Έρευνα από τη Θεσσαλονίκη “αγοράζουν” τα τελευταία χρόνια επιχειρηματικοί κολοσσοί παγκόσμιας εμβέλειας, όπως οι πετρελαϊκές BP, ExxonMobil και Total, οι αυτοκινητοβιομηχανίες Honda, Toyota και Fiat, το ενεργειακό γκρουπ Mitsubishi-Hitachi, η χημική βιομηχανία BASF κι ο τεχνολογικός γίγαντας Samsung.
Ο λόγος που έχουν «ανακαλύψει» την πόλη βρίσκεται στα ανατολικά της και συγκεκριμένα στην οδό Χαριλάου-Θέρμης, όπου εδρεύει το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ).
Την τελευταία δεκαετία, το ΕΚΕΤΑ έχει υπογράψει περισσότερα από 1.000 συμβόλαια απευθείας βιομηχανικής έρευνας με ιδιωτικές επιχειρήσεις, κυρίως ξένες (σε ποσοστό άνω του 90%), με τη μεγαλύτερη ζήτηση να καταγράφεται στους τομείς της ενέργειας και των διεργασιών.
Με τα συνολικά του έσοδα από αυτά τα συμβόλαια να προσεγγίζουν τα 40 εκατ. ευρώ και το 90% των απαιτουμένων ετήσιων πόρων του να καλύπτεται από τα ανταγωνιστικά ερευνητικά έργα που αναλαμβάνει (το υπόλοιπο 10% καλύπτεται από τον τακτικό δημόσιο προϋπολογισμό), το ΕΚΕΤΑ -στους κόλπους του οποίου έχουν ιδρυθεί και 11 νεοφυείς επιχειρήσεις- συνεχίζει με δυναμισμό το ερευνητικό του έργο.
Μόνο που τώρα, στη διαμόρφωση του σχεδίου του για το 2020, θα πρέπει να μπει ως παράγοντας και η πανδημία Covid-19 του νέου κορωνοϊού. «Η κατάσταση για το 2019 ως προς τα απευθείας συμβόλαια βιομηχανικής έρευνας παρέμεινε σταθερή, ενώ για φέτος η αρνητική επίδραση της πανδημίας στην παγκόσμια οικονομία και την εξωστρέφεια των εταιρειών δημιουργεί προκλήσεις, που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε δημιουργικά αναζητώντας νέες ευκαιρίες, ώστε να μην υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις» επισημαίνει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του ΕΚΕΤΑ, δρ Αθανάσιος Κωνσταντόπουλος, Ιππότης του Εθνικού Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας, επισημαίνοντας ότι «για τον λόγο αυτό είναι ακόμα περισσότερο απαραίτητη τώρα η άρση νομοθετικών αγκυλώσεων των μνημονιακών χρόνων, που εμποδίζουν την ευέλικτη και αποτελεσματική λειτουργία των ερευνητικών κέντρων ιδιωτικού δικαίου, όπως το ΕΚΕΤΑ».
Στόχος για διπλασιασμό ερευνητών την επόμενη τριετία, αλλά και αδυναμία εφαρμογής πολιτικών brain gain για προσέλκυση ξένων ερευνητών
Στο ΕΚΕΤΑ, με βάση τις οργανικές θέσεις (αντίστοιχες των μελών ΔΕΠ στα ΑΕΙ), απασχολούνται σήμερα 59 ερευνητές και επτά νέες θέσεις βρίσκονται υπό κρίση. «Στόχος μας είναι να διπλασιάσουμε αυτό τον αριθμό στην επόμενη τριετία» υποστηρίζει ο δρ Κωνσταντόπουλος. Σημειώνει, ωστόσο, ότι, παρότι το ΕΚΕΤΑ δεν βίωσε σε μεγάλη κλίμακα φαινόμενα brain-drain των ερευνητών του, επηρεάζεται από την αδυναμία του να εφαρμόσει πολιτικές brain-gain και να προσελκύσει ερευνητές από το εξωτερικό.
Κι αυτό διότι η υπαγωγή του (όπως και των άλλων ερευνητικών κέντρων) στο πλαίσιο λειτουργίας των φορέων της γενικής κυβέρνησης δεν επιτρέπει την άσκηση ανεξάρτητης μισθολογικής πολιτικής. Παρ’ όλα αυτά, ο τρόπος που λειτουργεί προσελκύει, όπως προαναφέρθηκε, επιχειρήσεις-κολοσσούς στη Θεσσαλονίκη για την ανάθεση έργων βιομηχανικής έρευνας.
