Του ΧΡΗΣΤΟΥ Ν. ΚΩΝΣΤΑ
Στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο όλοι είναι ευδιάθετοι. Η Ελλάδα βγαίνει από την εποχή των Μνημονίων. Δεν θα χρειαστεί τα λεφτά των Ευρωπαίων φορολογουμένων και στο εξής θα μπορεί να εξυπηρετεί το τεράστιο χρέος της με χρηματοδότηση από τις αγορές.
Αντιθέτως, στην Φραγκφούρτη και την Ουάσιγκτον τα στελέχη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ανησυχούν. Όλοι εκεί είναι σίγουροι ότι το Ελληνικό πολιτικό σύστημα είναι έτοιμο να ρίξει τη χώρα στην παγίδα που έχουν στήσει οι βραχυπρόθεσμοι κερδοσκόποι των αγορών.
Τα περιβόητα «κοράκια των αγορών» που κάποτε λοιδορούσε η ηγεσία των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, σήμερα χαϊδεύουν τα αυτιά των κυβερνώντων και περιμένουν την Ελλάδα στην γωνία, μόλις απαγκιστρωθεί από τη φθηνή χρηματοδότηση του ΕSM, για να την χτυπήσουν με επιτόκια του 6% και του 7% και να τη οδηγήσουν πάλι σε κρίση, μια κρίση που πάλι δεν θα είναι Ελληνική αλλά θα σηματοδοτεί την αποτυχία της Ευρωζώνης.
Αν η Ελλαδα ολοκληρωσει τα προ-απαιτουμενα του ΔΝΤ μεχρι τον επομενο Ιανουαριο, το ΔΝΤ θα υποχρεωθει ειτε να εκδωσει μια θετικη έκθεση για το Ελληνικο Χρεος
Οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών, θέλουν να ξαναβάλουν το Διεθνές Νομισματικό
Ταμείο, στο πίσω κάθισμα σε ρόλο παρατηρητή των εξελίξεων στην Ελλάδα. Γι’ αυτό πιέζουν την ελληνική κυβέρνηση να ολοκληρώσει ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ όλες τις μεταρρυθμίσεις που απαιτεί το ΔΝΤ στο πλαίσιο της Τρίτης Αξιολόγησης.
Αν η Ελλάδα ολοκληρώσει τα προ-απαιτούμενα του ΔΝΤ μέχρι τον επόμενο Ιανουάριο, το ΔΝΤ θα υποχρεωθεί είτε να εκδώσει μια θετική έκθεση για το Ελληνικό Χρέος (δηλαδή να αναθεωρήσει τις απόψεις του για την μη βιωσιμότητά του) είτε να συμφωνήσει σ’ ένα σχέδιο αποχώρησής του από το ελληνικό πρόγραμμα αφήνοντας την εποπτεία της ελληνικής οικονομίας στα χέρια των νέων Ευρωπαϊκών Θεσμών που θα έχουν στο μεταξύ δημιουργηθεί (νέος Υπουργός Οικονομικών της Ευρωζώνης, Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, Τραπεζική Ενοποίηση κλπ).
Για να γίνουν όλα αυτά η Ελλάδα πρέπει να ολοκληρώσει την Τρίτη Αξιολόγηση όσο το δυνατόν νωρίτερα, ιδανικά προτού ακόμη αναλάβουν τα καθήκοντά τους οι «σκληροί» νέοι Υπουργοί Οικονομικών στην Γερμανία και την Ολλανδία.
Οι κορυφαίοι εκπρόσωποι των θεσμών θα επιστρέψουν στην Αθήνα τις τελευταίες μέρες του Νοέμβρη, με στόχο να επιτευχθεί μέσα σε λιγότερο από μια εβδομάδα, μέχρι το Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου, μια συμφωνία σε υπηρεσιακό επίπεδο (staff level agreement) για την τρίτη αξιολόγηση. Στη συνέχεια, ο στόχος είναι να «τρέξει» η υλοποίηση των προαπαιτουμένων που θα έχουν απομείνει και η θεσμοθέτηση όσων απαιτούνται, ώστε στο επόμενο Eurogroup της 22ας Ιανουαρίου 2018 να κλείσει και επίσημα η συμφωνία και να γίνει η επόμενη εκταμίευση δόσης.
Η Ελλάδα δεν χρειάζεται πλέον τα λεφτά των δανειστών για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Γι’ αυτό άλλωστε τα 5,1 δις Ευρώ που θα εισπράξει με την ολοκλήρωση της γ’ αξιολόγησης δεν θα χρησιμοποιηθούν για να πληρωθούν ομόλογα αλλά για να δημιουργήσουν ένα «σωσίβιο ασφαλείας» (cash buffer) ώστε να μην εξαρτάται απελπισμένα από τις αγορές.
Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο που είναι ο γενικός ελεγκτής για την σωστή λειτουργία
όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ προειδοποιεί: Εξέδωσε μια μεγάλη «βαριά» έκθεση, 154 σελίδων, αφιερωμένη στα ελληνικά Μνημόνια. Προειδοποιεί: Το αφήγημα επιστροφής της Ελλάδας στις αγορές έχει πολλά αδύνατα σημεία και οι κερδοσκόποι των αγορών καραδοκούν να ξαναστείλουν τη χώρα στον Καιάδα των μνημονίων. Η λεγόμενη «καθαρή έξοδος στις αγορές» στηρίζεται σε απίθανες παραδοχές υψηλών επιδόσεων για θηριώδη πρωτογενή πλεονάσματα.
Μέχρι το 2030, η Ελλάδα θεωρητικά θα μπορεί να βγαίνει στις αγορές για μικροποσά που δεν ξεπερνούν τα 10 δις Ευρώ ετησίως. Τα ποσά είναι μικρά και θεωρητικά δεν πρέπει να υπάρχει πρόβλημα για μια χώρα που έχει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα να αντλεί από τις αγορές το 5% του ΑΕΠ της.
Εκεί ακριβώς βρίσκεται η παγίδα. Πως θα συνεχίσει η Ελλάδα το δρόμο των μεταρρυθμίσεων και της δημοσιονομικής πειθαρχίας χωρίς την αυστηρή «εποπτεία» και τον έλεγχο των αγορών;
Τα πρώτα βήματα
Για να κλείσει η τρίτη αξιολόγηση και να ξεκινήσει η συζήτηση για την επόμενη μέρα, οι Ευρωπαίοι έχουν αποφασίσει να διευκολύνουν την Ελληνική Κυβέρνηση. Από τα 100 προ-απαιτούμενα εκκρεμούν τα 71 και γι’ αυτό έχει ξεκινήσει η συζήτηση για το ποια προ-απαιτούμενα θα μετατεθούν για αργότερα. προς το τέλος του προγράμματος. Σύμφωνα με πληροφορίες από την Κομισιόν, οι θεσμοί έχουν αποδεχθεί να μεταφερθεί στην επόμενη αξιολόγηση η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων, αναγνωρίζοντας ότι απαιτείται κάποιος χρόνος γι’ αυτό και ότι σε κάθε περίπτωση θα μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν αναδρομικά στον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ.
Αντίθετα, θεωρούν ότι δεν υπάρχει περιθώριο αναβολής για τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς και για την Ενέργεια, κυρίως για την πώληση μονάδων της ΔΕΗ. Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, την οποία εξυπηρετεί το εργαλείο των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών είναι –όπως φαίνεται– στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η Φραγκφούρτη προειδοποιεί ότι χωρίς θεαματική μείωση των «κόκκινων δανείων» δεν θα μπορεί να υπάρξει αναπτυξιακή διαδικασία στην Ελλάδα.
Γέλια για το «κοινωνικό μέρισμα»…
Στις Βρυξέλλες και μόνον η αναφορά στο «γενναιόδωρο κοινωνικό μέρισμα» που ανακοίνωσε με διάγγελμα ο Πρωθυπουργός προκαλεί ειρωνικά μειδιάματα αν όχι καγχασμό. «Από την πρώτη στιγμή είχαμε συμφωνήσει ότι οποιαδήποτε υπερ-απόδοση των φόρων θα πρέπει να κατανεμηθεί με συγκεκριμένο τρόπο:
1. Ένα ποσό της τάξης του 1 δις Ευρώ (0,5% ΑΕΠ) θα πηγαίνει οπωσδήποτε και κατά προτεραιότητα για την διαχείριση του Χρέους.
2. Ένα ποσό της τάξης του 1 δις Ευρώ θα πρέπει οπωσδήποτε να ενισχύει αδύναμες κοινωνικές ομάδες .
3. Τα υπόλοιπα πρέπει να καλύπτουν καθυστερημένες οφειλές του Κράτους. Στο πλαίσιο αυτό τόσο η χρηματοδότηση της ΔΕΗ που είναι καθοριστική για την επιβίωσή της όσο και η επιστροφή των παρανόμως παρακρατηθέντων ποσών από τις συντάξεις είναι όχι μόνον αποδεκτές «αλλά αποτελούν προτάσεις των θεσμών προς την κυβέρνηση».
