Δημήτρης Μαλλάς
Η 5η γενιά κινητής τηλεφωνίας, ή εν συντομία το 5G, έχει αρχίσει να κάνει την εμφάνιση του σε παγκόσμιο επίπεδο και είναι αξιοσημείωτο ότι ακόμη και στην Ελλάδα έχουν αρχίσει να πραγματοποιούνται πιλοτικές δοκιμές. Αν πάντως πιστεύει κανείς ότι η εμπορική διάθεση υπηρεσιών 5G είναι θέμα μηνών, καλό θα ήταν να κάνει υπομονή, καθώς στην Ελλάδα τα πρώτα δείγματα θα τα δούμε το 2020, ενώ θα πρέπει να τονιστεί ότι για την πλήρη «ανάπτυξη» και αξιοποίηση των δικτύων 5η γενιάς όπως και των νέων υπηρεσιών και εφαρμογών που θα προσφέρει το 5G -το οποίο χαρακτηρίζεται ως «επανάσταση» ενώ το 4G ήταν «εξέλιξη»- θα πρέπει να περιμένει μέχρι τα μέσα της επόμενης δεκαετίας.
Ο λόγος που υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για το 5G δεν είναι απλά ότι θα προφέρει πολύ υψηλότερες ταχύτητες διακίνησης δεδομένων, που θα ξεκινούν σε πρώτη φάση από τα 10 Gbps αν και υπάρχουν υλοποιήσεις που φθάνουν σε επίπεδα 25 Gbps και άνω. Υπενθυμίζεται ότι τα ενσύρματα δίκτυα οπτικών ινών προσφέρουν ταχύτητες έως 1 Gbps, προκειμένου να έχετε ένα μέτρο σύγκρισης.
Στα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας είναι η δυνατότητα που προσφέρει για τη λειτουργία ενός πολύ μεγάλου αριθμού διασυνδεδεμένων συσκευών ακόμη και σε μία σχετικά μικρή περιοχή. Κάτι πολύ σημαντικό και ουσιαστικά απαραίτητο προκειμένου να λειτουργήσει αποδοτικά το αποκαλούμενο «Διαδίκτυο των Πραγμάτων» (Internet of Things – IoT) όπου όλες οι συσκευές είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους.
Επιπλέον, η νέα αρχιτεκτονική που υλοποιείται έχει ως αποτέλεσμα όπου απαιτείται η «καθυστέρηση» στην ανταπόκριση του δικτύου (σ.σ. πρόκειται για το αποκαλούμενο latency) να κινείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα της τάξεως ακόμη και του 1 ms. Το χαμηλό latency είναι απαραίτητο σε υπηρεσίες όπως είναι η διαχείριση αυτόνομων αυτοκινήτων και η τηλεϊατρική όπου απαιτείται μεγάλη ακρίβεια.
Επίσης, η τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα στους παρόχους δικτύου να διαμορφώνουν τις υποδομές τους ώστε να εξυπηρετούν καλύτερα τις ανάγκες συγκεκριμένων υπηρεσιών, το αποκαλούμενο network slicing. Δηλαδή, για να έχει κανείς γρήγορη πρόσβαση στο Web, χρειάζεται υψηλές ταχύτητες αλλά όχι απαραίτητα χαμηλό latency. Αντίθετα, στην αυτόνομη οδήγηση δεν χρειάζεσαι υψηλές ταχύτητες αλλά πολύ χαμηλό latency. Οπότε, ο πάροχος διαμορφώνει ανάλογα με την υπηρεσία την υποδομή του, κάτι που θεωρείται ότι βοηθά στην καλύτερη αξιοποίηση των υποδομών και τη μείωση του κόστους.
Πρακτικά, το 5G αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να μπορούν να υπάρχουν υπηρεσίες όπως είναι τα αυτόνομα οδηγούμενα αυτοκίνητα, η τηλεϊατρική οπουδήποτε, το IoT κ.ά. Συν ότι ανοίγει το δρόμο για να δούμε λύσεις που δεν φανταζόμασταν τα τελευταία χρόνια.
