Η αύξηση της ζήτησης και οι κυβερνητικές πολιτικές, στοχεύοντας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, είναι οι δύο κύριοι λόγοι για τους οποίους ενισχύεται η αγορά της ηλεκτροκίνησης. Σύμφωνα με την AllianzGlobal Corporate Specialty, περίπου 100 εκατομμύρια ηλεκτρικά οχήματα εκτιμάται ότι θα έχουν βγει στους δρόμους μέχρι το 2030, σε σύγκριση με τα 7 εκατομμύρια που κυκλοφορούν σήμερα.
της Έλενας Ερμείδου
Ο παγκόσμιος στόλος ηλεκτρικών αυτοκινήτων ξεπέρασε τα 5,1 εκατομμύρια το 2018, αυξημένα κατά 2 εκατομμύρια από το 2017. Μέχρι το τέλος του 2019, αναμένεται να φτάσουν τα 7,5 εκατομμύρια.
Το 2020 αναμενόταν να είναι έτος-ορόσημο για τις πωλήσεις των ηλεκτρικών οχημάτων μόνο στην Ευρώπη, καθιστώντας την αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) τη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων στον κόσμο. Ωστόσο, αυτή η πρόβλεψη πραγματοποιήθηκε πριν το παγκόσμιο ξέσπασμα του κορωνοϊού (Covid-19) στα τέλη Δεκεμβρίου 2019.
Σήμερα, διανύοντας την εποχή του κορωνοϊού, οι προοπτικές για τις παγκόσμιες πωλήσεις των ηλεκτρικών οχημάτων το 2020 καθίστανται πιο δύσκολες, δεδομένης της παρατεταμένης διαταραχής σε εμπόρους, αγοραστές και αλυσίδες εφοδιασμού. Ο αριθμός των ηλεκτρικών οχημάτων που πωλήθηκαν στην Κίνα έπεσε κατά 54% τον Ιανουάριο του 2020.
Παρ’ όλα αυτά, η Κίνα είναι η μεγαλύτερη αγορά στον κόσμο ηλεκτρικών οχημάτων, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 45%. Το 24% ανήκει στην Ευρώπη και το 22% στις ΗΠΑ. Η Νορβηγία είναι ο παγκόσμιος ηγέτης όσον αφορά στην απορρόφηση των ηλεκτρικών οχημάτων, αντιπροσωπεύοντας το 56% όλων των νέων πωλήσεων το 2019. Η Γερμανία είναι η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικών οχημάτων συνολικά, ενώ οι Κάτω Χώρες και η Ιρλανδία είναι οι ταχύτερα αναπτυσσόμενες αγορές στις πωλήσεις.
Ανάπτυξη και μελλοντικές προβλέψεις
Τα ηλεκτρικά οχήματα καθίστανται όλο και πιο ελκυστικά στους καταναλωτές, καθώς μειώνεται το κόστος τους και κυκλοφορούν όλο και πιο νέα μοντέλα.
Η κλιματική αλλαγή, ωστόσο, είναι το κίνητρο που ωθεί τις πωλήσεις των ηλεκτρικών οχημάτων προς τα πάνω. Η ανάγκη μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα οδηγεί τόσο τις κυβερνητικές πολιτικές όσο και τη ζήτηση για πιο «πράσινα» οχήματα.
Ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο στην Ευρώπη παράγει λιγότερα αέρια θερμοκηπίου και ατμοσφαιρικούς ρύπους σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής του σε σύγκριση με το αντίστοιχο βενζινοκίνητο ή πετρελαιοκίνητο.
Σήμερα, οι ηλεκτρικές συσκευές στην Ευρώπη παράγουν μεταξύ 17% και 30% λιγότερες εκπομπές από τα βενζινοκίνητα και ντίζελ αυτοκίνητα.
Οι κυβερνητικές πολιτικές –με μέτρα που κυμαίνονται από κίνητρα και επιδοτήσεις για οχήματα χαμηλών εκπομπών μέχρι προτεινόμενες απαγορεύσεις για οχήματα καύσης σε αστικές περιοχές ή σε ολόκληρη την επικράτεια– θα παίξουν σημαντικό ρόλο. Η μετάβαση σε ηλεκτρικά οχήματα θεωρείται απαραίτητη για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων σε ό,τι αφορά στην κλιματική αλλαγή, όπως η Συμφωνία των Παρισίων, η οποία στοχεύει στον περιορισμό κατά 2 βαθμούς Κελσίου της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας.
