Άρθρο του Μιχάλη Μάρκου, MBA*
Διευθυντικό Στέλεχος-Σύμβουλος Επιχειρήσεων & Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων/Marketing
Δεοντολογία ονομάζεται εκείνο το σύστημα ηθικής για το οποίο οι ηθικές πράξεις υπηρετούν το καθήκον ανεξάρτητα από το ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες (για αυτόν που εκτελεί το ηθικό καθήκον ή και συνολικά). Γενικότερα, ένας κώδικας επαγγελματικής δεοντολογίας αποτυπώνει τις γενικές αρχές που καθορίζουν την υπεύθυνη συμπεριφορά μιας επιχείρησης και τους κανόνες ηθικής που όλοι οι εργαζόμενοι και οι συνεργάτες της αναμένεται να ακολουθούν, όσο και τις δεσμεύσεις της διοίκησης απέναντι στους ανθρώπους της. Ο κώδικας διασφαλίζει ότι όλες οι δραστηριότητες μιας επιχείρησης διεξάγονται με ακεραιότητα, προστατεύοντας με τον τρόπο αυτό τη φήμη της, το πιο πολύτιμο άυλο περιουσιακό της στοιχείο.
Από την πλευρά των εργαζομένων μιας εταιρείας, θα πρέπει όλοι να εκπληρώνουν πιστά τα καθήκοντά τους και να προασπίζουν με θεμιτά μέσα τα συμφέροντα της. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να αποφεύγουν την εμπλοκή σε δραστηριότητες όπου τα προσωπικά τους συμφέροντα έρχονται σε σύγκρουση με τα συμφέροντα της εταιρείας.
Οι συγκρούσεις συμφερόντων μπορούν να λάβουν πολλές μορφές, όπως: η συνεργασία, ή η ιδιοκτησιακή ή άλλη οικονομική σχέση με έναν ανταγωνιστή/προμηθευτή/πελάτη της εταιρείας, το προσωπικό οικονομικό κέρδος από συναλλαγές της εταιρείας, η χρήση υλικών, προϊόντων, συστημάτων και κάθε είδους περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας με στόχο το προσωπικό όφελος χωρίς προηγούμενη έγκριση της εταιρείας, η αποδοχή δώρων, χρημάτων ή άλλων παροχών μεγάλης αξίας από πελάτη, ανταγωνιστή, ή προμηθευτή χωρίς γνώση και έγκριση της διοίκησης, η επιλογή συνεργάτη ή προμηθευτή εξαιτίας συμφωνίας ή οικονομικού οφέλους, η εκπροσώπηση, η χρήση και η εκμετάλλευση του ονόματος της εταιρείας χωρίς την άδεια της διοίκησης, η κάθε είδους επένδυση ή χρηματοδότηση ανταγωνιστικών επιχειρήσεων, πελατών ή προμηθευτών, η λήψη παροχών και διευκολύνσεων είτε από εξωτερικούς φορείς είτε από την ίδια την εταιρεία, που δεν είναι γνωστές στη διοίκησή της, κ.ά. Σε κάθε περίπτωση, όλοι οι υπάλληλοι θα πρέπει να ενημερώνουν και να παίρνουν έγκριση από τους προϊστάμενούς τους σχετικά με οποιαδήποτε κατάσταση θα μπορούσε να αποτελέσει σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ αυτών και της εταιρείας.
Επιπλέον, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι οι εργαζόμενοι της εταιρείας δεν σπαταλούν ούτε οικειοποιούνται τα περιουσιακά στοιχεία και τους πόρους της. Περιουσιακά στοιχεία συνιστούν ο χρόνος εργασίας, τα άυλα στοιχεία και οι εμπιστευτικές πληροφορίες. Ο εξοπλισμός, οι πληροφορίες, οι ιδέες και τα δεδομένα που χρησιμοποιούν οι εργαζόμενοι ή έχουν πρόσβαση σε αυτά κατά την εργασία τους ανήκουν στην εταιρεία. Οι πόροι της εταιρείας πρέπει να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για επιχειρηματικούς λόγους. Το ίδιο ισχύει για τις εξουσίες που έχουν παραχωρηθεί στους εργαζομένους ως μέρος των καθηκόντων τους.
Επίσης, δεν θα πρέπει να κοινοποιούνται χωρίς έγκριση πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία μιας επιχείρησης όπως τα στρατηγικά σχέδια, η πνευματική ιδιοκτησία, η τεχνογνωσία, οι οικονομικές, τεχνικές και οι εμπορικές πληροφορίες καθώς και όλες οι εμπιστευτικές πληροφορίες. Όλα τα εμπιστευτικά αρχεία και ιδιαίτερα τα στοιχεία που σχετίζονται με πελάτες και προμηθευτές (π.χ. βάσεις δεδομένων) πρέπει να φυλάσσονται σε ασφαλές σημείο και να επιστρέφονται από τους εργαζομένους κατά την αποχώρησή τους από την επιχείρηση.
Εν κατακλείδι, κάθε επιχείρηση πρέπει να ακολουθεί και να εφαρμόζει ορισμένους κανόνες επαγγελματικής συμπεριφοράς και τακτικής, που διαμορφώνονται ανάλογα με το περιβάλλον και τις ιδιαίτερες συνθήκες κάτω από τις οποίες λειτουργεί. Οι κανόνες αυτοί τηρούνται τόσο μεταξύ των εργαζομένων της επιχείρησης όσο και μεταξύ της επιχείρησης και των πελατών, των προμηθευτών και των συνεργατών της και διέπουν όλο το φάσμα της επαγγελματικής επικοινωνίας. Η επιτυχημένη συνεργασία μεταξύ διοίκησης και εργαζομένων για την εφαρμογή ενός αμοιβαία αποδεκτού κώδικα δεοντολογίας και επαγγελματικής συμπεριφοράς δημιουργεί το κατάλληλο εργασιακό περιβάλλον που προάγει την εμπιστοσύνη, τη συνεργασία και την αναγνώριση.