Ελλάδα
Στη χώρα μας, το 5G έχει εισέλθει νωρίτερα από ότι θα περίμενε κανείς. Οι προ διετίας εκτιμήσεις ήταν πως τα πρώτα πιλοτικά δίκτυα θα ξεκινούσαν μέσα στο α’ εξάμηνο του 2019, αλλά η Cosmote «πρόλαβε» και υλοποίησε το πρώτο δοκιμαστικό δίκτυο 5G στην Ελλάδα μέσα στο 2018. Η σχετική παρουσίαση έγινε στις αρχές Δεκεμβρίου με τη δοκιμή να λαμβάνει χώρα σε υπαίθριο χώρο του δήμου Ζωγράφου, παρουσία του υπουργού Ψηφιακής Πολιτικής, Νίκου Παππά, ενώ ο εξοπλισμός που χρησιμοποιήθηκε προέρχεται από τις Ericsson και Nokia.
Το 5G έχει βρεθεί ψηλά στην ατζέντα του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, το οποίο ήταν εκείνο που ώθησε τους τρεις παρόχους (Cosmote, Vodafone, Wind) να υπογράψουν μνημόνια συνεργασίας με τους δήμους Ζωγράφου, Τρικκαίων και Καλαμάτας αντίστοιχα αναφορικά με την ανάπτυξη πιλοτικών δικτύων 5G. Η απορία που υπάρχει -και δεν έχει λυθεί στους περισσότερους παρατηρητές της τηλεπικοινωνιακής αγοράς- είναι πως ένας δήμος μπορεί να βοηθήσει έναν πάροχο να αναπτύξει το πιλοτικό δίκτυο του, ενώ, προς το παρόν, δεν θα υπάρχουν κάποια οφέλη από τους δημότες πέραν του ότι -ενδεχομένως- θα μπορούν να δουν από κοντά τις δυνατότητες της επόμενης γενιάς κινητής τηλεφωνίας.
Το δρόμο της Cosmote αναμένεται να ακολουθήσουν σύντομα Vodafone και Wind, αλλά θα πρέπει να τονιστεί ότι έχουμε ακόμη πολύ δρόμο μέχρι να ξεκινήσει η εμπορική διάθεση υπηρεσιών στην Ελλάδα. Και ο βασικός λόγος δεν είναι άλλος από το γεγονός ότι δεν έχει εκχωρηθεί το απαραίτητο φάσμα συχνοτήτων, μία διαδικασία που αναμένεται να πραγματοποιηθεί προς το τέλος του 2019, σύμφωνα τουλάχιστον με τις πληροφορίες από την αρμόδια Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ). Το μόνο θετικό σημείο -μέχρι τώρα- είναι πάντως πως η ΕΕΤΤ ολοκλήρωσε σχετικά γρήγορα τη διαδικασία εκχώρησης του φάσματος συχνοτήτων που χρησιμοποιείται για τα πιλοτικά δίκτυα των τριών παρόχων στις περιοχές που έχουν επιλεγεί.
Η διαδικασία εκχώρησης του φάσματος συχνοτήτων για το 5G αναμένεται σε κάθε περίπτωση με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Κατ’ αρχήν, να σημειωθεί πως στο 5G αναμένεται να χρησιμοποιηθούν διαφορετικές περιοχές συχνοτήτων και κάθε περιοχή θα χρησιμοποιείται για διαφορετικές υπηρεσίες. Συγκεκριμένα, αναμένεται να χρησιμοποιηθούν τόσο τα 700 MHz, όσο και τα 3,6 GHz (Ευρώπη) ή τα 3,8 GHz (ΗΠΑ) αλλά και φάσμα σε υψηλότερες συχνότητες (26 και 28 MHz), ενώ παράλληλα γίνονται δοκιμές για χρήση συχνοτήτων στα 60 και άνω GHz. Ποιες συχνότητες θα δοθούν στην Ελλάδα είναι κάτι που θα δούμε μέσα στο 2019.
Στις ΗΠΑ και την ανατολική Ασία, οι διαδικασίες έχουν προχωρήσει και ολοκληρωθεί σε ορισμένες περιπτώσεις (Νότια Κορέα) κάτι που συμβαίνει σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπου, μάλιστα, το τίμημα πήγε σε πολύ υψηλά επίπεδα. Γεγονός που δεν αποκλείεται να έχει επηρεάσει την εδώ επιλογή να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο 5G. Βέβαια, η «γκρίνια» για το πόσο ψηλά θα κινηθεί το τίμημα για το φάσμα συχνοτήτων έχει ήδη ξεκινήσει από την πλευρά των παρόχων που υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να τους δοθεί η δυνατότητα να έχουν περιθώρια να κάνουν επενδύσεις σε υποδομές και όχι να χρησιμοποιήσουν τα κεφάλαια τους για την απόκτηση του φάσματος.