«Ψαλίδι» στις εκπομπές ρύπων
Η Καλιφόρνια και ορισμένες άλλες πολιτείες των ΗΠΑ έχουν υιοθετήσει εντολές για οχήματα μηδενικών εκπομπών, ενώ η ΕΕ ενίσχυσε τους στόχους για τις εκπομπές των οχημάτων το 2019, απαιτώντας από τα νέα αυτοκίνητα να εκπέμπουν 15% λιγότερο έως το 2025 και 37% λιγότερο έως το 2030.
Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε τον Φεβρουάριο του 2020 ότι σκοπεύει να απαγορεύσει τις πωλήσεις βενζινοκίνητων και ντιζελοκίνητων οχημάτων έως και 5 χρόνια μέχρι το 2035. Παρόμοιους στόχους έχουν θέσει η Νορβηγία, η Γερμανία, η Γαλλία και η Δανία.
Αυτές οι πολιτικές ενισχύουν τον ρυθμό της απορρόφησης των ηλεκτρικών οχημάτων. Για παράδειγμα, τα στοιχεία της βιομηχανίας του Ηνωμένου Βασιλείου δείχνουν ότι 6.500 νέα ηλεκτρικά αυτοκίνητα πωλήθηκαν τους δύο πρώτους μήνες του 2020, τρεις φορές επάνω σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα.
Εκατό εκατομμύρια ηλεκτρικά οχήματα θα κυκλοφορούν στους δρόμους μέχρι το 2030, σύμφωνα με τις τρέχουσες πολιτικές αποφάσεις, με τις ετήσιες πωλήσεις να φτάνουν τα 20 εκατομμύρια. Υπό το σενάριο αυτό, η μείωση της ζήτησης πετρελαϊκών προϊόντων θα φτάσει τα 127 εκατ. τόνους (περίπου 2,5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα).
Τα εμπόδια και τα προβλήματα στο περιβάλλον από τις μπαταρίες
Η ζήτηση ηλεκτρικού ρεύματος για την εξυπηρέτηση ηλεκτρικών σταθμών προβλέπεται να φτάσει σχεδόν τα 640 terawatt-ώρες (TWh) το 2030, δεκαπλάσια και άνω αύξηση σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2018, ισοδύναμη με τη συνδυασμένη τελική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας της Γαλλίας και της Ισπανίας το 2016.
Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα απαιτήσουν επίσης τεράστιες αλλαγές στην υποδομή ισχύος για την παροχή σημείων φόρτισης υψηλής τάσης σε σπίτια και δημόσιους χώρους. Οι κατασκευαστές θα πρέπει να εξισορροπήσουν την αυξανόμενη ζήτηση και τις κυβερνητικές πολιτικές έναντι της ικανότητάς τους να αυξήσουν την παραγωγή και να δημιουργήσουν βιώσιμες αλυσίδες εφοδιασμού για το μέλλον.
Προκύπτουν επίσης περιβαλλοντικές προκλήσεις, από την ανακύκλωση των μπαταριών έως την υπεύθυνη προμήθεια πρώτων υλών.
Προς το παρόν, η πλειονότητα των ηλεκτρικών οχημάτων προορίζονται για τους επιβάτες. Ωστόσο, σε φάση ανάπτυξης βρίσκονται οι αγορές των ελαφρών επαγγελματικών οχημάτων, τα λεωφορεία και τα φορτηγά.
Ενώ είμαστε ακόμη στα αρχικά στάδια, η τεχνολογία θα μπορούσε να ανοίξει νέες μορφές οχημάτων, ιδίως όταν αυτή παρακολουθεί και συνδυάζεται με εξελίξεις στην αγορά αυτόνομων οχημάτων.
Μπροστά μας οι νέοι κίνδυνοι
Για περισσότερα από 150 χρόνια, ο κινητήρας καύσης ήταν η κυρίαρχη πηγή ισχύος του οχήματος, και με την πάροδο του χρόνου έγιναν βελτιώσεις στον σχεδιασμό, την κατασκευή, την αξιοπιστία και την ασφάλεια του οχήματος.
