Εχουμε ακόμη σημαντικό δρόμο να διανύσουμε μέχρι την πλήρη αποκατάσταση της κανονικότητας επεσήμανε ο πρόεδρος της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών και της Eurobank, Νικόλαος Καραμούζης στο Athens Investment Forum 2018 που πραγματοποιείται σήμερα.
Eπιπλέον επεσήμανε πως η αξιοπιστία της χώρας πλήττεται όχι μόνο από τις παθογένειες του δημοσίου αλλά και από τα αρνητικά φαινόμενα που έχουν εντοπιστεί στον ιδιωτικό τομέα.
Αναφερόμενος στην πορεία της οικονομίας τόνισε η ενίσχυση των εξαγωγών σε συνδυασμό με μια ισχυρή τόνωση των επενδύσεων που θα πρέπει να αυξάνονται με ετήσιο ρυθμό άνω του 10% συνιστούν μονόδρομο προκειμένου το ΑΕΠ να εμφανίσει ρυθμό αύξησης άνω του 3%.
Ειδικότερα, ο κ. Καραμούζης σημειώσε ότι παρά την πρόοδο που έχει συντελεστεί παραμένουν σημαντικές προκλήσεις και αβεβαιότητες τονίζοντας ότι έχουμε ακόμη δρόμο για την απρόσκοπτη πρόσβαση στις διεθνείς αγορές με ανταγωνιστικό κόστος, τη διαμόρφωση ελκυστικού παραγωγικού και επενδυτικού περιβάλλοντος και την επίτευξη υψηλών και διατηρήσιμων ρυθμών ανάπτυξης.
Οπως εξήγησε η μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είναι ότι, τα προβλήματα που μας κληροδότησε η κρίση (υψηλή ανεργία, υπερχρέωση ιδιωτών, υπερχρέωση Δημοσίου Τομέα, σημαντικό ύψος μη εξυπηρετούμενων δανείων, φτώχεια, υπο-επένδυση, φθίνουσα πορεία παραγωγικότητας, δημογραφική γήρανση μετανάστευση, τεχνολογική στασιμότητα), απαιτούν πολύ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από 3% ετησίως.
Όμως, δεδομένων των τρεχουσών συνθηκών της οικονομίας της χώρας και τις δεσμεύσεις για τήρηση δημοσιονομικής λιτότητας τα επόμενα χρόνια, τέτοιοι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, προϋποθέτουν, μια άνευ προηγουμένου αύξηση των εξαγωγών και ένα επενδυτικό σοκ, με διψήφιο ποσοστό αύξησης των επενδύσεων ετησίως για πολλά χρόνια σε μια χώρα που οι ιδιωτικές επενδύσεις κατέρρευσαν, συμπλήρωσε.
Τα λάθη στα προγράμματα προσαρμογής
Αναφερόμενος στα προγράμματα προσαρμογής σχολίασε ότι ένα από τα λάθη που έγιναν είναι ότι δεν μερίμνησαν να συνδυάσουν την αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή και τη μείωση των μισθών, με συναλλαγματική εμπιστοσύνη παραμονής στο ευρώ, ενίσχυση των ιδιωτικών και των ξένων επενδύσεων και απελευθέρωση των αγορών προϊόντων και υπηρεσιών, ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικές, μετριάζοντας τις οικονομικές επιπτώσεις των μέτρων προσαρμογής.
Επιπλέον, δεν προστατεύθηκε ο τραπεζικός τομέας από τη μετάδοση της κρίσης, με αποτέλεσμα, αντί να λειτουργήσει σταθεροποιητικά υπέστη τη δική του κρίση συμβάλλοντας στη μεγέθυνση του προβλήματος. Μετετράπη δηλαδή σε πολλαπλασιαστικό παράγοντα αποσταθεροποίησης.
Την ίδια περίοδο, οι ιδιωτικές επενδύσεις κατέρρευσαν από € 49,2 δις ετησίως το 2007 σε € 14.4δις περίπου το 2017, ποσοστό 8% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο σήμερα στην ευρωζώνη, ενώ παράλληλα κατέρρευσε η αποταμίευση των νοικοκυριών από 4.8% του ΑΕΠ το 2009 σε -5.3% του ΑΕΠ το 2017 (αρνητική αποταμίευση), εξελίξεις που διόγκωσαν το πρόβλημα και τις επιπτώσεις του.
