Σε πλήρη εξέλιξη το εθνικό πρόγραμμα μικροδορυφόρων – Η συμβολή της Θερμοκοιτίδας ESA BIC Greece
Άνθηση καταγράφει, τα τελευταία χρόνια, ο διαστημικός τομέας στην Ελλάδα, ο οποίος προσπαθεί να συμβαδίσει με τις εξελίξεις στον υπόλοιπο κόσμο. Υπολογίζεται, εξάλλου, ότι παγκοσμίως η οικονομία του διαστήματος, έως το 2035, θα αγγίξει σε αξία το αστρονομικό ποσό του 1,8 τρισ. δολ., που είναι αυξημένο κατά 630 εκατ. δολ. σε σχέση με το 2023. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης του κλάδου είναι της τάξεως του 9%, μέγεθος που είναι σημαντικά υψηλότερο έναντι αυτού του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Σημειώνεται πως η διαστημική οικονομία περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες που συμβάλλουν στην ανθρώπινη πρόοδο μέσω της εξερεύνησης, της έρευνας, της κατανόησης, της διαχείρισης και της χρήσης του διαστήματος. Ο διαστημικός τομέας παρέχει κρίσιμες υποδομές στη Γη, δημιουργώντας θεμελιώδη επιστημονικά δεδομένα για τη λήψη αποφάσεων.
Το εθνικό πρόγραμμα
Η διαστημική τεχνολογία “made in Greece” δίνει δυναμικό «παρών» και μέσω του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων. Χρηματοδοτείται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0, είναι συνολικού προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ και προβλέπει την κατασκευή 15 μικροδορυφόρων.
Στόχος είναι τα δορυφορικά δεδομένα και τα προϊόντα που θα προκύψουν από την επεξεργασία τους να υποστηρίξουν τις προσπάθειες της χώρας μας σε ζητήματα που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Το πρώτο τμήμα του έργου, ύψους 60 εκατ. ευρώ, προβλέπει την κατασκευή και λειτουργία επτά δορυφόρων εντός του 2026. Για τον σκοπό αυτό, το καλοκαίρι υπογράφηκε συμφωνία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της εταιρείας Open Cosmos, παρουσία του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρη Παπαστεργίου, του υφυπουργού, Κωνσταντίνου Κυρανάκη, και του γενικού γραμματέα Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, Κωνσταντίνου Καράντζαλου. Οι επτά μικροδορυφόροι θα είναι εξοπλισμένοι με όργανα οπτικής παρατήρησης και θα καλύπτουν ευρύ φάσμα αναγκών, παρέχοντας δεδομένα και υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας οριζόντια σε μια σειρά φορέων του Δημοσίου, όπως για παράδειγμα τα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Ναυτιλίας.
Επιπλέον, καθώς προβλέπεται να ενταχθούν σε συνεργατικά σμήνη δορυφόρων, θα πολλαπλασιαστεί η επιχειρησιακή τους ισχύς, με δυνατότητα αποκλειστικής χρήσης 20 έως 24 δορυφόρων όταν αυτοί διέρχονται πάνω από τη χώρα μας και επισκεψιμότητα (χρόνο μεταξύ διαδοχικών διαβάσεων) περίπου ανά τρεις ώρες το εικοσιτετράωρο. Οι εικόνες που θα συλλέγονται θα δίνουν τη δυνατότητα για παρατήρηση σε ανάλυση από 1 έως 3 μέτρα.
Θα λειτουργούν συμπληρωματικά προς διαθέσιμες εικόνες του συστήματος Copernicus (ανάλυση 10 μ.) και της υπηρεσίας προγραμματισμού δορυφορικών λήψεων πολύ υψηλής ανάλυσης (30-50 εκ.), που ήδη υλοποιείται στο ΕΛΚΕΔ. Με τον τρόπο αυτό η χώρα θα καλύψει με επάρκεια και αυτονομία ολόκληρο το φάσμα των αναγκών Τηλεπισκόπησης και Παρατήρησης Γης.
Στις αρχές Σεπτεμβρίου, υπογράφηκε και το δεύτερο τμήμα, προϋπολογισμού 63 εκατ. ευρώ, του Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων. Θα δημιουργηθεί, δηλαδή, σμήνος έξι μίνι δορυφόρων, όπως προβλέπουν οι σχετικές συμφωνίες που έχουν υπογραφεί, μεταξύ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και των εταιρειών OroraTech και ICEYE. Κοινός παρονομαστής των εν λόγω έργων είναι η αφομοίωση της τεχνογνωσίας από την εγχώρια αγορά, ώστε να αναπτυχθεί ένα διαστημικό οικοσύστημα ικανό να υποστηρίξει νέες τεχνολογίες αιχμής.
