Ιδιαίτερα ενδιαφέρον ήταν το Panel Ι: «Εισηγμένες Εταιρείες: Η προσαρμογή στο κανονιστικό πλαίσιο και τα νέα δεδομένα» του 3oυ Greek Corporate Governance Summit που διοργανώνει η ethosEVENTS με την υποστήριξη της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και τoυ NED Club.
Σε αυτό μίλησαν οι κ.κ. Αθανάσιος Κουλορίδας, Πρόεδρος Διοικούσας Επιτροπής (ΔΕ) Ένωση Εισηγμένων Εταιριών (ΕΝΕΙΣΕΤ), επ. Καθηγητής Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ) και Διαχειριστής Εταίρος ABLAW, Xάρης Κυριαζής, Ανεξάρτητο Μη Εκτελεστικό Μέλος Δ.Σ., LAMDA Development S.A., Τερέζα Μεσσάρη, Γενικός Διευθυντής Οικονομικών και Εργασιών και Εκτελεστικό Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, PRODEA Investments, Ευγενία Παπαθανασοπούλου, Νομική Σύμβουλος, Διευθύντρια Εταιρικής Διακυβέρνησης & Γραμματέας Δ.Σ., Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε., Αναστασία (Νατάσα) Στάμου, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (Ε.Κ.) και Πρόεδρος του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου Εξασφάλισης Επενδυτικών Υπηρεσιών, Βασίλης Τσάιτας, Γενικός Διευθυντής Οικονομικών Ομίλου, Helleniq Energy Holdings S.A. Συντονιστής ήταν ο κ. Βασίλης Τζίφας, Εταίρος Ελεγκτικές υπηρεσίες, ΕΥ Ελλάδος.
Στην τοποθέτησή της η κα Στάμου ανέφερε ότι ο νόμος για την εταιρική διακυβέρνηση είναι ένα ορόσημο στην ιστορία της εταιρικής διακυβέρνησης στην Ελλάδα. Παρά τις διαφωνίες, είπε, το αποτέλεσμα είναι θετικό. Και συνέχισε:
“Ως επιτροπή είμαστε ικανοποιημένοι με το αποτέλεσμα. Πρώτον γιατί τα πράγματα μπήκαν σε μια σειρά. Όσον αφορά την κουλτούρα της εταιρικής διακυβέρνησης στην Ελλάδα είχαμε ένα καθεστώς υβριδικό, με βασικές υποχρεώσεις εταιρικής διακυβέρνησης αλλά και ένα πλαίσιο αυτορρύθμισης. Φανταστείτε να υπήρχε αυτό το πλαίσιο σήμερα, που συζητάμε για εκθέσεις βιωσιμότητας, σε ένα περιβάλλον με κρίσεις, με μεταβλητότητα, με ρυθμιστικές απαιτήσεις πολύ σοβαρές. Φανταστείτε να ήμασταν σε ένα τέτοιο περιβάλλον. Ο νόμος ήταν μια πολύ θετική εξέλιξη, είμαστε εμείς και άλλη μια χώρα νομίζω που έχουμε έναν νόμο που ρυθμίζει όλο το πλαίσιο, που δημιουργέι εταιρική κουλτούρα. Είναι θετικό επίσης ότι πρόκειται για ένα συγκεκριμένο πλαίσιο όπου μπορούμε να εποπτεύσουμε με βάση νόμους και κανόνες κι έτσι δημιουργείται μια ασφάλεια.
Έχουμε δει βελτίωση στο σύστημα εταιρικής διακυβέρνησης ως έννοια γιατί κάποιος για πρώτη φορά την όρισε. Δημιούργησε συστήματα για τον εσωτερικό έλεγχο, συστήματα που δεν υπήρχαν που να λειτουργούν με τον τροπο με τον οποίο απαιτεί το σύγχρονο περιβάλλον. Επίσης, αναδειχθηκε σημαντικά με το νέο πλαίσιο η σημασία του Διοικητικού Συμβουλίου.