Αναφορικά με τις επενδύσεις είπε ότι οι προϋποθέσεις για τη σημαντική ανάκαμψή τους και την ενεργοποίηση του ιδιωτικού επιχειρηματικού τομέα είναι απλές και συγκεκριμένες:
1. Συνεπής υλοποίηση των Μεταρρυθμίσεων
Σήμερα όσο ποτέ, απαιτείται η υλοποίηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων στο κράτος, την οικονομία, τους θεσμούς, τις αγορές. Πρωτίστως απαιτείται η χάραξη και υλοποίηση φιλο-επενδυτικής και αναπτυξιακής πολιτικής που τόσο έχουμε ανάγκη, σ’ ένα αβέβαιο, διεθνές και ευρωπαϊκό περιβάλλον.
2. Να Επικρατήσει Ιδεολογικός Ρεαλισμός & Σύγκλιση
Να συμφωνήσουμε επιτέλους με ρεαλισμό και εθνική αυτογνωσία, ότι τελειώσαμε με το κράτος-επιχειρηματία, που απέτυχε οικτρά στην Ελλάδα, την οικονομία του προστατευτισμού από τον ανταγωνισμό και των στοχευμένων προνομιακών επιδοτήσεων, την αδιαφάνεια και τις προνομιακές σχέσεις κράτους και επιχειρηματικών συμφερόντων. Χρειαζόμαστε ένα νέο δυναμικό και ανταγωνιστικό παραγωγικό, αναπτυξιακό και κοινωνικό πρότυπο λειτουργίας της οικονομίας της χώρας, που θα δημιουργεί ανάπτυξη, θέσεις εργασίας, πλούτο και προοπτική, μια δυναμική συμπεριληπτική οικονομία της αγοράς.
3. Πολιτική Σταθερότητα και Συναίνεση γύρω από τις Αναπτυξιακές Πολιτικές
Οι επενδυτές χρειάζονται πρωτίστως πολιτική σταθερότητα. Η αβεβαιότητα και οι κίνδυνοι σκοτώνουν τις επενδύσεις. Να διαμορφώσουμε μια ευρύτερη πολιτική και κοινωνική πλειοψηφία μέσω συναινέσεων, που θα προσυπογράφει και θα υιοθετήσει τη νέα αναγκαία αναπτυξιακή προοπτική μιας ανοικτής οικονομίας αγοράς, με σαφή εξωστρεφή και επενδυτικό προσανατολισμό, όπου δημόσιες, ιδιωτικές και ξένες επενδύσεις και εξαγωγές θα αποτελούν ατμομηχανή μιας ανάπτυξης, ανοικτής στην καινοτομία και την επιχειρηματικότητα.
Το δε κράτος θα παρέχει, με οικονομική και κοινωνική αποτελεσματικότητα, τα κοινωνικά αγαθά (ασφάλεια, δικαιοσύνη, παιδεία), σύγχρονες υπηρεσίες και σταθερούς θεσμούς αγοράς, οικονομικές και κοινωνικές υποδομές και σύγχρονη κοινωνική πολιτική και προστασία των ασθενέστερων.
Το ζήτημα είναι να μετουσιώνουμε τις οδυνηρές εμπειρίες και το τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος της κρίσης, σε πολιτική και κοινωνική σύνεση και συνεργασία, σε πολιτική σταθερότητα, σε συμφωνία κοινής πορείας σε κρίσιμα ζητήματα μεταρρυθμίσεων και αλλαγής των θεσμών, ώστε η Ελλάδα να γίνει ελκυστικός πόλος επενδύσεων, σταθερότητας και ευημερίας.
4. Προβλέψιμες και Αξιόπιστες Πολιτικές, Σταθεροί Θεσμοί
Οι επενδυτές αξιολογούν θετικά και επικροτούν την αξιόπιστη και προβλέψιμη οικονομική πολιτική, τους σταθερούς θεσμούς και τη συνέπεια στην οικονομική πολιτική, στους βασικούς άξονες της οποίας δεσμεύονται όλα τα κόμματα εξουσίας. Στόχος είναι να κερδίσουμε επιτέλους το στοίχημα της εμπιστοσύνης των αγορών, να προσελκύσουμε επενδύσεις και να τροφοδοτήσουμε την αναπτυξιακή προοπτική.
