Την ανάγκη για άμεση κάλυψη του ελλείμματος εθνικού πλάνου για τον ψηφιακό και τεχνολογικό μετασχηματισμό της χώρας εντοπίζει ο ΣΕΒ με αφορμή τη δημοσίευση των συμπερασμάτων της πρώτης έκδοσης του Παρατηρητηρίου Ψηφιακού Μετασχηματισμού που έχει δημιουργήσει ο σύνδεσμος σε στρατηγική συνεργασία με τη Deloitte.
Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, ξεκινώντας από τη βιομηχανία, ο ΣΕΒ θεωρεί ζήτημα ζωτικής σημασίας την έναρξη διαλόγου μεταξύ των εμπλεκομένων μερών, για την ταχεία υλοποίηση ενός εθνικού προγράμματος προσαρμογής στο Industry 4.0. Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ υλοποιούν ήδη ανάλογες στρατηγικές. Στην Ελλάδα η προσαρμογή κράτους και επιχειρήσεων παραμένει, στην καλύτερη περίπτωση, αποσπασματική. Όμως, ο ψηφιακός και τεχνολογικός μετασχηματισμός πρέπει να αποτελέσει εθνική προτεραιότητα στη βάση μιας εθνικά συμφωνημένης στρατηγικής για την οποία επιχειρήσεις και πολιτεία οφείλουν να συνεργαστούν. Τέλος, η αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων πρέπει να εξελιχθεί σε παράγοντα επιτυχίας του μετασχηματισμού.
H πρώτη έκδοση του Παρατηρητηρίου επιδιώκει να χαρτογραφήσει λεπτομερώς την ωριμότητα της οικονομίας με χρήση 100 δεικτών που δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε σήμερα. Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, οι επί μέρους παρατηρούμενες επιδόσεις δείχνουν την κατεύθυνση των αναγκαίων παρεμβάσεων, τόσο της πολιτείας, όσο και των επιχειρήσεων.
Οι επιδόσεις στις επτά επί μέρους διαστάσεις του Παρατηρητηρίου επιβεβαιώνουν την απόσταση που πρέπει να καλυφθεί ώστε η χώρα να κεφαλαιοποιήσει τα οφέλη της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Τα βασικά συμπεράσματα της χαρτογράφησης και η σύγκριση με την ΕΕ-28 συνοψίζονται ως εξής:
1. Επιχειρήσεις. Οι επενδύσεις σε τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) είναι διαρκείς (19η), καλύπτοντας όμως ανάγκες σε συστήματα ERP εσωτερικής υποστήριξης (12η). Η επενδυτική κινητοποίηση πρέπει να εστιάσει περισσότερο σε λύσεις cloud (28η), RFID (26η), ηλεκτρονικής τιμολόγησης (27η), ηλεκτρονικού εμπορίου (28η), συναλλαγών EDI (27η), χρήσης φορητών συσκευών και εφαρμογών από εργαζόμενους (26η), κλπ. Σε ικανοποιητικό βαθμό η διαφήμιση στο διαδίκτυο (9η) η χρήση κοινωνικής δικτύωσης (11η) και η χρήση λύσεων big data analytics (12η). Συνολικά, όμως η Ελλάδα είναι 26η στην ψηφιακή και τεχνολογική ωριμότητα των επιχειρήσεων.
2. Δημόσια διοίκηση. Παρά τα έργα σε εξέλιξη και το μεγάλο αριθμό εγκατεστημένων ΤΠΕ (7η), οι ΤΠΕ της δημόσιας διοίκησης χρήζουν άμεσης αναβάθμισης ή/και αντικατάστασης ώστε να εξυπηρετούνται καλύτερα οι λειτουργίες της (25η). Προτεραιότητα είναι η επικοινωνία με επιχειρήσεις και πολίτες με λύσεις ηλεκτρονικής ταυτοποίησης (28η θέση), διασύνδεση ηλεκτρονικών μητρώων σε ΓΕΜΗ, TaxisNet, Τελωνεία, Τράπεζες, ΕΦΚΑ, ΕΡΓΑΝΗ (27η), αλλά και χρηστικές υπηρεσίες (27η) όπως η B2B / B2G ηλεκτρονική τιμολόγηση που παραμένει ανενεργή παρά τις συνεχείς εξαγγελίες. Έτσι, η Ελλάδα είναι 26η στην ωριμότητα της δημόσιας διοίκησης.