Στην παρέμβασή του ο κ. Κουλορίδας είπε:
Ο νόμος αποτέλεσε ένα έναυσμα να ασχοληθούμε όλοι με την εταιρική διακυβέρνηση. Παλαιότερα, όταν οι επιχειρήσεις αντιμετώπιζαν κρισεις και ζήτημα επιβίωσης, δεν μπορούσαμε να ασχοληθούμε με την εταιρική διακυβέρνηση.
Σήμερα, ως προς τον τρόπο συμμόρφωσης, 3 περιπτώσεις εταιρειών υπάρχουν:
1. Oι εταιρείες που κατευθύνθηκαν προς μια τυπική συμμόρφωση
2. Οι εταιρείες που υπερέβησαν τον νόμο
3. Η πλειοψηφία των εταιρειών που προσπαθούν να συμμορφωθούν αλλά δεν βλέπουν απαραίτητα τον θετικό αντίκτυπο αυτής της άσκησης. Τη βλέπουν περισσότερο ως έναν αυτοεκπληρούμενο στόχο παρά ως το μέσο που οδηγεί στην δημιουργία αξίας.
Ο νόμος άναψε τη φλόγα, αλλα θα πρέπει να αυτορυθμίζεται γιατί η φλόγα είτε θα σβήσει ή θα τις κάψει.
Η κα Μεσσάρη ερωτηθείσα σχετικά, ανέφερε:
Για εμάς, αυτός o νόμος δεν ήταν κάτι καινούργιο, είχαμε μια κουλτούρα προς αυτή την κατεύθυνση. Η μεγαλύτερη διαφορά που είδαμε αφορούσε τον ρόλο της επιτροπής ελέγχου. Τώρα πρέπει να δίνουμε περισσότερο βάρος στην επιτροπή ελέγχου, πρέπει να υπάρχουν άνθρωποι που να κατανοούν το αντικείμενο της εταιρείας μας.
Επιπλέον, παλαιότερα η επιλογή των μελών ΔΣ γίνονταν με βάση το πόσο γνώριζαν το αντικείμενο της εταιρείας. Τώρα πρέπει να έχουν γνώσεις πάνω σε περιβαλλοντικά και θέματα, πρέπει να παρέχεται μια επιμόρφωση για το νέο κανονιστικό πλαίσιο, τις τάσεις κ.α.
Ως προς τις προκλήσεις, στην πράξη είδαμε ότι υπάρχουν κανόνες με ένα μέγεθος για όλους καθώς και πολλά κόστη, πολλοί σύμβουλοι κι ελεγκτές.
O κ. Κυριαζής ερωτηθείς για τις νέες προκλήσεις που έχουν δημιουργηθεί με το νέο κανονιστικό πλαίσιο τοποθετήθηκε ως εξής:
Στη δική μας περίπτωση έχουν ανατεθεί εκτός από τις συνήθεις αρμοδιότητες και η εποπτεία των 2 ανεξάρτητων λειτουργιών διαχείρισης κινδύνου και κανονιστικής συμμόρφωσης,
Όλα αυτά, μαζί με την ανάγκη ανεξάρτητης αξιολόγησης και την προσθήκη της μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης, συγκεντρώνουν συνολικά 6 μεγάλες προκλήσεις.
Μια ακόμη πρόκληση ήταν ότι έπρεπε να ενισχυθεί η επιτροπή ελέγχου Αυτό δε θα μπορούσε να γίνει άμεσα έγινε όταν κάποιες από τις δράσεις μας, όπως το ΙΤ, έγιναν outsourcing.
Δεύτερο θέμα στο οποίο έπρεπε να προσαρμοστεί το ΔΣ. είναι ο επιπλέον χρόνος που χρειάζεται να αφιερώνει η επιτροπή σε σχέση με το παρελθόν. Η διαφορά είναι περίπου επί 2 .
