του Κώστα Καραμανλή
Ανάπτυξη λοιπόν. Φυσικά δεν έρχεται μόνη της. Για να την πετύχουμε, στηριζόμαστε σε συγκεκριμένες αρχές, που θέλουν χρόνο για να εφαρμοστούν και να αποδώσουν:
- Αποτελεσματικότερο κράτος, με ανακατανομή της πίτας των κοινωνικών δαπανών.
- Αναδιάρθρωση της δημόσιας διοίκησης.
- Μεταβίβαση οικονομικών δραστηριοτήτων στον ιδιωτικό τομέα.
- Επένδυση στην έρευνα και την παιδεία.
- Απλό, σταθερό φορολογικό σύστημα.
- Εξωστρεφείς και καινοτόμες επενδύσεις.
Και βέβαια, να αξιοποιήσουμε επιτέλους τα στρατηγικά μας πλεονεκτήματα. Ήλιος. Θάλασσα. Εύφορη γη –όπως είναι η γη της Θεσσαλίας. Ορυκτός πλούτος. Ιστορία. Πολιτισμός. Στρατηγική θέση.
Όλα αυτά δεν αλλάζουν από τη μια στιγμή στην άλλη. Όμως μέρα με τη μέρα, οι πολίτες διαπιστώνουν ότι η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, από την ανάληψη των καθηκόντων της, έχει ξεκινήσει μια συστηματική προσπάθεια να επιστρέψει η πατρίδα μας στην κανονικότητα. Ήδη έχουμε κάνει σοβαρά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
- Η μείωση της φορολογίας,
- οι εμπροσθοβαρείς μεταρρυθμίσεις,
- η μείωση της γραφειοκρατίας και
- το άνοιγμα των αγορών είναι η αναγκαία αρχή.
Το επόμενο βήμα είναι να συμφωνήσουμε στο μοντέλο που θέλουμε για τη χώρα μας την επόμενη δεκαετία. Η κρίση της τελευταίας δεκαετίας μάς έδειξε ότι η αχίλλειος πτέρνα της Ελλάδας σήμερα είναι η απουσία ξεκάθαρης κατεύθυνσης για το παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Αν δεν διαμορφωθεί με ευρύτερη συναίνεση ένα εθνικό σχέδιο βασισμένο σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, η Ελλάδα δεν θα ορθοποδήσει.
Είναι ώρα, λοιπόν, να καταστρώσουμε το σχέδιο που θα αναδεικνύει τα στρατηγικά πλεονεκτήματα της χώρας. Να καταστήσουμε την Ελλάδα κόμβο της ευρύτερης περιοχής μας.
Όταν μιλάμε όμως για επιστροφή στην κανονικότητα, τι εννοούμε;
- Στην πράξη σημαίνει ποιότητα ζωής στην καθημερινότητα και βιώσιμη ανάπτυξη.
Και στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, καλούμαστε να συμβάλουμε σε αυτό ακριβώς:
Ιδίως τον κρίσιμο στόχο της ανάπτυξης, είμαστε έτοιμοι να τον υπηρετήσουμε κυρίως διότι τα μεγάλα έργα δεν τα αντιμετωπίζουμε ως εργαλεία υφαρπαγής ψήφων, ούτε εντυπωσιασμού και λαϊκισμού, αλλά ως εργαλεία ανάπτυξης.
Υπάρχει ξέρετε η σχολή πολιτικής που βασίζεται στον ανέξοδο λαϊκισμό, στο ελκυστικό περιτύλιγμα χωρίς περιεχόμενο, στην επικοινωνιακή προβολή χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα για τον πολίτη. Δυστυχώς, η προηγούμενη κυβέρνηση, εφάρμοσε κατά κόρον τέτοιες πρακτικές. Όμως δεν είναι αυτή η πολιτική της Νέας Δημοκρατίας, δεν βασίζεται σε αυτές τις αρχές η πολιτική σχολή του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Η δική μας σχολή βασίζεται στους χαμηλούς τόνους και την υπευθυνότητα. Υλοποιείται στην πράξη με σχέδιο και συστηματική προσπάθεια που καμιά φορά μπορεί να φαίνεται ότι αργεί, αλλά τελικά αποδίδει καρπούς. Και μόνο αυτή η υπεύθυνη σχολή πολιτικής έχει τα εχέγγυα να δημιουργήσει στην πράξη ανάπτυξη για τη χώρα και καλύτερη ποιότητα ζωής για τους πολίτες. Αυτή την πολιτική εφαρμόζουμε. Και είμαστε αποφασισμένοι να μην αφήσουμε απλώς τον καιρό να περάσει με πυροτεχνήματα, όπως έκανε η προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά όταν ολοκληρώσουμε τη θητεία μας να έχουμε αφήσει πίσω μας έργο χειροπιαστό.