3. Ρυθμιστικό περιβάλλον. Επιτακτική παραμένει η βελτίωση της ψηφιακής διακυβέρνησης. Αποσπασματικές παραμένουν οι συνεργασίες δημοσίου – ιδιωτικού τομέα (21η), αλλά και η προσαρμογή της νομοθεσίας στη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών (21η). Πρόσφατες νομοθετήσεις (πχ. επιτελικό κράτος, αναπτυξιακό πολυνομοσχέδιο, κλπ.) είναι μεν φιλόδοξες αλλά η ταχύτητα υλοποίησης τους θα κρίνει την ταχύτητα αναβάθμισης της χώρας από την 27η θέση στο ρυθμιστικό πλαίσιο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό.
4. Κλάδος ΤΠΕ. Ενώ ο κλάδος παρουσιάζει ιδιαίτερα υψηλή παραγωγικότητα (11η θέση), μεγάλο βαθμό νέων επιχειρήσεων (5η), συνεχείς επενδύσεις σε R&D (13η) με εξειδικευμένα στελέχη σε R&D (10η), η συνεισφορά στο ΑΕΠ, στην απασχόληση και στην εξωστρέφεια είναι πολύ χαμηλά (28η). Ομοίως χαμηλή η καταχώρηση καινοτομίας (22η). Συνολικά, η Ελλάδα είναι 28η στην ψηφιακή και τεχνολογική ωριμότητα του κλάδου ΤΠΕ.
5. Υποδομές. Η διείσδυση σταθερής ευρυζωνικής σύνδεσης είναι ικανοποιητική (14η) με την Ελλάδα να συνεχίζει το φιλόδοξο πρόγραμμα βελτίωσης των υποδομών της. Ολοκληρώνονται επενδύσεις ευρυζωνικών συνδέσεων υπερ-υψηλής ταχύτητας, ενισχύεται η ζήτηση και προωθούνται έργα ΣΔΙΤ που αναμένεται σύντομα να βελτιώσουν τη συνολική υστέρηση (28η).
6. Δεξιότητες. Παρά τον ικανοποιητικό αριθμό πτυχιούχων σε θετικές και τεχνολογικές επιστήμες (13η), οι ψηφιακές δεξιότητες πρέπει να ενισχυθούν για τη βελτίωση της 25ης θέσης σήμερα. Η ανάγκη ψηφιακών δεξιοτήτων στην παραγωγή (28η), αλλά και η ανάγκη αναβάθμισης της ενδο-επιχειρησιακής κατάρτισης σε ΤΠΕ (23η) συμβαδίζουν με πρόσφατη εξειδικευμένη έρευνα του ΣΕΒ.
7. Κοινωνία. Η Ελλάδα παρουσιάζει χαμηλά επίπεδα ψηφιακής ωριμότητας στο σύνολο της κοινωνικής (ιδιωτικής) ζωής (26η) αν και η χρήση του διαδικτύου για ενημέρωση (8η ), κοινωνική δικτύωση (12η), δημοσίευση περιεχομένου (15η), είναι κοντά ή/και πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Οι πολιτικές μπορούν να εστιάσουν στη συχνότερη χρήση του διαδικτύου για εμπορικές πράξεις (πχ. τραπεζικές συναλλαγές και συναλλαγές με το δημόσιο) και ηλεκτρονικό εμπόριο (27η). Τέλος, κρίσιμο είναι να ανατραπεί η πολύ μικρή χρήση του διαδικτύου από τους πολίτες (5% πληθυσμού, στην 26η).
