίας (μικρό μέγεθος επιχειρήσεων, υψηλά ποσοστά μη εξαρτημένης εργασίας, υψηλό φορολογικό βάρος της εργασίας, τραυματισμένη εμπιστοσύνη των νοικοκυριών στον χρηματοπιστωτικό τομέα και χαμηλά ποσοστά αποταμίευσης), ο 2ος πυλώνας ασφάλισης δεν βρήκε πρόσφορο έδαφος ή πιο δόκιμα «χώρο» για να δραστηριοποιηθεί πιο δυναμικά, με αποτέλεσμα σήμερα ο θεσμός να υστερεί πλήρως στην σχετική κατάταξη έναντι όλων των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ με μόλις 1,0% αξία περιουσιακών στοιχείων ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί στο χαμηλότερο μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ (με σταθμισμένο μέσο ποσοστό 66,9%), καθιστώντας ουραγό την Ελλάδα στην υιοθέτηση του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης στην αγορά εργασίας και το ασφαλιστικό της σύστημα. Όλα τα ανωτέρω τα αναλύω διεξοδικά στο υπό έκδοση βιβλίο μου από τις εκδόσεις Παπαζήση που θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες με τίτλο: «Το οικοσύστημα της επαγγελματικής ασφάλισης: Προκλήσεις και Προοπτικές Ανάπτυξης του 2ου Πυλώνα Ασφάλισης».

Η σημαντική καθυστέρηση θεμελιακής μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος και της μετάβασης αυτού από το αναδιανεμητικό σε ένα ενισχυμένο κεφαλαιοποιητικό σύστημα προσανατολισμένο στις επενδύσεις, είχε τόσο δημοσιονομική επίπτωση, καθώς η Ελλάδα πληρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό της συνταξιοδοτικής της δαπάνης από τη γενική φορολογία, όσο και απώλεια πραγματικού εισοδήματος για εργαζομένους και συνταξιούχους.

Και ασφαλώς η πρόσφατη πολιτική επιλογή της εισαγωγής του κεφαλαιοποιητικού συστήματος μόνο στις επικουρικές συντάξεις, μέσω του ΤΕΚΑ, το οποίο αφορά μόνο τους νέους εργαζομένους και θα αποφέρει καρπούς μετά το 2060, δεν μπορεί από μόνη της να υποστηρίξει αποτελεσματικά ένα βιώσιμο συνταξιοδοτικό εισόδημα για τις επόμενες γενιές.

Που επιπλέον εάν ληφθούν υπόψη και οι δύο ξεχασμένες νάρκες – που όλοι μας προτιμούμε να αγνοούμε – ήτοι το υψηλό δημόσιο χρέος και το οξύτατο, μη αναστρέψιμο, δημογραφικό πρόβλημα της χώρας, τότε καθιστούν ακόμα πιο αναγκαία και επιτακτική την στροφή προς την αξιοποίηση και ουσιαστική ενίσχυση του συνταξιοδοτικού μας συστήματος με τον 2ο και τον 3ο πυλώνα κεφαλαιοποιητικής ασφάλισης. Σε διαφορετική περίπτωση, το εισόδημα των μελλοντικών συνταξιούχων μάλλον θα διατρέξει σημαντικό κίνδυνο συρρίκνωσης επιφέροντας σοβαρή επιδείνωση στην ποιότητα ζωής τους κατά την Τρίτη ηλικία.
Για αυτό καλώ όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, Πολιτεία, πολίτες και φορείς της αγοράς, να αναλάβουμε άμεσα δράση σχεδιάζοντας από κοινού στοχευμένες ενέργειες, ενημερωτικές πρωτοβουλίες και πολιτικές για την καλλιέργεια του συνταξιοδοτικού αλφαβητισμού και την εμπέδωση της αξίας της συνταξιοδοτικής αποταμίευσης μέσω των διαθέσιμων κεφαλαιοποιητικών μηχανισμών του ασφαλιστικού μας συστήματος, ήτοι του ΤΕΚΑ, των επαγγελματικών ταμείων και των ομαδικών ασφαλιστηρίων συμβολαίων.

Προς αυτήν την κατεύθυνση, αξιολογούνται ως πρόσφορες και αναφέρονται ενδεικτικά οι κάτωθι πολιτικές:

Προοδευτική μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης,

Καθιέρωση του συστήματος αυτόματης εγγραφής των εργαζομένων σε επαγγελματικό ταμείο,

Ενίσχυση του 2ου πυλώνα ασφάλισης με εισαγωγή στοχευμένων κινήτρων συμμετοχής των κοινωνικών εταίρων σε αυτόν και μείωση του κόστους λειτουργίας και διαχείρισης των Τ.Ε.Α. μέσω ειδικών φοροαπαλλαγών που προσιδιάζουν στον μη κερδοσκοπικό τους χαρακτήρα και την κοινωνική τους αποστολή.

Με αυτές τις σκέψεις, θα ήθελα κλείνοντας να ευχαριστήσω για μία ακόμα φορά όλους τους Συνέδρους για την φυσική ή ψηφιακή τους συμμετοχή στο 5ο Συνέδριο Επαγγελματικής Ασφάλισης και να ευχηθώ καλή ακρόαση και παραγωγική αξιοποίηση των συμπερασμάτων της φετινής μας εκδήλωσης!

©Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος/PHOTOPRESS Θ&Α Αναγνωστόπουλοι