γράφει ο Γιάννης Λεοντάρης
Το θέμα της κυβερνοασφάλειας είναι ένα από τα βασικά ζητήματα που απασχολούν τις αυτοκινητοβιομηχανίες, καθώς η ψηφιακή «προσβολή» ενός οχήματος (ή, ακόμα χειρότερα, ενός πληροφοριακού συστήματος που ελέγχει κεντρικά ένα ή περισσότερα οχήματα) με επιβάτες που βρίσκεται σε κίνηση χωρίς τον άμεσο έλεγχο ενός οδηγού θα μπορούσε να οδηγήσει σε ολέθριες συνέπειες, τόσο για τους επιβαίνοντες, όσο και για τους επιβάτες οχημάτων που κινούνται κοντά σε αυτό, και μάλλον καμία αυτοκινητοβιομηχανία δε θα ήθελε να ρισκάρει την εταιρική της φήμη με ένα δυστύχημα που να συνδέεται με δικό της «αυτόνομο» όχημα…
Αυτό το θέμα εξετάστηκε ενδελεχώς από το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τον οργανισμό της ΕΕ για την κυβερνοασφάλεια (ENISA), οι οποίοι δημοσίευσαν από κοινού μία έκθεση στην οποία αναφέρουν, μεταξύ άλλων, ότι το θέμα της κυβερνοασφάλειας είναι ένας παράγοντας που θα πρέπει να εξεταστεί και να διασφαλιστεί πριν από τη μαζική κυκλοφορία οχημάτων αυτόνομης οδήγησης που ενσωματώνουν τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης.
Η έκθεση εξετάζει τους κινδύνους κυβερνοασφάλειας που συνδέονται με την τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) στα αυτόνομα οχήματα και διατυπώνονται συστάσεις για τον μετριασμό τους.
Ειδικότερα, η έκθεση συστήνει να ακολουθείται μια προσέγγιση ασφάλειας, ήδη από τον σχεδιασμό, κατά την ανάπτυξη των λειτουργικών δυνατοτήτων ΤΝ στα αυτόνομα οχήματα, όπου η κυβερνοασφάλεια καθίσταται κεντρικό στοιχείο σχεδιασμού των οχημάτων.
Επίσης, συνιστά τη συστηματική αξιολόγηση της ασφάλειας και της επικινδυνότητας των στοιχείων ΤΝ πριν και καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας ανάπτυξής τους.
Ζητεί ακόμα να υιοθετηθούν πολιτικές ασφάλειας στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και μια νοοτροπία ασφάλειας, όπου όλοι οι φορείς που συμμετέχουν στην ανάπτυξη αυτών των προϊόντων να είναι επαρκώς καταρτισμένοι στον τομέα της κυβερνοασφάλειας και να συνεργάζονται με κοινό στόχο τη δημιουργία ενός ασφαλούς προϊόντος.
Τη σημασία και την αναγκαιότητα των παραπάνω τονίζει και ο εκτελεστικός διευθυντής του ENISA, Juhan Lepassaar, αναφέροντας ότι
- «όταν ένα αυτόνομο όχημα σε επισφαλή κατάσταση διασχίζει τα σύνορα κράτους μέλους της ΕΕ, το ίδιο ισχύει και για τα τρωτά σημεία του. Η κυβερνοασφάλεια δεν πρέπει να θεωρείται ως θετική συνέπεια, αλλά μάλλον ως προϋπόθεση για την αξιόπιστη κυκλοφορία των οχημάτων στους ευρωπαϊκούς δρόμους».
Να χαράξουν ξεκάθαρη πολιτική σχετικά με την αντιμετώπιση κινδύνων κυβερνοασφάλειας ζητά η Επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας της ΕΕ, Μαρίγια Γκαμπριέλ, με αφορμή την παραπάνω έκθεση.
- «Τα αυτόνομα οχήματα μπορούν να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους για τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων μόνο εάν είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν τους κινδύνους κυβερνοασφάλειας.
- Χαιρετίζω την έκθεση αυτή και παροτρύνω τους κατασκευαστές αυτοκινήτων, τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τους ερευνητές να συνεργαστούν στενά, για να δοθεί συνέχεια στις πρακτικές συστάσεις της έκθεσης για τη διασφάλιση της ασφάλειας των μελλοντικών αυτόνομων οχημάτων».
Από την πλευρά του ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν, δήλωσε σχετικά:
«Η αυτόνομη οδήγηση, τα συνδεδεμένα αυτοκίνητα, τα ηλεκτρικά οχήματα και η συλλογική κινητικότητα θα αποτελέσουν τους βασικούς μοχλούς της αυτοκινητοβιομηχανίας τα επόμενα χρόνια. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι καινοτομίες αυτές είναι ασφαλείς και αξιόπιστες ήδη από τον σχεδιασμό.
Από κοινού με τα κράτη μέλη, θέτουμε σε εφαρμογή ένα ισχυρό πλαίσιο για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των κυβερνοαπειλών – μεταξύ άλλων, με τη νέα στρατηγική της ΕΕ για την κυβερνοασφάλεια, μια πρόταση για την αναθεώρηση της οδηγίας για την ασφάλεια δικτύων και πληροφοριών, την εργαλειοθήκη της ΕΕ για την ασφάλεια του 5G και το πλαίσιο της ΕΕ για την κυβερνοασφάλεια».