Σε σύγκριση με τις καθιερωμένες μεθόδους τεχνολογίας και κατασκευής συμβατικών οχημάτων, η τεχνολογία των ηλεκτρικών οχημάτων ενέχει ένα ευρύ φάσμα τεχνικών, περιβαλλοντικών και λειτουργικών κινδύνων, από την άποψη της ευθύνης ενός προϊόντος.
Από τα δίκτυα εφοδιαστικής αλυσίδας έως τις διαδικασίες παραγωγής στο ίδιο το προϊόν, η αυτοκινητοβιομηχανία θα πρέπει να ανταποκριθεί σε πολλούς αναδυόμενους κινδύνους για να μπει σε λειτουργία η ηλεκτροκίνηση, συμπεριλαμβανομένων των καιρικών ζητημάτων, της ποιότητας των δεδομένων και των κινδύνων στον κυβερνοχώρο, σημειώνει η AGCS.
Ασφάλεια και αξιοπιστία
Τα ηλεκτρικά οχήματα μοιάζουν με συμβατικά οχήματα και από πολλές απόψεις βασίζονται στην ίδια τεχνολογία και στον ίδιο σχεδιασμό. Ωστόσο, συνδυάζουν υπάρχουσες τεχνολογίες από άλλους τομείς και τις χρησιμοποιούν διαφορετικά.
Η τεχνολογία αυτή μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης ελαττωματικών προϊόντων ή να εγείρει ζητήματα απόδοσης. Οι τεχνολογικοί έλεγχοι θα είναι επομένως κρίσιμοι για την αξιοπιστία και την ασφάλεια των ηλεκτρικών οχημάτων.
Οι δοκιμές που διεξήχθησαν από το Κέντρο Τεχνολογίας Allianz (AZT) έδειξαν ότι τα εξαρτήματα υψηλής τάσης των ηλεκτρικών αυτοκινήτων μπορούν να προστατευθούν καλά και δεν θα επηρεαστούν στις περισσότερες συγκρούσεις. Η στατιστική αξιολόγησή τους έδειξε επίσης ότι τα ηλεκτρικά οχήματα είναι λιγότερο πιθανό να εμπλακούν σε ατυχήματα σήμερα, αν και αυτό αντικατοπτρίζει την τρέχουσα χρήση τους –συνήθως διανύουν μικρές αποστάσεις.
Ωστόσο, η ζημιά που προκαλείται σήμερα από τα ηλεκτρικά οχήματα είναι, κατά μέσο όρο, πιο ακριβή από ό,τι από τα συμβατικά αυτοκίνητα.
Η ταχύτητα δεν εγγυάται πάντα το αποτέλεσμα
Εμπειρογνώμονες βλέπουν την ταχεία μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση με κάποια επιφυλακτικότητα. Ενώ η έννοια των ηλεκτρικών οχημάτων δεν είναι καθόλου νέα, η σχεδόν καθολική υιοθέτησή τους είναι.
Οι κατασκευαστές βρίσκονται υπό την πίεση να επιταχύνουν τη μετάβαση στην ηλεκτρική ενέργεια και να ανταποκριθούν στις πολιτικές υποσχέσεις και τους στόχους για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων.
Η ταχεία ανάπτυξη των ηλεκτρικών οχημάτων θα μπορούσε να ασκήσει πιέσεις στους κατασκευαστές και στις αλυσίδες εφοδιασμού. Ενώ οι κατασκευαστές γνήσιου εξοπλισμού είναι πολύ έμπειροι στις διαδικασίες παραγωγής και κατασκευής οχημάτων, οι αλυσίδες εφοδιασμού για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις είναι λιγότερο ανεπτυγμένες και με λιγότερη εμπειρία.
Ο συνδυασμός της νέας τεχνολογίας με τη βιασύνη για την κάλυψη της ζήτησης θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε αύξηση περιστατικών ανάκλησης προϊόντων στις αυτοκινητοβιομηχανίες, που ήδη συγκαταλέγονται στους μεγαλύτερους και πιο σύνθετους τομείς.