Τρίτη πρόκληση είναι η συνεργασία της επιτροπής με το management. Για αρκετές εταιρειες αυτά ήταν εντελώς καινούργια πράγματα, που για να τα εφαρμόσεις ως μια ανάγκη μέχρι να τα φτάσεις να στο ότι σου προσφέρουν αξία, όλο αυτό είχε μια μεγάλη απόσταση και απαιτούσε χρόνο ώστε αυτό το σύστημα να ωριμάσει.
Μια άλλη πρόκληση είναι η συνεργασία της επιτροπής με τον πρόεδρο του ΔΣ και τους προέδρους άλλων επιτροπών.
Τέλος ήταν σημαντικό να συνεργαστεί η επιτροπή με την κορυφή του management, τον CEO και τους συνεργάτες του, ωστε να γίνει κατονοητό ότι πρέπει να δώσουν και από τον δικό τους χρόνο για να δουλέψει το σύστημα, αυτό ήθελε επίσης χρόνο για να ωριμάσει.
Μέσα στο πλαίσιο αυτό πρέπει να εγκριθούν και κονδύλια για εσωτερικούς ελέγχους.
Σε όλο αυτό βοήθησε η λογική στάση που κράτησε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η οποία δεν “έκοψε κεφάλια” από τον πρώτο μήνα, ανέμενε ένα διάστημα να προσαρμοστούμε.
Ως προς τις τάσεις εταιρικής διακυβέρνησης ο κ. Κυριαζής ανέφερε τις εξής:
-Aυξημένη εστίαση σε παράγοντες ESG. Θέλει ειδικές γνώσεις για να καταλάβει κάποιος τι απαιτείται αλλά και πώς αυτά τα κριτήρια δημιουργούν αξία. Εμείς έχουμε δημιουργήσει ειδική επιτροπή ESG.
-Θέματα ΑΙ. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να συνδράμει να φύγουμε από την πολύ παλιά συνήθεια εσωτερικού ελέγχου που κοιτάει συγκεκριμένες περιοχές και αποσπασματικά, και να πάμε σε μια κατάσταση όπου τα ρίσκα παρακολουθούνται σε μια συγκεκριμένη βάση π.χ. μηνιαίος έλεγχος. Αυτές οι ιδέες βρίσκονται στα σπάργανα.
-Εποπτεία κυβερνοασφάλειας : επίσης ένα σημαντικό θέμα το οποίο ολοένα και διoγκώνεται. Χρειάζεται ιδιαίτερη εξειδίκευση για αυτό κι εμείς έχουμε εξωτερικούς συνεργάτες.
-Διαφορετικότητα και συμπερίληψη.
-Να παρακολυοθούμε τις κανονιστικές αλλαγές δεν μπορούμε να το κάνουμε προς το παρόν με αυτόματο τρόπο. Πρέπει να υπάρχει ένα σύστημα που να βλέπει τι συμβαίνει στην Ευρώπη έτσι ώστε να είμαστε προετοιμασμένοι νωρίτερα και να μην λειτουργούμε υπό ασφυκτική πίεση.
Ο κ. Τσάικας απο τη μεριά του δήλωσε:
Βασικός στοχος του πλαισίου διακυβέρνησης είναι να βοηθήσει τη λήψη σωστών αποφάσεων. Να μειώσει το ρίσκο και να βάλει ένα πλαίσο ελέγχου που θα πιάσει την “απατεωνιά και τη βλακεία”.
Σε μεγάλο βαθμό ο νόμος είχε αυτόν τον στόχο και αφορούσε εταιρείες με εναν βασικό μέτοχο καθώς και πολυμετοχικές εταιρείες καθώς περαν από την εγγύηση προς τους μετόχους παρείχε και στους άλλους stakeholders μια διβεβαίωση για την λήψη σωστών αποφάσεων.
