Η παραγωγή ενέργειας είναι η μεγαλύτερη πηγή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ. Διαβάστε πώς η ΕΕ στοχεύει να ενισχύσει τις ΑΠΕ και να απαλλαγεί από τις εκπομπές άνθρακα.
Η παραγωγή ενέργειας εκπροσωπεί πάνω από τα τρία τέταρτα των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ. Καλύπτει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τη θέρμανση και τις μεταφορές. H αύξηση της ανανεώσιμης ενέργειας παίζει κρίσιμο ρόλο στη μείωση των εκπομπών στον κλάδο της ηλεκτροπαραγωγής και στην επίτευξη του φιλόδοξου στόχου της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.
Η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μειώνει επίσης την εξάρτηση των χωρών της ΕΕ στις εισαγωγές ενέργειας και τις καθιστά λιγότερο ευάλωτες σε διαταραχές που μπορούν να επηρεάσουν τις τιμές.
Παράλληλα, η ΕΕ επεξεργάζεται μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας.
Διαβάστε τι κάνει η ΕΕ για να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Ενίσχυση των στόχων της ΕΕ για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
Πάνω από το 20% της ενέργειας που καταναλώνεται στην ΕΕ προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. Αυτό έχει υπερδιπλασιαστεί από το 2004. Ο προηγούμενος στόχος 32% της ΕΕ για το 2030 επικαιροποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2023, όταν το Κοινοβούλιο ενέκρινε νέο στόχο 42,5% των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030. Οι χώρες της ΕΕ καλούνται να αγωνιστούν για μερίδιο 45%.
Το 2022, το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην κατανάλωση ενέργειας στην ΕΕ έφτασε το 23,0%, από 21,8% το 2021.
Επιτάχυνση της έκδοσης αδειών για εγκαταστάσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
Τον Δεκέμβριο του 2022, και υπό το πρίσμα του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, το Κοινοβούλιο ενέκρινε πρόσθετα μέτρα για τη μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και την επιτάχυνση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Περιλαμβάνουν τα εξής σημεία:
Οι ευρωβουλευτές ζήτησαν την επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης νέων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, όπως ηλιακοί συλλέκτες ή ανεμογεννήτριες, ή για την προσαρμογή υφιστάμενων.
Ειδικότερα, οι ευρωβουλευτές συντόμευσαν τη μέγιστη περίοδο έγκρισης νέων εγκαταστάσεων από δώδεκα μήνες σε εννέα, στην περίπτωση που βρίσκονται στις λεγόμενες “περιοχές επιτάχυνσης για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας”. Οι εν λόγω περιοχές θα επισημαίνονται από κάθε κράτος μέλος ανάλογα με το αν θα είναι σε θέση να εγκατασταθούν εκεί ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με ταχύτερο ρυθμό. Εάν η αρμόδια αρχή δεν απαντήσει εντός της προθεσμίας, η άδεια ή η αίτηση θα θεωρείται ότι έχει εγκριθεί, σύμφωνα με την αρχή της λεγόμενης “σιωπηρής έγκρισης”.
Πέραν των ανωτέρω, η διαδικασία δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τους 18 μήνες. Όσον αφορά την επαναλειτουργία των υφιστάμενων σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, οι ευρωβουλευτές επιθυμούν η διαδικασία αδειοδότησης να μην υπερβαίνει τους έξι μήνες.
Κατά τη θέσπιση των κανόνων για τις καθορισμένες περιοχές επιτάχυνσης ανανεώσιμων πηγών, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να αποφεύγουν ή, εάν δεν είναι δυνατόν, να μειώνουν σημαντικά τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που ενδέχεται να προκύψουν για τις περιοχές αυτές. Στις εν λόγω περιοχές δεν συμπεριλαμβάνονται οι περιοχές Natura 2000, φυσικά πάρκα και βιότοποι, καθώς και προσδιορισμένες μεταναστευτικές οδοί για τα πτηνά και τα θαλάσσια θηλαστικά, πλην όμως των τεχνητών και χτισμένων επιφανειών, όπως στέγες, χώροι στάθμευσης ή υποδομές μεταφορών. Οι ευρωβουλευτές πρόσθεσαν ακόμη όρους για δημόσια διαβούλευση πριν την επιλογή μιας περιοχής για την δημιουργία ενός σταθμού ηλεκτροπαραγωγής και πριν τον χαρακτηρισμό μιας περιοχής στην κατηγορία αυτή.
Η πρόταση περιλαμβάνει επίσης την υποχρέωση των χωρών της ΕΕ να διασφαλίζουν ότι οι άδειες εγκατάστασης εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας στα κτίρια εκδίδονται εντός τριών μηνών. Για μικρότερες εγκαταστάσεις κάτω των 50 kW, αρκεί μια απλή διαδικασία κοινοποίησης. Οι ευρωβουλευτές αποφάσισαν επίσης η εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών να εξαιρείται από την απαίτηση διενέργειας εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η διαδικασία αδειοδότησης για αντλίες θερμότητας δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τον ένα μήνα.
Επενδύοντας στο ανανεώσιμο υδρογόνο
Το υδρογόνο όταν χρησιμοποιείται ως πηγή ενέργειας δεν εκπέμπει αέρια του θερμοκηπίου. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να συμβάλλει στην απανθρακοποίηση τομέων που δυσκολεύονται να απαλλαγούν από τις εκπομπές CO2. Εκτιμάται ότι μέχρι το 2050, το υδρογόνο θα μπορούσε να καλύψει το 20-50% της ενεργειακής ζήτησης στον τομέα των μεταφορών και το 5-20% στον βιομηχανικό τομέα.