Επιχειρήσεις
Το Παρατηρητήριο Ψηφιακού Μετασχηματισμού διενήργησε πρωτογενή έρευνα για την ανάλυση του ψηφιακού και τεχνολογικού μετασχηματισμού των ελληνικών επιχειρήσεων. Κεντρικό συμπέρασμα είναι το έλλειμα πυξίδας μετασχηματισμού.
Τα πλέον ενδιαφέροντα αποτελέσματα της έρευνας για τον ψηφιακό και τεχνολογικό μετασχηματισμό συνοψίζονται στα ακόλουθα:
1. Αναζήτηση πυξίδας. Αν και 9/10 επιχειρήσεις αναγνωρίζουν τη στρατηγική σημασία του ψηφιακού και τεχνολογικού μετασχηματισμού, λιγότερες από τις μισές (48%) έχουν κάποια συγκεκριμένη ψηφιακή στρατηγική. Επιπλέον, μόλις το 23,5% χρησιμοποιεί σύστημα μέτρησης και παρακολούθησης της απόδοσης των ψηφιακών και τεχνολογικών επενδύσεων τους, ενώ οι μισές (50%) δεν διαθέτουν διευθυντικό στέλεχος για τον ψηφιακό μετασχηματισμό.
2. Ανάγκη μεγαλύτερης προτεραιότητας. Μόνο το 7% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι πρωταρχικός στόχος των επενδύσεων ψηφιοποίησης είναι ο μετασχηματισμός τους παρότι ο διεθνής ανταγωνισμός υιοθετεί ταχύτατα νέα μοντέλα λειτουργίας. Αντιθέτως, οι ψηφιακές επενδύσεις στην Ελλάδα εστιάζουν σε μείωση κόστους (23,6%), αυτοματοποίηση υποστηρικτικών (back office) λειτουργιών (17,2%) και αναβάθμιση εφαρμογών τύπου ERP (16,5%). Ενθαρρυντική ένδειξη είναι η στροφή προς τη βελτίωση της ψηφιακής εμπειρίας του πελάτη (17,2%). Εντελώς αποθαρρυντική ένδειξη παραμένει το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις δεν επιδιώκουν ψηφιακές λύσεις που μπορούν να αυξήσουν τα έσοδα (11,1%), να ενισχύσουν, με data analytics την πληροφόρηση για τη λειτουργία της επιχειρήσεις και των πελατών (10,1%), ή να βελτιώσουν την ανταλλαγή δεδομένων με συνεργάτες και προμηθευτές (9,5%).
3. Ανάγκη εξοικείωσης με νέες διαδικασίες και οργάνωση. Η απουσία κουλτούρας καινοτομίας και η αντίσταση στην αλλαγή (21,3%) είναι τα σημαντικότερα εσωτερικά εμπόδια.
4. Ανάγκη επενδύσεων σε υποδομές και δεξιότητες. Η δυσκολία χρηματοδότησης και η απουσία επενδυτικών κινήτρων (12.7%) εξακολουθούν να αποτελούν σημαντική τροχοπέδη για την ανάπτυξη επενδυτικών προγραμμάτων των επιχειρήσεων με επίκεντρο τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό. Οι δυσκολίες συμπληρώνονται από περιορισμούς στις υφιστάμενες υποδομές τεχνολογίας (12,5%) και την έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων και τεχνογνωσίας στα στελέχη (12%)
5. Ανάγκη επενδύσεων σε σύγχρονες λύσεις. Ενώ οι μεγάλες επιχειρήσεις επενδύουν συνεχώς σε νέες τεχνολογίες τα 3 τελευταία χρόνια, οι μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις το πραγματοποιούν σε πολύ μικρότερο βαθμό. Προβληματίζει το γεγονός ότι το 53,5% των επιχειρήσεων με κύκλο εργασιών κάτω των €30 εκ. είτε δεν επένδυσαν καθόλου την τελευταία 3ετία σε ψηφιακές λύσεις, είτε επένδυσαν κάτω από €100.000. Ενθαρρυντική είναι η πρόθεση του 86,0% για επενδύσεις σε νέες ψηφιακές και τεχνολογικές λύσεις τα επόμενα τρία χρόνια.
