Πρωταγωνίστριες της εποχής, «ύπουλος εχθρός» για ενήλικες και παιδιά, κρύβονται παντού και μπορούν να προκαλέσουν πολλά θέματα.

Ο όρος «αλλεργία» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Clemens von Pirquet, έναν Αυστριακό επιστήμονα και παιδίατρο, ο οποίος θέλησε να περιγράψει την τάση κάποιων ανθρώπων να εμφανίζουν αντιδράσεις υπερευαισθησίας σε ορισμένες ουσίες και παράγοντες. Σήμερα, όταν λέμε αλλεργία, εννοούμε μια «δυσλειτουργία» του ανοσοποιητικού συστήματος που αναγνωρίζει ως επιβλαβές ή επιθετικό κάτι που στην πραγματικότητα δεν είναι, δηλαδή την έντονη αντίδραση του οργανισμού απέναντι σε αβλαβείς, στην πραγματικότητα, ουσίες του φυσικού περιβάλλοντος. Αυτές οι ουσίες ονομάζονται αλλεργιογόνα και τα πιο γνωστά είναι:

  • Τα ακάρεα της οικιακής σκόνης
  • Το τρίχωμα των ζώων και τα πούπουλα των πτηνών
  • Η γύρη από τα δέντρα, τα φυτά και τα λουλούδια
  • Το τσίμπημα από έντομα της οικογένειας των υμενοπτέρων
  • Ορισμένες τροφές
  • Οι μύκητες
  • Η μολυσμένη ατμόσφαιρα
  • Η υγρασία
  • Η μούχλα
  • Ορισμένες φαρμακευτικές ουσίες 

Το φάσμα της αλλεργίας περιλαμβάνει διάφορους τύπους και εκδηλώσεις, που συνοψίζονται βασικά στα παρακάτω:

  • Ατοπική δερματίτιδα/έκζεμα
  • Κνίδωση & αγγειοοίδημα
  • Τροφική αλλεργία
  • Αναφυλαξία
  • Φαρμακευτική αλλεργία
  • Αλλεργία σε υμενόπτερα
  • Ρινίτιδα
  • Επιπεφυκίτιδα
  • Άσθμα 

Ας γνωρίσουμε κάθε τύπο…

Ατοπική δερματίτιδα/έκζεμα

Πρόκειται για αρκετά συχνή νόσο, που εκδηλώνεται κυρίως στα δύο πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού και έχει τη μορφή του κνησμού, κυρίως, αλλά και της ερυθρότητας, της ξηροδερμίας και των εντοπισμένων βλαβών. Διαρκεί για χρόνια και έχει εξάρσεις και υφέσεις. Στις μικρές ηλικίες μπορεί να σχετίζεται, πολύ συχνά, με τροφικά αλλεργιογόνα και παρουσιάζει μεγάλη έξαρση με το κρύο, τις ιώσεις, τα εμβόλια, το στρες, καθώς και με την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών με συντηρητικά. Μπορεί να οφείλεται σε γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, σε ανοσολογική δυσλειτουργία και σε διαταραχή του δερματικού φραγμού. 

Επιπεφυκίτιδα

Είναι μια φλεγμονή του βλεννογόνου των ματιών και θεωρείται αποτέλεσμα της έκθεσης σε αλλεργιογόνα, όπως η γύρη από τα λουλούδια και τα δέντρα. Εκδηλώνεται ως κνησμός, ερυθρότητα και δάκρυα (μάτια που τρέχουν), ενώ συνήθως είναι εποχική αλλεργία και σπανιότερα διαρκεί όλο τον χρόνο. Η αντιμετώπισή της είναι κυρίως συμπτωματική, δηλαδή αντιμετωπίζονται τα συμπτώματά της και όχι η αιτία της, και αυτό γίνεται με ειδικά κολλύρια.

Ρινίτιδα

Φλεγμονή του βλεννογόνου της μύτης, συνήθως εκδηλώνεται ως καταρροή, κνησμός στη μύτη, φτάρνισμα και μπούκωμα. Μπορεί να είναι εποχική αλλά και να ταλανίζει το άτομο όλο τον χρόνο, με εξάρσεις και υφέσεις. Τα κύρια αίτια εμφάνισής της είναι τα εισπνεόμενα αλλεργιογόνα, όπως η επαφή με τρίχες ζώων, τα ακάρεα της σκόνης, οι μύκητες, η γύρη, αλλά και ο καπνός, η σκόνη και οι έντονες οσμές. 

Άσθμα

Φλεγμονή των αεραγωγών, που χαρακτηρίζεται από βρογχική απόφραξη, που αναστρέφεται αυτόματα ή με τη χορήγηση φαρμάκων. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ένα χαρακτηριστικό «σφύριγμα» κατά την αναπνοή, βήχα, αίσθημα βάρους και σφίξιμο στο στήθος, δύσπνοια κ.λπ. 

Συχνά, η κρίση άσθματος προκαλείται από την επαφή του ατόμου με γύρη, ακάρεα, ζώα και άλλους αλλεργιογόνους παράγοντες. Είναι αυτονόητο πως το άτομο πρέπει να αποφεύγει τα αλλεργιογόνα αυτά που του προκαλούν τις κρίσεις άσθματος, ενώ η συμπτωματική αγωγή γίνεται με φάρμακα (τα φάρμακα άμεσης δράσης είναι τα βρογχοδιασταλτικά, ενώ τα φάρμακα ελέγχου είναι τα εισπνεόμενα και η αγωγή που λαμβάνεται από το στόμα). 