Μία βασική στρατηγική επιλογή είναι ότι επενδύουμε στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη, η οποία προσθέτει στο σύνολο της χώρας. Προωθούμε σημαντικά έργα υποδομής σε όλη τη χώρα. Ο υδροκεφαλισμός της χώρας μας, οι περιφερειακές ανισότητες και τα ανομοιόμορφα αναπτυξιακά αποτελέσματα, είναι από τις σημαντικότερες παθογένειες που πρέπει να αντιμετωπίσουμε.
Και γι’ αυτό όπου μπορούμε αποκεντρώνουμε αρμοδιότητες. Έχουμε την κακή συνήθεια στην Ελλάδα να τα περιμένουμε όλα από το κεντρικό Κράτος. Αλλά και το κεντρικό Κράτος από την πλευρά του, η κυβέρνηση δηλαδή, πολλές φορές είναι φοβικό στο να δώσει στην Αυτοδιοίκηση αρμοδιότητές του. Για να μιλήσω για το δικό μας κομμάτι στο Υπουργείο, τις υποδομές, ειλικρινά δεν το καταλαβαίνω… Γιατί είμαστε εμείς πιο κατάλληλοι για να φτιάξουμε ένα τοπικό έργο, από την Περιφέρεια; Η απάντηση είναι απλή: δεν είμαστε! Άλλο αν μιλάμε για έργα υπερτοπικού χαρακτήρα, για έργα δια- περιφερειακά, από τα οποία μπορεί να επηρεάζονται δυο και τρεις περιφέρειες, για αυτά προφανώς αρμόδια πρέπει να είναι η κεντρική διοίκηση.
Κι αυτά δεν τα λέμε μόνο στη θεωρία, τα εφαρμόζουμε και στην πράξη. Να σας πω ένα παράδειγμα της δικής σας Περιφέρειας. Ο δρόμος Λάρισα-Φάρσαλα. Συναντηθήκαμε με τον κ. Περιφερειάρχη και τους συναδέλφους βουλευτές και συμφωνήσαμε να ολοκληρώσει η Περιφέρεια τις μελέτες για το έργο. Με την ολοκλήρωσή τους θα είναι δυνατή και η ένταξη του έργου σε επιχειρησιακό πρόγραμμα για να προχωρήσει η δημοπράτησή του. Και αν έχει την επάρκεια και να το υλοποιήσει η Περιφέρεια, εγώ δεν έχω καμία αντίρρηση! Και όπου χρειάζεται τη συνδρομή του Υπουργείου, ασφαλώς και θα την έχει.
Αυτές οι στρατηγικές επιλογές, εφαρμόζονται στην πράξη, λοιπόν, σε ένα συνολικό σχέδιο δράσης του Υπουργείου μας. Ασφαλώς θα κάνω ειδική αναφορά στα έργα της Θεσσαλίας που σίγουρα σας ενδιαφέρουν ιδιαιτέρως.
Πριν από αυτό, όμως, θέλω να κάνω μια σύντομη αναφορά σε 4 βασικές προτεραιότητες του σχεδίου μας τις οποίες έχω ξεχωρίσει για να αναφερθώ σήμερα, γιατί και οι 4 υπηρετούν τον ίδιο μεγάλο στόχο: την ανάπτυξη.
- Πρώτον. Να δώσουμε οριστικές λύσεις σε μεγάλα έργα που έχει ανάγκη ο τόπος, αλλά πολλά από αυτά τα παραλάβαμε να αντιμετωπίζουν πολύπλοκα προβλήματα. Ιδίως προβλήματα που χρόνιζαν, από το Πάτρα-Πύργος μέχρι το Μετρό της Θεσσαλονίκης, λύνονται με εντατική μελέτη, σφαιρική αντιμετώπιση και τελικά εύστοχες, ρεαλιστικές παρεμβάσεις. Είμαστε εδώ για να διασφαλίσουμε ότι κρίσιμα έργα που έχει ανάγκη ο τόπος θα υλοποιηθούν. Με υψηλή ποιότητα, εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, το συντομότερο δυνατό και όσο γίνεται χαμηλότερο κόστος. Αυτή είναι η δέσμευσή μας!