Πειραματισμοί, αποτυχημένες συνταγές και λαϊκισμοί, δεν συμβάλουν στη διαμόρφωση του ανωτέρου κλίματος. Δεν είναι τυχαίο ότι, παρά την πρόοδο που έχει συντελεστεί, η πρόσβαση στις επιφυλακτικές ακόμα διεθνείς αγορές δεν είναι απρόσκοπτη και το κόστος δανεισμού μας κυμαίνεται 2,5% πάνω από το αντίστοιχο της Πορτογαλίας, ενώ και οι συνθήκες στην Ευρωζώνη, λόγω Ιταλίας, δεν βοηθούν.
5. Συνταγματική Μεταρρύθμιση
Στο πλαίσιο αυτό, η συνεπής διαχρονική συμπεριφορά και η συμφωνία όλων των κομμάτων εξουσίας σε ένα γενικότερο πλαίσιο αρχών οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, θα πρέπει να λάβει επίσης νομικό έρεισμα και βάση, μέσω της επόμενης συνταγματικής μεταρρύθμισης.
Χρειάζεται εκσυγχρονισμός του συντάγματος με κατοχύρωση του οικονομικού φιλελευθερισμού και της δημοσιονομικής σταθερότητας και πειθαρχίας, της ιδιωτικής οικονομίας της αγοράς ως κεντρικού οικονομικού συστήματος και μοχλού ανάπτυξης, του επανακαθορισμού ενός πιο περιορισμένου οικονομικού και παραγωγικού ρόλου του κράτους και του ανοίγματος της ανώτατης παιδείας στον ιδιωτικό ανταγωνισμό.
6. Γενναία Φορολογική Μεταρρύθμιση / Αναπτυξιακή Δημοσιονομική Πολιτική
Χρειαζόμαστε σημαντικές τομές στη φορολογική πολιτική, να βάλουμε τέλος στην υπερ-φορολόγηση και τις υπέρμετρες ασφαλιστικές εισφορές που αφυδατώνουν την ελληνική οικονομία.
Να συνδυάσουμε γενναίες μειώσεις φορολογικών συντελεστών, ιδιαίτερα σε παραγωγικές δραστηριότητες και εισοδήματα,
I. με μεγάλες ιδιωτικοποιήσεις, συμπεριλαμβανομένων και των τραπεζών,
II. αναθέσεις διαχείρισης κρατικών δραστηριοτήτων, λειτουργιών και επενδύσεων, σε αξιόπιστους ιδιωτικούς φορείς (φυλακές, σχολικά κτήρια, εισπράξεις απαιτήσεων του Δημοσίου, περιφερειακές υποδομές, πρωτοβάθμια υγεία, συγκομιδή σκουπιδιών),
III. εκλογίκευση των δημοσίων δαπανών, περιορισμό της σπατάλης και των ζημιογόνων ΔΕΚΟ, εισαγωγή σύγχρονων μεθόδων διοίκησης των κοινωνικών υποδομών και ΔΕΚΟ, με ιδιωτικά οικονομικά κριτήρια αποτελεσματικότητας,
IV. πλήρης ενεργοποίηση του θεσμού των ΣΔΙΤ & ΒΟΤ, στις δημόσιες επενδύσεις και τις επενδύσεις στις κοινωνικές υποδομές,
V. αξιοποίηση της σημαντικής δημόσιας περιουσίας και γης,
VI. αύξηση των δημοσίων επενδύσεων που λανθασμένα μειώθηκαν στη διάρκεια της κρίσης.
VII. Πάταξη της φοροδιαφυγής με ρηξικέλευθες πρωτοβουλίες, όπως η κατάργηση των μετρητών σε όλες τις επιχειρηματικές συναλλαγές και ο δραστικός περιορισμός των μετρητών στις πληρωμές ιδιωτών.
7. Αποκατάσταση του Αναπτυξιακού Ρόλου των Τραπεζών και της Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας
Χρειάζεται να επιλύσουμε πειστικά το σημαντικό ζήτημα του μεγάλου ύψους των NPEs καθώς και των αβεβαιοτήτων των αγορών, αναφορικά με την ευρωστία του τραπεζικού συστήματος, ώστε, να επικρατήσουν χαμηλότερα επιτόκια, υψηλότερη ρευστότητα και απρόσκοπτη χρηματοδότησης της οικονομίας εντός και εκτός Ελλάδος.
Η μακροχρόνια παράταση της σημερινής κατάστασης και των αβεβαιοτήτων στις αγορές, παρά την επιτυχή υλοποίηση των stress tests, τον Ιούνιο του 2018, δεν αφήνει το τραπεζικό σύστημα να λειτουργεί ως χρηματοδότης και καταλύτης της αναπτυξιακής προοπτικής, αλλά παραμένει ανασταλτικός παράγοντας.