Για να είναι όμως βιώσιμο, το υδρογόνο πρέπει να παράγεται από ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια. Οι ευρωβουλευτές έχουν ήδη τονίσει τη σημασία της ξεκάθαρης διάκρισης μεταξύ ανανεώσιμου υδρογόνου και υδρογόνου χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών καθώς και της σταδιακής κατάργησης του υδρογόνου που βασίζεται σε ορυκτά καύσιμα.
Στα πλαίσια των αναθεωρημένων κανόνων για τις ΑΠΕ, οι ευρωβουλευτές τάσσονται υπέρ της αύξησης της παραγωγής υδρογόνου και στη διαμόρφωση ενός απλούστερου συστήματος για την εγγύηση της προέλευσής του.
Ενίσχυση των υπεράκτιων πηγών ανανεώσιμης ενέργειας
Προς το παρόν, η αιολική ενέργεια αποτελεί τη μόνη υπεράκτια ανανεώσιμη πηγή ενέργειας που χρησιμοποιείται σε εμπορικό επίπεδο. Η ΕΕ όμως εξετάζει και άλλες πηγές όπως είναι η κυματική και η παλιρροϊκή ενέργεια, οι πλωτές φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις και η μετατροπή φυκιών σε βιοκαύσιμα.
Η Επιτροπή έχει προτείνει μια ευρωπαϊκή στρατηγική για την αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές. Για παράδειγμα, η αιολική ενέργεια αναμένεται να αυξηθεί από τα 12GW που είναι σήμερα στα 300GW μέχρι το 2050. Το Κοινοβούλιο θα εκφράσει τη θέση του εντός της νομοθετικής αυτής περιόδου.
Οδεύοντας προς εναλλακτικά καύσιμα
Με τις οδικές μεταφορές να ευθύνονται για το ένα πέμπτο περίπου των εκπομπών της, η ΕΕ θέλει να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και καύσιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα. Για παράδειγμα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συμπεριλαμβάνουν τα καύσιμα βιομάζας και τα βιοκαύσιμα, τα συνθετικά και παραφινικά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένης της αμμωνίας, τα οποία παράγονται από ΑΠΕ.
Επιπλέον, η μετάβαση σε οχήματα μηδενικών εκπομπών πρέπει να συμβαδίζει με την ανάπτυξη ολοκληρωμένων υποδομών επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού.
Τον Ιούλιο του 2023, το Κοινοβούλιο ενέκρινε νέους κανόνες που αφορούν τις απαραίτητες υποδομές, ώστε να γίνουν πιο προσβάσιμες και να προωθηθεί η χρήση εναλλακτικών καυσίμων στην Ευρώπη. Μέχρι το 2026 θα πρέπει να υπάρχουν χώροι φόρτισης ηλεκτρικής ενέργειας για αυτοκίνητα τουλάχιστον μία φορά κάθε 60 χιλιόμετρα κατά μήκος των κύριων δρόμων της ΕΕ και περιοχές φόρτισης φορτηγών και λεωφορείων μία φορά κάθε 120 χιλιόμετρα έως το 2028.
Διαβάστε περισσότερα σχετικά με τα εναλλακτικά καύσιμα.
Επιδοτήσεις προς υποδομές πράσινης ενέργειας
Η ΕΕ αναθεώρησε τους κανόνες χρηματοδότησης των διασυνοριακών έργων ενεργειακών υποδομών ώστε να εκπληρώσει τους κλιματικούς της στόχους.
Οι νέοι κανόνες, οι οποίοι τέθηκαν σε ισχύ τον Ιούνιο του 2022, προβλέπουν τη σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων για έργα φυσικού αερίου και την ανακατεύθυνση της χρηματοδότησης σε υποδομές παραγωγής υδρογόνου και σε έργα συγκέντρωσης και αποθήκευσης άνθρακα.
Οι ευρωβουλευτές διασφάλισαν επιτυχώς την αύξηση των υπεράκτιων έργων ανανεώσιμης ενέργειας και τη διευκόλυνση της ένταξής τους στα ευρωπαϊκά δίκτυα. Όλα τα νέα έργα υποδομών οφείλουν να συμβάλλουν στην επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ για το 2030 και 2050, θέτοντας τέλος στη στήριξη της ΕΕ προς τα ορυκτά καύσιμα.
Διαβάστε περισσότερα για τη χρηματοδότηση διασυνοριακών υποδομών ενέργειας.
Διασφάλιση δίκαιης ενεργειακής μετάβασης για όλους
Για τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών και των μικρών επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια αυτής της ενεργειακής μετάβασης, η ΕΕ θα δημιουργήσει το Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος το 2026, με συνολικό εκτιμώμενο προϋπολογισμό 86,7 δισεκατομμυρίων ευρώ.Θα βοηθήσει στη χρηματοδότηση της μετάβασης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και θα περιλαμβάνει μέτρα για τη μείωση των φόρων και των τελών της ενέργειας. κίνητρα για την ανακαίνιση κτιρίων· car-sharing και ανάπτυξη μιας αγοράς μεταχειρισμένων ηλεκτρικών οχημάτων.
Τον Απρίλιο του 2023, το Κοινοβούλιο ενέκρινε το κείμενο της συμφωνίας με τις χώρες της ΕΕ από τον Δεκέμβριο του 2022. Πρέπει τώρα να εγκριθεί από το Συμβούλιο για να τεθεί σε ισχύ.
Διαβάστε περισσότερα για το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα.
