Τις βαθύτερες «στρώσεις σκόνης» ύποπτων πρακτικών και προβληματικών νοοτροπιών που κόστιζαν και συνεχίζουν να κοστίζουν στην Πολιτεία εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ επιδιώκει να απομακρύνει η διοίκηση του ΕΟΠΥΥ. Οι πρώτες άμεσες ενέργειες οδήγησαν σε εξορθολογισμό δαπανών, εντοπίζοντας περιπτώσεις παραβατικότητας που έχουν αποσταλεί στις αρχές. Οι ρίζες του προβλήματος είναι, όμως, πιο βαθιές αξιώνοντας τη θεσμοθέτηση νέων διαδικασιών ελέγχου.
Η πρώτη φάση
Στα τέλη 2015 ο ΕΟΠΥΥ και ο νέος τότε πρόεδρος του Σ. Μπερσίμης εισήγαγε τα πρώτα εργαλεία ελέγχου. Η δαπάνη για τα επιθέματα μειώθηκε κατά 16% (από 71 εκατ. ευρώ το 2015, σε 61 εκατ. ευρώ το 2016), η δαπάνη για οστομικά υλικά έπεσε κατά περίπου 4% (από 35 εκατ. ευρώ το 2015, σε 34 εκατ. ευρώ το 2016), ενώ μειώθηκε ο ρυθμός αύξησης στις κατηγορίες σκευάσματα ειδικής διατροφής (από 70% σε 12%) και αναλώσιμα διαβήτη (από 12% σε 8%). Οι παραπάνω είναι βασικές κατηγορίες δαπανών του ΕΟΠΥΥ που αυξήθηκαν σημαντικά την περίοδο 2014-2015 (επιθέματα περίπου 30%, σκευάσματα ειδικής διατροφής περίπου 70%, αναλώσιμα διαβήτη περίπου 12%). Αύξηση που είχε να κάνει με παραβατικές συμπεριφορές παρόχων, οι υποθέσεις των οποίων έχουν ήδη διαβιβαστεί στις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές, και όχι αύξηση της συχνότητας των αντίστοιχων νοσημάτων.
Δεύτερη φάση
Η συμβασιοποίηση της σχέσης παρόχων-ΕΟΠΥΥ, που επιτρέπει τόσο τον άμεσο έλεγχο τους όσο και τη λήψη των υλικών από τους πολίτες χωρίς να τα προπληρώνουν, η δημιουργία μητρώου αποζημιούμενων ειδών (διασφάλιση της ποιότητα και θεσμοθετημένο πλαίσιο αποζημίωσης) οι κλειστοί προϋπολογισμοί και τα επακόλουθα rebate και clawback επέτρεψαν νέες εξοικονομήσεις για τον οργανισμό.
Την περίοδο 2016-2017 μειώθηκε περαιτέρω η υποβαλλόμενη δαπάνη για επιθέματα κατά 21% (από 61 εκατ. σε 49 εκατ. ευρώ), για αναλώσιμα διαβήτη κατά περίπου 13% (από 95 εκατ. ευρώ σε 83 εκ. ευρώ) και για τα σκευάσματα ειδικής διατροφής κατά περίπου 12%.
Με τους κλειστούς προϋπολογισμούς η πραγματική δαπάνη του ΕΟΠΥΥ μειώθηκε κατά 40% για τα επιθέματα, κατά 39% για τα αναλώσιμα διαβήτη και κατά 50% για τα σκευάσματα ειδικής διατροφής.
Βέβαια, ειδικά η τελευταία αλλαγή αύξησε και την πίεση στους παρόχους, οι οποίοι καλούνται να καλύψουν τις υπερβάσεις των δαπανών που συνεχίζουν να υπάρχουν.
Η επόμενη φάση
Με τους δημοσιονομικούς περιορισμούς να πιέζουν σημαντικά και την ανάγκη να διαπιστωθούν οι πραγματικές ανάγκες και να επιδιωχθεί ίσως και κάποια αναπροσαρμογή των προϋπολογισμών απαραίτητη αποδείχθηκε, λοιπόν, η θεσμοθέτηση νέων εργαλείων για να συνεχιστεί το «συγύρισμα». Ο Σ. Μπερσίμης έριξε το βάρος στην επέκταση των ψηφιακών δυνατοτήτων του ΕΟΠΥΥ και στην αξιοποίηση στατιστικών διαδικασιών.
Για την περίοδο 2017-2018 τίθενται σε εφαρμογή:
- Τεμαχιακά πλαφόν, Ιούλιος 2018.
- Ηλεκτρονικό ΑΥΣ (Ανώτατο Υγειονομικό Συμβούλιο), Σεπτέμβριος 2018.
- Άυλα barcodes, Σεπτέμβριος 2018.
- Ηλεκτρονικές υπογραφές για την πιστοποίηση της παρουσίας του πολίτη (σήμερα σε πιλοτική εφαρμογή).
- Αναπτύσσονται μητρώα χρόνιων ασθενών για έλεγχο χρήσης αναλωσίμων. Σήμερα είναι σε εφαρμογή το μητρώο για την περιτοναϊκή και ακολουθεί το registry για το Διαβήτη.
- Αντικαθίσταται ο Ελεγκτής Ιατρός από τους ιατρούς του real time.
- Έλεγχοι με χρήση στατιστικών μεθόδων και αξιοποίηση τεχνολογίας αιχμής (π.χ. Επιθέματα).