- Δεύτερον. Στοχευμένες θεσμικές παρεμβάσεις, για το καθεστώς ανάθεσης, υλοποίησης και λειτουργίας των έργων. Θέλουμε διαφάνεια, απλούστευση διαδικασιών και σεβασμό στον φορολογούμενο. Ήδη αναστείλαμε την ισχύ του Π.Δ. 71/2019 που δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα. Θεσμοθετήσαμε το Μητρώο Υποδομών. Εξετάζουμε τις αναγκαίες τροποποιήσεις του Ν.4412. Κι επιπλέον, μας ενδιαφέρουν καλές ιδέες που έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία στο εξωτερικό, όπως η δυνατότητα δημοπράτησης με «καινοτόμες προτάσεις».
- Τρίτον. Αναλαμβάνουμε συγκεκριμένες δράσεις που εκσυγχρονίζουν τη χώρα και την καθημερινότητά μας. Από τη διαλειτουργικότητα των διοδίων, για να σταματήσει αυτό το αστείο, για να πας από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη να πρέπει να έχεις 3-4 διαφορετικούς πομποδέκτες για τα διόδια… Έως σημαντικά αντιπλημμυρικά έργα και παρεμβάσεις οδικής ασφάλειας σε όλη τη χώρα, τα υδατοδρόμια, και βέβαια την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού μας δικτύου.
- Και τέταρτον. Προετοιμάζουμε το στρατηγικό σχεδιασμό της νέας γενιάς έργων που χρειάζεται η Ελλάδα, που θα αναζωογονήσουν την αγορά και θα αλλάξουν την εικόνα της χώρας. Έργα με τεκμηριωμένη σχέση κόστους – οφέλους, σκοπιμότητα και βιωσιμότητα. Δυστυχώς, η προηγούμενη κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν άφησε και πολλά πίσω της.
Πρακτικά, ξέρετε πότε έγινε ο σχεδιασμός των περισσότερων μεγάλων έργων που κατασκευάζονται στη χώρα μας μέχρι σήμερα; Το 2004-2009, με πρωθυπουργό τον Κώστα Καραμανλή και Υπουργό Δημοσίων Έργων έναν σπουδαίο συντοπίτη σας, τον Γιώργο Σουφλιά. Από τότε, από τον σχεδιασμό αυτών των έργων που άλλαξαν την εικόνα της χώρας, έχει να γίνει ανάλογη δουλειά… Και αυτό το μεγάλο κενό, αυτή την ολιγωρία ιδίως της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, είναι ευθύνη μας να την καλύψουμε σήμερα.
Έτσι, οι 4 στρατηγικές μας επιλογές που σας ανέφερα προηγουμένως, υλοποιούνται μέσα από αυτές τις 4 κεντρικές πολιτικές μας προτεραιότητες για την ανάπτυξη. Ωραία όλα αυτά, θα μου πείτε…
Τι γίνεται όμως με τη Θεσσαλία; Προφανώς το πρώτο και μεγάλο θέμα που σας απασχολεί –και δικαίως, γιατί είναι πολύ σοβαρό- είναι το θέμα του Αχελώου. Ξέρετε ότι απασχολεί σοβαρά και την κυβέρνησή μας. Πριν λίγες μέρες, μάλιστα, έγινε και μια ευρεία σύσκεψη στην οποία μετείχαν όλοι οι εμπλεκόμενοι Υπουργοί –γιατί δεν είναι θέμα μόνον ενός Υπουργείου.
Το ζήτημα δεν είναι απλό. Οφείλω να σας πω ότι μελετάμε όλες τις απόψεις και επανεξετάζουμε πολλές πτυχές του έργου. Άλλωστε, οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας δημιουργούν συγκεκριμένο πλαίσιο και συγκεκριμένα περιθώρια για το τι μπορεί και τι δεν μπορεί να γίνει. Γενικότερα μιλώντας, πολλά μπορεί να κάνει μια κυβέρνηση, αλλά εκείνο που δεν έχει κανένα νόημα είναι να προχωρήσει αγνοώντας το ΣτΕ ή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Εδώ, λοιπόν, έχουμε μπροστά μας κάποια συγκεκριμένα δεδομένα.
