Το σύγχρονο κράτος της Ουκρανίας δημιουργήθηκε πριν από σχεδόν 30 χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Έκτοτε, η χώρα διέπεται από πολιτική αστάθεια και τη συνεχή διαφαινόμενη απειλή μιας ρωσικής εισβολής, κάτι που συνέβη χθες.
Στο παραπάνω γράφημα, εξετάζεται η Ουκρανία από δομικής άποψης. Ποια είναι η πληθυσμιακή σύνθεση της χώρας; Τι κινεί την οικονομία της; Και το πιο σημαντικό, γιατί η χώρα είναι σημαντική σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο;
Πού ζουν οι άνθρωποι στην Ουκρανία;
Με πληθυσμό σχεδόν 44 εκατομμυρίων ανθρώπων, η Ουκρανία είναι η όγδοη σε πληθυσμό χώρα στην Ευρώπη. Είναι ελαφρώς μικρότερη από την Ισπανία και τέσσερις φορές μεγαλύτερη πληθυσμιακά από την Ελλάδα.
Όπως δείχνει το παρακάτω χαρτόγραμμα, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της χώρας βρίσκεται μέσα και γύρω από την πρωτεύουσα, το Κίεβο, μαζί με την περιοχή του Ντόνετσκ—η οποία βρίσκεται μπροστά και στο επίκεντρο της τρέχουσας σύγκρουσης με τη Ρωσία.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί από τους Ρωσόφωνους πολίτες της χώρας ζουν στην ανατολική πλευρά της χώρας, κοντά στα ρωσικά σύνορα.
Βασικά στοιχεία για τα δημογραφικά στοιχεία της Ουκρανίας
Οι Ουκρανοί αποτελούν σχεδόν το 78% του συνολικού πληθυσμού, ενώ οι Ρώσοι αντιπροσωπεύουν περίπου το 17% του πληθυσμού, καθιστώντας τους τη μεγαλύτερη ρωσική διασπορά στον κόσμο.
Άλλες μειονότητες περιλαμβάνουν:
Λευκορώσοι: 0,6%
Βούλγαροι: 0,4%
Ούγγροι: 0,3%
Τάταροι της Κριμαίας: 0,5%
Ρουμάνοι: 0,3%
Πολωνοι: 0,3%
Εβραίοι: 0,2%
Ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται από τη δεκαετία του 1990 λόγω του υψηλού ποσοστού μετανάστευσης και των υψηλών ποσοστών θνησιμότητας σε συνδυασμό με το χαμηλό ποσοστό γεννήσεων.
Η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι χριστιανοί (80%), με το 60% να δηλώνει προσήλωση σε ένα ή άλλο σκέλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Η οικονομία της Ουκρανίας: Μια επισκόπηση
Όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, η Ουκρανία παρέδωσε χιλιάδες όπλα σε αντάλλαγμα για εγγυήσεις ασφαλείας από τη Ρωσία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες. Ωστόσο, η αμυντική βιομηχανία εξακολουθεί να είναι στρατηγικά σημαντικός τομέας και μεγάλος εργοδότης στην Ουκρανία. Η χώρα εξάγει όπλα σε χώρες όπως η Ινδία, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία.
Επιπλέον, η Ουκρανία είναι πλούσια σε φυσικούς πόρους, ιδιαίτερα σε κοιτάσματα ορυκτών. Διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα σιδηρομεταλλεύματος εμπορικής ποιότητας στον κόσμο—30 δισεκατομμύρια τόνους μεταλλεύματος ή περίπου το ένα πέμπτο του παγκόσμιου συνόλου. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η Ουκρανία κατέχει τη δεύτερη θέση όσον αφορά τα γνωστά αποθέματα φυσικού αερίου στην Ευρώπη, τα οποία σήμερα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητα.
Η ως επί το πλείστον επίπεδη γεωγραφία της Ουκρανίας και η υψηλής ποιότητας σύνθεση του εδάφους καθιστούν τη χώρα έναν μεγάλο περιφερειακό γεωργικό παράγοντα. Η χώρα είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος εξαγωγέας σιταριού στον κόσμο και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας σπορελαίων όπως ηλιέλαιο και ελαιοκράμβη στον κόσμο.