Οι «θεσμοί» γνωρίζουν πολύ καλά ότι για να επιδείξει μεγάλο πρωτογενές πλεόνασμα η κυβέρνηση υποχρεώθηκε να στερήσει μεγάλα ποσά από ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες:
– 300 εκατομμύρια τα στερήθηκαν η δημόσια Υγεία και η Πρόνοια, δηλαδή οι οικονομικά και κοινωνικά ασθενέστεροι τους οποίους η κυβέρνηση θέλει να προστατεύσει.
– 500 εκατ. Ευρώ εξοινονομήθηκαν από συντάξεις και εφάπαξ που δεν πληρώνει το κράτος.
– 500 εκατ. ευρώ επιπλέον προέκυψε από τις διπλές εισφορές του ΕΦΚΑ, που έπρεπε να μην τις εισπράττει πια ή και να τις έχει επιστρέψει από το καλοκαίρι.
– Ένα μεγάλο ποσό 1,1 δισ. ευρώ τα στέρησε η κυβέρνηση από δημόσιες Επενδύσεις και την Ανάπτυξη. Μέχρι τον Οκτώβριο θα έπρεπε να είχε καταβάλει 3 δισ. ευρώ για έργα, αλλά το υπουργείο Οικονομίας δεν έχει δώσει ακόμα ούτε δύο.
Με απλά λόγια, από το περιβόητο πρωτογενές πλεόνασμα 5,3-5,5 δισ. ευρώ που περήφανα αναδεικνύει σε κάθε ευκαιρία ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο Πρωθυπουργός επέλεξε να μοιράσει μόλις 1 δισ. στα νοικοκυριά τον Δεκέμβριο, σαν εφάπαξ επίδομα στήριξης και ως επιστροφή αναδρομικών στους συνταξιούχους (720 και 315 εκατ. ευρώ αντίστοιχα). Άλλα 360 δισ. θα δοθούν στη ΔΕΗ για οφειλές Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας.
Η ΕλλΑδα εΙναι η μοναδικΗ μνημονιακΗ χΩρα που δημιοΥργησε δημοσιονομικά πλεονΑσματα αυξΑνοντας τους φΟρους χωρΙς να αυξΑνεται το διαθΕσιμο εισΟδημα των πολιτων
Είναι γνωστό σε όλους ότι μόλις χορηγηθεί το «κοινωνικό μέρισμα», η κατάσταση στην οικονομία θα χειροτερεύσει. Για το 2018 η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να εμφανίσει διπλάσιο πρωτογενές πλεόνασμα (3,5% αντί 1,75% του ΑΕΠ φέτος). Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εξοικονομήσει πάνω από 6,5 ή και 7 δισ. ευρώ σε μια χρονιά, αν θέλει περίσσευμα για να δώσει ξανά «μποναμά» τα επόμενα Χριστούγεννα. Φυσικά, το 2019-2020 έρχονται διπλές μειώσεις σε αφορολόγητο και συντάξεις, που έχουν ψηφιστεί από φέτος κιόλας.
Φόροι, Φόροι, Φόροι
Η Ελλάδα είναι η μοναδική μνημονιακή χώρα που δημιούργησε δημοσιονομικά πλεονάσματα αυξάνοντας τους φόρους χωρίς να αυξάνεται το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών. Οι φόροι σήμερα στην Ελλάδα αντιστοιχούν στο 38,5% του ΑΕΠ και φυσικά αυτό είναι το υψηλότερο ποσοστό φορολογίας στην Ευρώπη.
Οι «θεσμοί» έχουν θέσει δυο σημαντικούς στόχους για την ελληνική κυβέρνηση:
– Βελτίωση της εισπραξιμότητας των φόρων
– Μείωση του αποθέματος των ληξιπρόθεσμων οφειλών των φορολογουμένων.
Το ποσοστό της εισπραξιμότητας των φόρων, δηλαδή των φόρων που βεβαιώνονται και εκείνων που εισπράττονται, παρά την πρόοδο των τελευταίων ετών υπολείπεται του μέσου ευρωπαϊκού μέσου όρου. Η εισπραξιμότητα (δηλαδή οι εισπράξεις φορολογικών εσόδων προ επιστροφών) ως ποσοστό των βεβαιωμένων φορολογικών υποχρεώσεων (μετά τις διαγραφές) στον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων διαμορφώνεται σήμερα στο 90% στην Ελλάδα, όταν στην ΕΕ είναι 95%.