8. Ριζική Αναμόρφωση της Δημόσιας Διοίκησης
Η μητέρα όλων των μεταρρυθμίσεων είναι η ριζική αναμόρφωση της δημόσιας διοίκησης που νοσεί. Δεν είναι ούτε κοινωνικά, ούτε οικονομικά αποτελεσματική και παρεμποδίζει, αντί να διευκολύνει, την επιχειρηματική και επενδυτική δραστηριότητα.
Να συνδυάσουμε δε την αναμόρφωση της δημόσιας διοίκησης με την ενίσχυση της ανεξαρτησίας, της ποιότητας, σταθερότητας και αποτελεσματικότητας των θεσμών (π.χ. δικαιοσύνη) και των Ανεξάρτητων Αρχών (π.χ. Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, Ανταγωνισμού), οι ηγεσίες των οποίων πρέπει να εκλέγονται με αυξημένη πλειοψηφία από την Βουλή.
Ουσιαστική αναπτυξιακή προϋπόθεση στο πλαίσιο αυτό αποτελεί και η διαμόρφωση ενός σύγχρονου πλαισίου αναφορικά με τις χρήσεις γης, τις ρυθμίσεις αιγιαλού, τις δασικές και αρχαιολογικές διατάξεις, τις αδειοδοτήσεις επιχειρήσεων.
Παραδοσιακά, το ελληνικό δημόσιο και η ελληνική κοινωνία ήταν επιφυλακτικοί, αν όχι εχθρικοί, απέναντι στο ιδιωτικό επιχειρείν. Σήμερα, αυτή η αντίληψη ευτυχώς αλλάζει, όμως παραμένουν ακόμα, γραφειοκρατικές δομές που πνίγουν καθημερινά την αναπτυξιακή και επενδυτική προσπάθεια.
9. Να διαμορφώσουμε το Δικό μας Αναπτυξιακό Σχέδιο
Χρειαζόμαστε να συμφωνήσουμε σε ένα εθνικό μεσοπρόθεσμο σχέδιο επενδυτικής και αναπτυξιακής ώθησης της χώρας, που θα συμπεριλαμβάνει όλες τις παραπάνω κρίσιμες μεταρρυθμίσεις, αλλά και θα επιδιώκει ταυτόχρονα την υλοποίηση στοχευμένων οικονομικών και κλαδικών πολιτικών, γύρω από κρίσιμους αναπτυξιακούς άξονες, όπου είτε είναι αναγκαίοι λόγω διεθνών εξελίξεων, είτε διαθέτουμε αναπτυξιακό συγκριτικό πλεονέκτημα.
10, Σύγχρονη Εταιρική Διακυβέρνηση
Οι ευθύνες και οι διαρθρωτικές αδυναμίες του δημόσιου τομέα, έχουν αναλυθεί εκτενέστατα. Ουδείς αμφισβητεί ότι χρειάζονται δραστικές παρεμβάσεις και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα βελτιώσουν το επενδυτικό κλίμα και θα αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη στη χώρα.
Αυτό, όμως, δεν αρκεί. Απαιτούνται μεγάλες προσαρμογές και στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Προσαρμογές που πρέπει να ξεκινήσουν από τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Τελευταία έχουμε γίνει μάρτυρες γεγονότων που δεν περιποιούν τιμή για την ελληνική επιχειρηματικότητα. Δυστυχώς, όπως συχνά συμβαίνει, φτάνει ένα αρνητικό γεγονός για να επισκιάσει πολλές άλλες φωτεινές προσπάθειες. Τέτοια φαινόμενα είναι πολλά στην παγκόσμια επιχειρηματική ιστορία.
Όμως, σε μια χώρα με πρόβλημα αξιοπιστίας όπως η Ελλάδα, η ιδιωτική επιχειρηματική αξιοπιστία παίζει βαρύνοντα ρόλο, στη διαμόρφωση συνολικά θετικού επενδυτικού κλίματος.
Βασικό κριτήριο για την προσέλκυση επενδυτικού ενδιαφέροντος, απρόσκοπτης χρηματοδότησης και πρόσβασης στις διεθνείς αγορές χρήματος και κεφαλαίου, είναι η ουσιαστική και όχι τυπική υιοθέτηση σύγχρονου πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης στις επιχειρήσεις.