Για τις 14 Νοεμβρίου έχει προγραμματιστεί η υπογραφή της τελευταίας σύμβασης για την ανάθεση του κυβερνητικού γεωπληροφοριακού κόμβου (Governmental Hub), προϋπολογισμού 17 εκατ., που αφορά στη συλλογή, αποθήκευση, επεξεργασία και διανομή γεωχωρικών δεδομένων υψηλής ακρίβειας. Το έργο θα υλοποιήσει η Planetek Ελλάς.
H επένδυση του Ταμείου «Φαιστός»
Πριν από μερικούς μήνες, το Ταμείο «Φαιστός» επένδυσε στην καινοτόμο στον τομέα της διαστημικής τεχνολογίας εταιρεία D-Orbit, που κατέχει ηγετική θέση στην παγκόσμια αγορά διαστημικής μεταφοράς και υπηρεσιών υποστήριξης δορυφόρων σε τροχιά.
Η D-Orbit είναι από τις ελάχιστες εταιρείες στον κόσμο και η μοναδική στην Ευρώπη που έχει αναπτύξει το ION Satellite Carrier. Πρόκειται για ένα τροχιακό όχημα μεταφοράς, το οποίο θέτει σε καθορισμένη διαστημική τροχιά, και με ακρίβεια, μικρούς δορυφόρους, παρέχοντας έτσι υπηρεσίες δορυφορικής παράδοσης τελευταίου μιλίου (last mile). Έως σήμερα η D-Orbit έχει ολοκληρώσει 13 αποστολές, έχοντας μεταφέρει και θέσει σε τροχιά πάνω από 140 δορυφόρους και ωφέλιμα φορτία διαφόρων τύπων από τρίτους φορείς και οργανισμούς. Σε αυτά περιλαμβάνονται φορτία για εφαρμογές καινοτόμων τεχνολογιών, πειραματικές διατάξεις από πανεπιστήμια καθώς και εφαρμογές γνωστών διαστημικών εταιρειών.
Επιπλέον, το ION διατίθεται για μίσθωση, φιλοξενώντας ωφέλιμα φορτία σε τροχιά για την παροχή Satellite as Service υπηρεσιών, για την ανάπτυξη εφαρμογών edge computing και διαστημικού νέφους (space cloud), προσφέροντας στους παρόχους δορυφορικών υπηρεσιών υπηρεσίες αποθήκευσης δεδομένων και προηγμένες υπολογιστικές δυνατότητες στο διάστημα και τη Γη. Το ION έχει επίσης τη δυνατότητα να μεταφέρει και να φιλοξενεί ωφέλιμο φορτίο δορυφορικού 5G δικτύου, δημιουργώντας “5G towers in the sky”.
Η D-Orbit στοχεύει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αγορά «υπηρεσιών σε τροχιά», η οποία αναμένεται, μαζί με την αγορά παράδοσης τελευταίου μιλίου, να είναι ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς στη διαστημική βιομηχανία. Στο πλαίσιο αυτό, η εταιρεία ετοιμάζεται να προσθέσει στο χαρτοφυλάκιό της κρίσιμες υπηρεσίες, όπως η επέκταση της διάρκειας ζωής των δορυφόρων και η απομάκρυνση διαστημικών απορριμμάτων, εκπληρώνοντας τη δέσμευσή της να ενισχύσει τη διαστημική βιωσιμότητα και την περιβαλλοντική ευθύνη.
Ο συνολικός επενδυτικός γύρος στον οποίο συμμετέχει το Ταμείο «Φαιστός» είναι 150 εκατ. ευρώ, ενώ μεταξύ των συνεπενδυτών περιλαμβάνονται αναγνωρισμένα venture capitals στον τομέα της διαστημικής τεχνολογίας. Τα κεφάλαια θα χρησιμοποιηθούν από την εταιρεία για να συνεχίσει να διατηρεί το πλεονέκτημα της πρώτης κίνησης στην αγορά υπηρεσιών στο διάστημα και να επεκτείνει τις τρέχουσες υπηρεσίες. Παράλληλα, και σύμφωνα με τη στρατηγική του Ταμείου «Φαιστός» για την ανάπτυξη των εταιρειών του χαρτοφυλακίου του, έχουν δημιουργηθεί ήδη οι βάσεις για τη συνεργασία μεταξύ της D-Orbit και της OQ Technology.
Η OQ Technology είναι μία από τις αρχικές επενδύσεις του Ταμείου «Φαιστός», η οποία παρέχει δορυφορικές 5G υπηρεσίες μέσω ενός αναπτυσσόμενου δικτύου δορυφόρων χαμηλής τροχιάς.
Από το περιοδικό ΧΡΗΜΑ