Το αποτέλεσμα είναι απλό: Για να δημιουργηθούν δημοσιονομικά πλεονάσματα πληρώνουν πάντα οι ίδιοι και οι ίδιοι. Γι’ αυτό η Ελλάδα των εντυπωσιακών πρωτογενών πλεονασμάτων διαρκώς γίνεται φτωχότερη: Στα δύο πρώτα χρόνια κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, κάθε φτωχό νοικοκυριό «φτώχυνε» ακόμη περισσότερο. Έχασε 108 – 227 ευρώ επιπλέον. Στην Ελλάδα του 2016 (με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ) «φτωχός» ήταν όποιος ζούσε με 4.500 ευρώ το χρόνο (ή 9.450 ευρώ για τετραμελή οικογένεια). Το 2015 το όριο της φτώχειας ήταν 4.512 ευρώ (9.475 για τετραμελή οικογένεια) ενώ το 2014 τα 4.608 ευρώ (ή 9.677 ευρώ για οικογένεια).
Όλοι οι μισθωτοί και συνταξιούχοι που ζουν με 700 ευρώ καθαρά και πάνω, έχασαν 200 ευρώ το 2017, όσο μειώθηκε η έκπτωση φόρου εισοδήματος που είχαν
Ένας ιδιωτικός υπάλληλος έπαιρνε πέρυσι 986 ευρώ που ήταν ο μέσος μισθός στην Ελλάδα το 2016. Το 2017, έπεσε στα 956 με βάση τα στοιχεία ΕΦΚΑ. Αυτό σημαίνει ότι έχασε 30 ευρώ το μήνα ή 420 ευρώ μόλις σε έναν χρόνο, δηλαδή μισό μηνιάτικο. Για ετήσιο εισόδημα 13.800 ευρώ που είχε το 2016 δεν δικαιούται «κοινωνικό μέρισμα» αφού το εισοδηματικό όριο θα τεθεί στα 9.000 € για τους άγαμους και 13.350 € για έγγαμους. Συμπέρασμα: Ο χαμηλόμισθος εργαζόμενος χάνει και δεν ενισχύεται από τα 375 – 437,5 ευρώ που μοιράζει η κυβέρνηση.
Τα σχέδια για την επόμενη μέρα της Ευρώπης
Τόσο η γραφειοκρατία των Βρυξελλών όσοι και οι ηγέτες των χωρών μελών της Ευρωζώνης συμφωνούν σ’ ένα θέμα: Το Ελληνικό ζήτημα δεν πρέπει να μας απασχολήσει τώρα. Τώρα προέχει η νέα αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης. Μέσα στον Δεκέμβριο, δρομολογούνται εντυπωσιακές εξελίξεις για την μετεξέλιξη της αρχιτεκτονικής της ευρωζώνης. Ξεκινά η διαδικασία για το «νέο ευρώ».
Σχεδιάζεται η δημιουργία προϋπολογισμού της ευρωζώνης εντός του προϋπολογισμού της ΕΕ που θα σταθεροποιεί, θα βοηθά τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες και θα χρηματοδοτεί την τραπεζική ένωση
Στις 6 Δεκεμβρίου, θα παρουσιαστεί από τον Ζαν Κλόντ Γιούνκερ, στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επόμενη ημέρα της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, ενώ οι ίδιες προτάσεις θα πρέπει να εγκριθούν από τους ηγέτες της ευρωζώνης στη Σύνοδο Κορυφής για το ευρώ, που θα διεξαχθεί στις 15 Δεκεμβρίου. Η νέα Ευρωζώνη θα πρέπει να διαθέτει εργαλεία δημοσιονομικής σταθεροποίησης. Κεντρικό ρόλο στην νέα αρχιτεκτονική της ευρωζώνης θα έχει ο «Mr. Euro», ο υπουργός Οικονομικών ολόκληρης της ευρωζώνης ο οποίος θα προεδρεύει του Eurogroup, θα είναι αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και θα εκπροσωπεί διεθνώς την ευρωζώνη. Σύμφωνα με το σχέδιο Γιούνκερ, το ευρωπαϊκό υπουργείο Οικονομικών θα μπορούσε να ενισχύσει την οικονομική και δημοσιονομική εποπτεία και την μακροοικονομική σταθερότητα, ενώ σε δεύτερη φάση θα μπορούσε να επιτρέψει ακόμη και την έκδοση ευρωπαϊκών ομολόγων. Σχεδιάζεται η δημιουργία προϋπολογισμού της ευρωζώνης εντός του προϋπολογισμού της ΕΕ που θα σταθεροποιεί, θα βοηθά τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες και θα χρηματοδοτεί την τραπεζική ένωση όταν χρειάζεται.
Ακόμη, οι προτάσεις της ΕΕ περιλαμβάνουν εργαλεία μακροοικονομικής σταθεροποίησης όπως ένα σχήμα προστασίας των επενδύσεων, ένα σχήμα στήριξης της απασχόλησης και ένα ταμείο για τις «βροχερές ημέρες», το οποίο δηλαδή θα δίνει χρήματα σε περιόδους κρίσης.