- Το πρώτο είναι ότι η Θεσσαλία αντιμετωπίζει ένα σοβαρότατο και επείγον υδατικό και οικολογικό πρόβλημα, εξαιτίας της υπεραντλήσεως μη ανανεούμενων υπόγειων υδάτινων αποθεμάτων. Δεν μπορούμε να ενδιαφερόμαστε για το περιβάλλον και να το αγνοούμε αυτό, ούτε να συζητάμε για βιώσιμη ανάπτυξη και να μην λύνουμε ένα τέτοιο πρόβλημα.
- Το άλλο δεδομένο, για το οποίο δεν έχω ακούσει πειστικό αντίλογο, είναι ότι το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί με την ήπια μεταφορά από τον Αχελώο ποσότητας νερού μικρότερης από το 10% των υδάτων του ποταμού που ούτως ή άλλως χύνονται στη θάλασσα.
- Και το τρίτο και αναμφισβήτητο δεδομένο είναι ότι για το σύνολο των έργων του Αχελώου μέχρι σήμερα έχουν δαπανηθεί πάνω από 650 εκατομμύρια ευρώ – τα οποία θα πάνε οριστικά χαμένα αν εγκαταλειφθεί πλήρως το έργο. Συγκεκριμένα, 352 για το φράγμα της Συκιάς που δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα και άλλα 300 για το φράγμα της Μεσοχώρας, της ΔΕΗ, που έχει ολοκληρωθεί αλλά δεν έχει τεθεί σε λειτουργία.
Υπάρχει όμως και ένα δεδομένο ακόμα: Ότι το νέο σχέδιο διαχείρισης των υδάτων της λεκάνης απορροής Αχελώου που εγκρίθηκε επί ΣΥΡΙΖΑ στο τέλος του 2017, προβλέπει μηδενική μεταφορά υδάτων προς τη Θεσσαλία. Μηδέν… Αυτό που πρέπει να γίνει, συνεπώς, είναι να εξετασθεί και διερευνηθεί η δυνατότητα τροποποίησης του υφιστάμενου σχεδιασμού του φράγματος Συκιάς, λαμβάνοντας υπόψη τις μελέτες για μία ήπια μερική μεταφορά υδάτων από τον Αχελώο.
Στην πράξη, αυτό που κάνουμε σήμερα, είναι ότι έχουμε δρομολογήσει τις εργασίες συντήρησης των ημιτελών έργων του Αχελώου και συγκεκριμένα του καθαρισμού των σηράγγων εκτροπής του φράγματος Συκιάς, της επισκευής της επένδυσής τους και των επεμβάσεων στην είσοδο – έξοδο της σήραγγας. Για τις εργασίες αυτές έχει δοθεί Περιβαλλοντική Απαλλαγή. Είμαστε σε διαδικασία ελέγχου των Τευχών Δημοπράτησης, ώστε γύρω στο τέλος Μαρτίου να δημοπρατηθεί το έργο, που είναι απαραίτητο για την αντιπλημμυρική προστασία της περιοχής και την προστασία των υφισταμένων κατασκευών.
Πάντως βιώσιμη ανάπτυξη θα πει ότι πρέπει να λύσουμε το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας, χωρίς φυσικά να δημιουργήσουμε πρόβλημα αλλού. Να προχωρήσει επιτέλους η παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας κι η εξασφάλιση «στρατηγικού αποθέματος» νερού, αλλά και, συνολικά, να διασφαλιστεί το θετικό περιβαλλοντικό ισοζύγιο.
- Το βέβαιο είναι ότι το θέμα πρέπει να λυθεί μια και καλή. Με σύνεση, σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Και όταν έρθει στη Βουλή, θα πρέπει να τοποθετηθούμε όλοι μας –και όλα τα κόμματα- χωρίς «ναι μεν αλλά» και χωρίς υστεροβουλίες. Με μόνο κριτήριο το καλό του τόπου.