«Όλοι υποστηρίζουν τη μετάβαση σε ηλεκτρικά οχήματα, αλλά υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να το θέλουμε πάρα πολύ και πολύ γρήγορα. Συντομότεροι κύκλοι ανάπτυξης μπορούν να οδηγήσουν σε προβλήματα. Μπορούν να ασκήσουν πίεση στις διαδικασίες κατασκευής και στις αλυσίδες εφοδιασμού, κάτι που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα αν η τεχνολογία δεν εξεταστεί και δοκιμαστεί σωστά» διευκρινίζει η Allianz.
Όσο πιο αυξημένη η συνδεσιμότητα τόσο περισσότεροι οι cyber κίνδυνοι
Καθώς η αγορά ηλεκτρικών οχημάτων εξελίσσεται, είναι πιθανό να αναπτύξει αυξημένη συνδεσιμότητα και εξάρτηση από δεδομένα, αισθητήρες και λογισμικό, περιλαμβανομένης και της τεχνητής νοημοσύνης, για τη διαχείριση συστημάτων οχημάτων, καθώς και για την ενίσχυση της οδήγησης.
Ορισμένες εκτιμήσεις δείχνουν ότι το λογισμικό αναμένεται να αντιπροσωπεύει το 30% στο εγγύς μέλλον σε σύγκριση με περίπου 10% σε ένα αυτοκίνητο σήμερα. Ωστόσο, η αυξημένη συνδεσιμότητα είναι πιθανό να προκαλέσει ευπάθειες και προβλήματα με τον κυβερνοχώρο, περιλαμβανομένης και της απειλής κακόβουλων επιθέσεων, διακοπών του συστήματος, σφαλμάτων και δυσλειτουργιών. Φυσικά, αυτός είναι ένας αυξανόμενος κίνδυνος για όλους τους τύπους αυτοκινήτων στο μέλλον, όχι μόνο για τα ηλεκτροκίνητα.
Οι ενημερώσεις που γίνονται στο λογισμικό, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να αλλάξουν το προφίλ του κινδύνου στη διάρκεια ζωής ενός οχήματος.
Οι ασφαλιστές ανησυχούν για το πώς μια αποτυχία στην εγκατάσταση των ενημερώσεων ή πώς μια ελαττωματική ενημέρωση θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια του οχήματος ή να καταστρέψει υλικό.
Υπήρξαν ήδη ανακλήσεις προϊόντων στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας για λόγους ασφάλειας στον κυβερνοχώρο.
«Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τα συμβατικά οχήματα αλλάζουν ελάχιστα κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Αλλά τα ηλεκτρικά οχήματα θα απαιτούν τακτικές ενημερώσεις λογισμικού, γεγονός που θα μπορούσε να επιφέρει σημαντικές αλλαγές σε ένα όχημα» προσθέτει η Allianz.
Πότε θα ανοίξει ο δρόμος για την ηλεκτροκίνηση
Ενώ η ασφάλιση των ηλεκτρικών οχημάτων είναι εδραιωμένη, υπάρχουν αναδυόμενοι κίνδυνοι και προκλήσεις σε ό,τι αφορά την ασφάλιση αστικής ευθύνης προϊόντος. Με το που θα γίνει κατανοητός και διαχειρίσιμος ο κίνδυνος, θα ανοίξει διάπλατα ο δρόμος για την ηλεκτροκίνηση.
Τα πρώτα και κύρια ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν είναι με ποιον τρόπο ευθύνονται οι κατασκευαστές και με ποιον οι προμηθευτές αν, για παράδειγμα, ορισμένα εξαρτήματα των ηλεκτρικών οχημάτων ευθύνονται για ελαττώματα, ατυχήματα ή ζημιές.
Η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων απαιτεί τεράστιες αλλαγές στις υποδομές για την παροχή σημείων φόρτισης υψηλής τάσης σε σπίτια και δημόσιους χώρους. Οι κατασκευαστές θα πρέπει να εξισορροπήσουν την αύξηση της ζήτησης και τις κυβερνητικές πολιτικές, προκειμένου να διαχειριστούν την παραγωγή και να δημιουργήσουν βιώσιμες αλυσίδες εφοδιασμού στο μέλλον.