Στη δική μας περίπτωση ο νόμος έδωσε μια καλή ευκαίρία για μια δραστική αναβάμθιση. Λίγο πριν την ψήφιση του νόμου, εμείς κάναμε μια αναδιάρθρωση με σχεδιασμό που προέβλεπε πράσινες επενδύσεις. Θέσαμε επίσης 3 βασικούς καταλύτες ως προϋποθέσεις:
-Αναβάθμιση πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης με καλύτερες πολιτικές καταλληλότητας τις οποίες έφερε στο προσκήνιο ο νέος νομος. Έχοντας το σωστό πλαίσιο διακυβέρνησης αλλαξαν οι απαιτήσεις και για τον εκτελεστικο πυλώνα
-Στις οικονομικές υπηρεσίες, η αναβάμθιση των απαιτήσεων ώθησε και την οικονομική διεύθυνση να περάσει σε διαφορετικές ταχύτητες σε θέματα πληροφόρησης, ισολογισμών κλπ. Το νέο πλαίσιο έδωσε την ώθηση για να γίνουν πιο γρήγορα τα πράγματα. Το αποτύπωμα είναι ξεκαθαρα θετικό.
Όπως είπε ο ίδιος: “Άλλο διακυβέρνηση και άλλο συμμόρφωση. Σήμερα μπορούμε να προχωρήσουμε στην επόμενη μέρα, όλοι έχουν συμμορφωθεί, τώρα το πόσοι έχουν μια σωστή διακυβέρνηση, αυτό θα το κρίνει η αγορά”.
Και κατέληξε:
Υπάρχει μια καλή ευκαιρία να προσαρμοστεί η νομοθεσία και να φύγει από το κομμάτι της αμιγούς συμμόρφωσης.
Η κα Παπαθανασοπούλου από την προσωπική της εμπειρία στην Alter Ego και στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών ανέφερε ότι:
“Και στις δύο εταιρείες διαπιστώσαμε ότι ο ανθρωπινος παράγοντας διαδραματίζει τεράστιο ρόλο, το προσωπικό κάνει την καλύτερη προετοιμασία, Τα αποτελέσματα της δουλειάς τους έχουν αντίκτυπο στο ευρύτερο επενδυτικο κοινό”. Χαρακτήρισε το νέο νομοθετικό πλαίσιο ως ένα εργαλείο για την ασφαλέστρη λειτουργία της εταιρείας και συνέχισε:
“Στον ΔΑΑ υπήρξε το θέμα κατανομής ευθύνης. Εάν δεν γινόταν εισαγωγή έπρεπε να γίνει υπό την αίρεση της έναρξης διαπραγμάτευσης μετοχών. Τα προβλήματα ήταν πολλά χρειάστηκε η συνεργασία ολων των φορέων. Ήταν Εεκπληκτική η συνεργαίσα μας με το Χρηματιστήριο με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, δόθηκαν άμεσες λύσεις”.
Σχετικά με το νέο κανονιστικό πλαίσιο ανέφερε:
Ως ΔΑΑ είχαμε πάντα μια εταιρική δομή παρόμοια με τις εισηγμενες, με μονάδες εσωτερικού ελέγχου, αναπτύξαμε ένα σχέδιο για να εφαρμοστεί το νέο πλαίσιο. Το νέο πλαίσιο αποτέλεσε μια ευκαιρία για περαιτέρω βελτίωση και όχι μια διαδικασία αναγκαστικής συμμόρφωσης.
Επιχειρούμε να προσαρμοζόμαστε στις κανονιστικές αλλαγές που έρχονται, με συνεχή ενημέρωση, με εκπαίδευση των μελών του ΔΣ. Πρωταρχικό ρόλο σε ολο αυτό διαδραματιζει ο πρόεδρος που δίνει τον τόνο, γιατί το ΔΣ τωρα εμπλέκεται περισσότερο σε θέματα στρατηγικής και ρίσκου. Αυτό είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη στην κουλτούρα της διοικησης.
Έχουμε τέλος θέσει ως στόχο τη χρήση digital πλατφορμών με στόχο τη συμμόρφωση, τη διαχείριση εγγράφων κ.ο.κ.
©Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος/PHOTOPRESS Θ&Α Αναγνωστόπουλοι