Έχουμε, όμως, και άλλα σημαντικά έργα στην ευρύτερη περιοχή. Το μεγαλύτερο θα είναι φυσικά η κατασκευή του βόρειου τμήματος του Ε65 (Τρίκαλα – Εγνατία), μήκους 60 περίπου χλμ, που θα ενώσει το κατασκευασμένο τμήμα Ξυνιάδα –Τρίκαλα και το υπό κατασκευή τμήμα Λαμία – Ξυνιάδα του Ε65 με την Εγνατία Οδό. Για τη χρηματοδότηση του έργου ο Παραχωρησιούχος και το Ελληνικό Δημόσιο έχουν έρθει σε επαφή με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού (DG-COMP) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και έχουν ξεκινήσει οι διαπραγματεύσεις. Είναι από τα θέματα με τα οποία ασχολούμαι και προσωπικά, κατά τις επισκέψεις μου στις Βρυξέλλες και γενικότερα τις επαφές μου με την Ε.Ε. Η νέα μελέτη Κόστους Οφέλους έχει υποβληθεί και η DG COMP μάς ενημέρωσε ότι θα στείλει τα σχόλια της άμεσα.
Όσο για το Λάρισα-Φάρσαλα, σας έκανα ήδη σχετική αναφορά. Από εκεί και πέρα, εκτελούνται οι εργασίες για την αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν από θεομηνία στα αλιευτικά καταφύγια του Αϊ Γιάννη, του Στομίου, της Κουτσουπιάς και του Αγιόκαμπου, καθώς και στο παραλιακό μέτωπο των Αγ. Σαράντα. Οι συμβάσεις έχουν υπογραφεί κι αναμένεται να ολοκληρωθούν το Μάιο του 2021.
- Επίσης, σε διαδικασία ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο βρίσκεται η σύμβαση για το έργο της αποκατάστασης των ζημιών στο αλιευτικό καταφύγιο του Χορευτού. Περίπου έναν μήνα μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου αναμένεται να υπογραφεί η σύμβαση και ο ορίζοντας ολοκλήρωσης του έργου είναι εντός του 2022.
Τέλος, εντός του 2020 θα δημοπρατηθούν τα έργα για τα αρδευτικά δίκτυα του φράγματος Ταυρωπού. Όπως γνωρίζετε, ήδη από τον Δεκέμβριο έχω υπογράψει την απόφαση με την οποία χαρακτηρίζεται το εν λόγω έργο ως Εθνικού Επιπέδου, Ειδικού και Σημαντικού, ώστε να γίνει εφικτή η κατασκευή του από το Υπουργείο μας.
Όλα αυτά, επιβεβαιώνουν και στην πράξη ότι εννοούμε και εφαρμόζουμε απολύτως όλα όσα σας ανέφερα νωρίτερα περί έμφασης στην περιφέρεια. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ανάπτυξη, αν αυτή δεν διαχέεται και δεν στηρίζεται σε όλες τις περιφέρειες της χώρας.
Για όλα όσα σας ανέφερα σήμερα, προχωράμε προσηλωμένοι στις αρχές και τις αξίες μας: Με δίκαιους κανόνες για όλους. Με αξιοκρατία. Με διαφάνεια και σεβασμό στο δημόσιο χρήμα. Με ανοιχτό μυαλό και το βλέμμα στο μέλλον. Με απόλυτο σεβασμό στον πολίτη –και ιδίως τον μη προνομιούχο. Με αυτές τις αρχές, με αυτό το σχέδιο που σας ανέπτυξα σε όσο χρόνο είχα στη διάθεσή μου, εργαζόμαστε καθημερινά για να φέρουμε την ανάπτυξη στον τόπο μας και καλύτερη ποιότητα ζωής για τους πολίτες.
Και να είστε βέβαιοι ότι θα τα καταφέρουμε. Αρκεί να συνεχίσουμε να δουλεύουμε όλοι μαζί. Κυβέρνηση, Περιφέρεια, Τοπική Αυτοδιοίκηση και πολίτες. Χωρίς υστεροβουλίες, βάζοντας πάνω απ’ όλα το καλό του τόπου και το μέλλον των παιδιών μας.
{Το κείμενο αποτελεί μέρος της ομιλίας του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών στην ενότητα «Υποδομές – Ενεργειακές Εξελίξεις – Περιβάλλον – Αχελώος» του συνεδρίου: «ΙΙ Ευρωπαϊκό Forum Ανάπτυξης» στη Λάρισα}