Επίσης, μπορεί να ακολουθηθεί ειδική ανοσοθεραπεία για περιορισμό έως και εξάλειψη των συμπτωμάτων, εφόσον όμως υπάρχουν οι ειδικές προϋποθέσεις και οι κατάλληλες ενδείξεις για αυτήν τη λύση. 

Μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνει ο ειδικός και στην πιθανότητα συνύπαρξης άσθματος με αλλεργική ρινίτιδα, αφού με βάση τις μελέτες ένα 80% των ανθρώπων με άσθμα πάσχουν και από ρινίτιδα, ενώ αντίστροφα ένα 40% των ανθρώπων με ρινίτιδα παρουσιάζουν και άσθμα.

Κνίδωση & αγγειοοίδημα

Η κνίδωση είναι μια αρκετά συχνή μορφή αλλεργίας, που εμφανίζεται σε 1 ανά 4-5 άτομα και μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιοδήποτε σημείο και σε διάφορα μεγέθη, με χαρακτηριστικά της τον κνησμό, το απαλό ροζ ή κόκκινο χρώμα, τη μορφή «μπαλώματος» που είναι ψηλαφητό και υποχωρεί παροδικά όταν πιέσουμε το σημείο και αμέσως μετά ξαναεμφανίζεται. Η κνίδωση μπορεί να είναι οξεία, με διάρκεια μικρότερη των 6 εβδομάδων, ή χρόνια, με διάρκεια μεγαλύτερη των 6 εβδομάδων. 

Το αγγειοοίδημα είναι αντίστοιχο με την κνίδωση από άποψη μηχανισμού, αλλά δείχνει να «προτιμά» τους πιο μαλακούς ιστούς, όπως τα χείλη, τα βλέφαρα, τα αυτιά, καθώς σχηματίζεται σε βαθύτερα στρώματα του δέρματος και γι’ αυτό ο ασθενής νιώθει πιο έντονα το αίσθημα της πίεσης στο σημείο παρά το αίσθημα του κνησμού. 

Η κνίδωση ως εκδήλωση αλλεργίας μπορεί να οφείλεται σε επαφή με σκόνη, γύρη, ζώα ή τρόφιμα, όπως το αβγό, τα θαλασσινά, οι ξηροί καρποί, αλλά και σε έκθεση του ατόμου στο κρύο, τη ζέστη, παράγοντες πίεσης, στρες. Αν όμως η κνίδωση είναι συνέπεια μιας ιογενούς λοίμωξης, τότε πρόκειται για ιδιοπαθή κνίδωση και αγγειοοίδημα. Το πρόβλημα αντιμετωπίζεται με αντισταμινικά φάρμακα ή κορτιζόνη, κατόπιν όμως συνεννόησης με τον γιατρό. Εννοείται ότι το πιο βασικό μέσο πρόληψης είναι το άτομο να αποφεύγει τους επιβεβαιωμένους παράγοντες που του προκαλούν το πρόβλημα, εφόσον είναι εφικτό.

Φαρμακευτική αλλεργία

Η αλλεργία σε συγκεκριμένες φαρμακευτικές ουσίες είναι μια πολύ σοβαρή κατάσταση, καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος του αναφυλακτικού σοκ. Είναι συχνότερη στους ενήλικες και έχει τόσο άμεσες όσο και επιβραδυνόμενες αντιδράσεις. 

Είναι πολύ σημαντικό να παρατηρεί κανείς και να απευθύνεται στον γιατρό του για κάθε ύποπτη αντίδρασή του σε φάρμακα, ώστε να πραγματοποιηθούν οι κατάλληλες εξετάσεις, να διαπιστωθεί η ευαισθησία/αλλεργία/αντίδραση στις συγκεκριμένες φαρμακευτικές ουσίες και να ακολουθηθεί η προγραμματισμένη από τον ειδικό γιατρό πορεία ή αντιμετώπιση του προβλήματος. 

Αλλεργία σε υμενόπτερα

Πρόκειται για αλλεργική αντίδραση στο τσίμπημα από υμενόπτερο-έντομο. Οι αντιδράσεις μπορεί να ποικίλλουν από απλό κνησμό, οίδημα και ερεθισμό στο σημείο ή την εξάπλωσή του σε μεγάλη περιοχή μέχρι το αναφυλακτικό σοκ, που είναι εξαιρετικά επικίνδυνο. Είναι σημαντικό τα άτομα που υποφέρουν να αποφεύγουν την οποιαδήποτε επαφή με υμενόπτερα και σε περίπτωση που τσιμπηθούν, να αναγνωριστεί άμεσα και να αντιμετωπιστούν κατάλληλα τα συμπτώματα. 

Η θεραπεία απευαισθητοποίησης είναι μια λειτουργική λύση, εφόσον όμως υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις και το κρίνει ο ειδικός αλλεργιολόγος.

Τροφική αλλεργία

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου στο περιοδικό Pharma PLUS Link ΕΔΩ