Η εξόρυξη άνθρακα, τα χημικά, τα μηχανικά προϊόντα (αεροσκάφη, τουρμπίνες, μηχανές έλξης και τρακτέρ) και η ναυπηγική βιομηχανία είναι επίσης σημαντικοί τομείς της ουκρανικής οικονομίας.
Η Ρωσία
Δεδομένης της τοποθεσίας και της ιστορίας της χώρας, είναι σχεδόν αδύνατο να μιλήσουμε για την Ουκρανία χωρίς να αναφέρουμε την γειτονική Ρωσία.
Η χώρα συνορεύει με τη Ρωσία τόσο στα ανατολικά όσο και στα βορειοανατολικά. Ένα ταξίδι με αυτοκίνητο από τη Μόσχα σε μια από τις συνοριακές πόλεις της Ουκρανίας, τη Σόστκα, διαρκεί περίπου 8 ώρες. Στα βορειοδυτικά, η Ουκρανία μοιράζεται επίσης σύνορα με τη Λευκορωσία – μια χώρα που είναι στενά ευθυγραμμισμένη με το Κρεμλίνο.
Στα νοτιοανατολικά βρίσκεται η Κριμαία, μια χερσόνησος που περιβάλλεται εξ ολοκλήρου τόσο από τη Μαύρη Θάλασσα όσο και από τη μικρότερη Θάλασσα του Αζόφ. Το 2014, η Ρωσία προσάρτησε τη χερσόνησο και ίδρυσε δύο ομοσπονδιακ άκαθεστώτα, τη Δημοκρατία της Κριμαίας και την ομοσπονδιακή πόλη της Σεβαστούπολης. Η προσάρτηση καταδικάστηκε ευρέως σε όλο τον κόσμο και τα εδάφη αναγνωρίζονται από το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς κοινότητας ως μέρος της Ουκρανίας.
Η περιοχή είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Ρωσία αφού η Μόσχα εξαρτάται από τη Μαύρη Θάλασσα προκειμένου να έχει πρόσβαση στη Μεσόγειο. Το λιμάνι της Σεβαστούπολης, στο νοτιοδυτικό άκρο της Κριμαίας, είναι ένα από τα λίγα λιμάνια βαθέων υδάτων χωρίς πάγο που διαθέτει η Ρωσία στην περιοχή.
Λόγω των συνεχιζόμενων εντάσεων μεταξύ των δύο χωρών, η Ουκρανία επιδιώκει να μειώσει τη μόχλευση της Ρωσίας στην οικονομία της. Ως αποτέλεσμα, η Κίνα και η Πολωνία έχουν ξεπεράσει τη Ρωσία ως οι μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι της Ουκρανίας τα τελευταία χρόνια.
Ωστόσο, η Ουκρανία εξακολουθεί να παραμένει μια σημαντική διαδρομή για το ρωσικό αέριο που θερμαίνει εκατομμύρια σπίτια, παράγει ηλεκτρική ενέργεια και τροφοδοτεί εργοστάσια στην Ευρώπη. Η ήπειρος προμηθεύεται σχεδόν το 40% του φυσικού αερίου και το 25% του πετρελαίου της από τη Ρωσία.
Επιπλέον, η Ουκρανία είναι συνδεδεμένη στο ίδιο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας με τη Ρωσία, επομένως παραμένει εξαρτημένη από τη Μόσχα σε περίπτωση έλλειψης.
Σύγκρουση στην περιοχή του Ντονμπάς
Η Ουκρανία βρίσκεται στο επίκεντρο μιας γεωπολιτικής αντιπαλότητας μεταξύ των δυτικών δυνάμεων και της Ρωσίας, και αυτή η αντιπαλότητα φουντώνει για άλλη μια φορά.
Δύο περιοχές κατά μήκος των ρωσικών συνόρων — το Ντόνετσκ και το Λουχάνσκ — αποτελούν ζώνη σύγκρουσης από το 2014, όταν οι φιλορώσοι αυτονομιστές άρχισαν να συγκρούονται με τις κυβερνητικές δυνάμεις. Ο παρακάτω χάρτης δείχνει τη σχετική ζώνη επαφής μεταξύ των δύο αντίπαλων δυνάμεων.
