Το 25% των οργανικών εσόδων των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών προέρχεται από χρηματοοικονομικά κέρδη και ανταλλαγές κρατικών τίτλων, σύμφωνα με την ανάλυση του SSM για τα αποτελέσματα των 112 πιστωτικών ιδρυμάτων που εποπτεύει.
Σύμφωνα με τον SSM, οι ελληνικές τράπεζες εμφανίζουν υψηλή εξάρτηση από χρηματοοικονομικά κέρδη, αλλά και περιορισμένη συμμετοχή των εσόδων από προμήθειες στο τελικό αποτέλεσμα.
Το ποσοστό είναι πολύ χαμηλότερο στις υπόλοιπες τράπεζες της Ευρωζώνης και κατά μέσον όρο τα χρηματοοικονομικά κέρδη δεν ξεπερνούν το ένα δέκατο των οργανικών εσόδων. Οπως μάλιστα προκύπτει από τα στοιχεία του SSM, τα χρηματοοικονομικά έσοδα στην περίπτωση των ελληνικών τραπεζών δεν προέρχονται από το χαρτοφυλάκιο των τίτλων προς πώληση, αλλά πρόκειται για έκτακτα έσοδα που προέκυψαν από τις ανταλλαγές ελληνικών ομολόγων, στοιχείο που επιβεβαιώνει τον εύθραυστο χαρακτήρα της κερδοφορίας των ελληνικών τραπεζών το 2020
Σαφή εικόνα του αποτυπώματος της πανδημίας στις ελληνικές τράπεζες στο τέλος του περασμένου έτους δίνει η έκθεση στατιστικών στοιχείων του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού της ΕΚΤ (SSM) για το δ’ τρίμηνο του 2020.
Σύμφωνα με την έκθεση του SSM
- περίπου ένα στα έξι δάνεια (15,6%) πέρασαν σε μορατόριουμ για να ξεπερασθεί η πανδημία
- το ποσοστό των NPL’s ξεπερνούσε στο τέλος του έτους το 30%, χωρίς να υπολογίζονται τα δάνεια σε αρχικό στάδιο καθυστέρησης (δάνεια σταδίου 2, σύμφωνα με τα λογιστικά πρότυπα), τα οποία αντιστοιχούσαν σε 13,6% του συνόλου των δανείων.
Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τα στατιστικά του SSM:
- Στο τέλος του 2020 το συνολικό χαρτοφυλάκιο δανείων των ελληνικών τραπεζών έφθανε τα 176,53 δισ. ευρώ.
- Από αυτά τα δάνεια, σε μορατόριουμ το οποίο είχε λήξει εντός του 2020 είχαν μπει δάνεια ύψους 23,45 δισ. ευρώ, δηλαδή το 13,3% του συνολικού χαρτοφυλακίου δανείων.
- Υπήρχαν, όμως, στο τέλος του έτους, και δάνεια ύψους 4,11 δισ. ευρώ τα οποία παρέμεναν σε καθεστώς αναστολής. Έτσι, τα δάνεια που επηρεάσθηκαν από μέτρα αναστολής λόγω πανδημίας έφθασαν συνολικά τα 27,56 δισ. ευρώ, ή ποσοστό 15,6% του συνόλου των δανείων.
- Αξίζει να σημειωθεί ότι για τις ελληνικές τράπεζες η λήξη των μέτρων αναστολής ήλθε σχετικά γρήγορα, καθώς στο τέλος του έτους τα δάνεια που παρέμεναν σε αναστολή αντιστοιχούσαν στο 2,33% του συνόλου, ενώ στην Πορτογαλία το αντίστοιχο ποσοστό έφθανε το 16,7%.
Τραπεζικοί δείκτες
Σύμφωνα με τον SSM:
- Ο δείκτης απόδοσης ιδίων κεφαλαίων (Return on equity – RoE) είναι με διαφορά ο χαμηλότερος στην ευρωζώνη, στο -6,81%, ενώ οι τράπεζες σε Ιρλανδία, Ισπανία, Μάλτα, Κύπρος και Πορτογαλία εμφάνισαν επίσης ζημιές το 2020 και παρουσιάζουν αρνητικούς δείκτης RoE. Το πιο αποδοτικό τραπεζικό σύστημα στην ευρωζώνη φαίνεται ότι είναι αυτό της Λιθουανίας, με RoE που ξεπέρασε το 10%.
- Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στο δείκτη απόδοσης ενεργητικού (Return on assets – RoA), που διαμορφώθηκε σε -0,62% στην Ελλάδα, με διαφορά το χαμηλότερο ποσοστό της ευρωζώνης.
- Οι ελληνικές τράπεζες εέχουν το χαμηλότερο δείκτη κόστους προς έσοδα (Cost to incoma ratio – CIR), ο οποίος υποχώρησε το 2020 στο 42,07%. Μόνο στη Λιθουανία (44,68%) είναι σχεδόν εξίσου χαμηλός ο δείκτης, ενώ στη Γαλλία και την Ιταλία ξεπερνά το 70%.
- Σε ό,τι αφορά τον ιδιαίτερα σημαντικό δείκτη κόστους ρίσκου (Cost of Risk – CoR), ο οποίος αποτυπώνει τις προβλέψεις για πιστωτικό κίνδυνο ως ποσοστό του χαρτοφυλακίου δανείων, η Ελλάδα βρίσκεται αρκετά χαμηλά, στο 0,76%, ενώ στην Κύπρο, που έχει συγκρίσιμα χαρακτηριστικά τραπεζικού συστήματος, έφθασε το 2,54%.