Χρήση στατιστικής μεθοδολογίας για τον έλεγχο υπερβάσεων ή αποκλίσεων των παρόχων
Σε ό,τι αφορά το τελευταίο σημείο, τους στατιστικούς ελέγχους, η εφαρμογή τους για πρώτη φορά σε βάθος 6μήνου για τα διαγνωστικά, τα αναλώσιμα και την ειδική διατροφή και σε μηνιαία βάση για τα φαρμακεία ανέδειξε δεκάδες ύποπτες περιπτώσεις, που παραπέμφθηκαν στην ΥΠΕΔΥΦΚΑ.
Τα «λαβράκια»
Στα ιδιωτικά φαρμακεία, στα πρώτα 550 φαρμακεία πανελληνίως (συνολικά 10.397) που έχουν ελεγχθεί προέκυψε ότι επιβάλλεται περαιτέρω έλεγχος σε 63 εξ αυτών. Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκαν μεγάλες διακυμάνσεις στα ποσά της συγκεντρωτικής κατάστασης ανά ημέρα, αξιοσημείωτη αύξηση της δαπάνης στον ΕΟΠΥΥ που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί, αξιοσημείωτη αύξηση του αριθμού των συνταγών που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί.
Τι εντοπίστηκε:
- Εκτέλεση συνταγών μεγάλης δαπάνης (αφορούν παρεντερική διατροφή καρκινοπαθών και παιδιατρικά εμβόλια) σε δύο συγκεκριμένα φαρμακεία του νομού Αττικής από ιατρούς που εδρεύουν σε μεγάλη χιλιομετρική απόσταση.
- Ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά συνταγών από συγκεκριμένους ιατρούς (κυρίως Γενικής Ιατρικής) να εκτελούνται σε συγκεκριμένα φαρμακεία κυρίως στην περιφέρεια και σε κάποιες περιπτώσεις παρατηρήθηκε συνεπωνυμία.
- Φαρμακείο στα βόρεια προάστια της Αττικής εκτελεί συνταγές μεγάλου κόστους που αφορούν σκευάσματα παρεντερικής διατροφής καρκινοπαθών συνταγογραφημένες από ιατρό ακτινολόγο συγκεκριμένου νοσοκομείου, ενώ οι ασφαλισμένοι διαμένουν σε διάσπαρτες περιοχές του Λεκανοπεδίου.
- Συνταγές συγκεκριμένων παιδιατρικών εμβολίων υψηλού κόστους συνταγογραφημένες από παιδίατρο κρατικής δομής της Αττικής εκτελούνται στη συντριπτική τους πλειοψηφία από φαρμακείο στον Πειραιά.
- Φαρμακείο σε περιοχή της Ανατολικής Αττικής εκτελεί την πλειοψηφία των συνταγών που ανήκουν σε ιδιώτη παιδίατρο των νοτίων προαστίων Αθηνών και αφορούν παιδιατρικά εμβόλια.
- Φαρμακείο της Βόρειας Ελλάδας εκτελείται μεγάλος αριθμός συνταγών με γαληνικά σκευάσματα για αλωπεκία. Τα σκευάσματα αυτά είναι υψηλού κόστους, συγκεκριμένης εταιρίας κι έχουν συνταγογραφηθεί όλα από τον ίδιο δερματολόγο με ιατρεία… στη Νησιωτική Ελλάδα!
Στα διαγνωστικά εργαστήρια από το σύνολο των 2620 παρόχων, προς περαιτέρω έλεγχο λόγω ακραίων τιμών παραπέμπονται 20 πάροχοι. Χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις ήταν ένας πάροχος στην Αττική με δαπάνη περίπου 205.000 ευρώ, ο οποίος εκτέλεσε παραπεμπτικά από μόνο ένα γιατρό αξίας 160.000ευρώ (>63%), ενώ πάροχος της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης με δαπάνη 310.000 ευρώ εκτέλεσε παραπεμπτικά ενός μόνο γιατρού αξίας 150.000ευρώ (περίπου το 50%).
Στα φυσικοθεραπευτήρια, από το σύνολο των 2.173 παρόχων, για έλεγχο λόγω ακραίων τιμών παραπέμπονται 40 πάροχοι. Χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις έναν πάροχο στην Πελοπόννησο με δαπάνη περίπου 43.000 ευρώ, ο οποίος εκτέλεσε παραπεμπτικά από ένα μόνο γιατρό αξίας 36.000ευρώ (>83%). Φυσικοθεραπευτήριο στη Μακεδονία με δαπάνη 35.000 ευρώ εκτέλεσε παραπεμπτικά ενός μόνο γιατρού αξίας 24.000 ευρώ (>63%).
Στα σκευάσματα ειδικής διατροφής από το σύνολο των 2.943 παρόχων, 27 παραπέμπονται για έλεγχο λόγω ακραίων τιμών. Στην Ήπειρο πάροχος εκτέλεσε γνωματεύσεις αξίας 100.000 ευρώ από έναν μόνο γιατρό, ενώ στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής πάροχος εκτέλεσε γνωματεύσεις αξίας 118.000 ευρώ, με τη συντριπτική πλειονότητα εξ αυτών να ανήκουν σε γνωματεύσεις ενός μόνο γιατρού (110.000 ευρώ ποσοστό μεγαλύτερο του 94%).
