του ΧΡΗΣΤΟΥ Ν. ΚΩΝΣΤΑ
Εξαιρετικά κρίσιμο χαρακτηρίζεται για το μέλλον του τραπεζικού συστήματος και στην Ελλάδα, το πρώτο εξάμηνο του νέους έτους. Η προσοχή της κοινής γνώμης είναι στραμμένη στις πιθανές λύσεις για το “καυτό θέμα” των 86 δισ Ευρώ σε “κόκκινα δάνεια” που επιβαρύνουν το τραπεζικό σύστημα που εμποδίζουν όχι μόνο την έξοδο στις αγορές αλλά και την ομαλή χρηματοδότηση της οικονομίας. Το πραγματικό θέμα είναι ωστόσο ευρύτερο.
Τόσο η πρόταση Στουρνάρα για την δημιουργία ενός ενιαίου “ειδικού οχήματος” στο οποίο θα μεταφερθούν τα μισά κόκκινα δάνεια όσο και η απόφαση της διοίκησης της Eurobank να δημιουργήσει ένα δικό της ξεχωριστό “ειδικό όχημα”, μέσα στην τράπεζα κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση:
- Οι τράπεζες πρέπει να μειώσουν θεαματικά το όγκο των ισολογισμών τους, να περιορίσουν το μέγεθος και τα βάρη τους ώστε να προσελκύσουν ώριμα επενδυτικά κεφάλαια -κυρίως από Αμερική και την Ευρώπη- με μακροπρόθεσμο επενδυτικό ορίζοντα για να ξεκινήσει η ανάκαμψη της Ελληνικής Οικονομίας.
Οι παλαιότεροι θα θυμούνται ότι πριν από μερικά χρόνια η Ελλάδα διέθετε περισσότερες από 40 τράπεζες που αναπτύσσονταν με ραγδαίους ρυθμούς και στόχευαν να κατακτήσουν αγορές του εξωτερικού.
Κατόπιν -σχεδόν ξαφνικά και αναπάντεχα- ξεκίνησε η απόσυρση των -αμερικανικών κυρίως- ξένων τραπεζικών ομίλων από την Ελληνική αγορά με κορυφαίο παράδειγμα την Citibank που κυριολεκτικά πρωταγωνιστούσε με καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες.
- Αμέσως μετά αποσύρθηκαν από την Ελλάδα μεγάλοι αμερικανικοί επιχειρηματικοί όμιλοι στην πραγματική οικονομία (καύσιμα, φάρμακα, ασφάλειες, υπηρεσίες) οι οποίοι ουσιαστικά προανήγγειλαν την μεγάλη κρίση που ξέσπασε το 2010 και οδήγησε στο 8χρονο μνημονιακό τούνελ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2010 μέχρι σήμερα, ο αριθμός των τραπεζοϋπαλλήλων μειώθηκε κατά 24.000 άτομα (-37%), ο αριθμός τραπεζικών καταστημάτων κατά περίπου 2.050 σημεία (-50%) ενώ τα ATM μειώθηκαν κατά 2.350 (-26%).
Σήμερα υπάρχουν προφανή σημάδια επιστροφής αμερικανικών ομίλων στην Ελλάδα, με κορυφαία παραδείγματα τον πρόεδρο της Fairfax Πρέμ Γουάτσα στην Eurobank, τον αμερικανό Υπουργό Εμπορίου Ουίλμπορ Ρός στη ναυτιλία και τις μεγάλες αμερικανικές πρωτοβουλίες στην Ενέργεια.
Νέα πρόσωπα νέες στρατηγικές
Εξίσου χαρακτηριστική είναι η επιλογή των προσώπων στις διοικήσεις των Ελληνικών τραπεζών. Δεν πρόκειται για εμβληματικές προσωπικότητες με στρατηγικά οράματα, σχεδιασμούς και πολιτική επιρροή. Αντιθέτως επιλέγονται τεχνοκράτες, με συγκεκριμένους στόχους και πρόγραμμα μετασχηματισμού του τρόπου λειτουργίας του τραπεζικού μας συστήματος όπως απαιτούν οι σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις και νέες ανάγκες της πολυτραυματισμένης ελληνικής οικονομίας.
Είναι πλέον προφανές ότι η συνεχής απαξίωση των τραπεζικών μετοχών στο Χρηματιστήριο, η πίεση για μαζικές πωλήσεις και τιτλοποιήσεις δανείων, η αποεπένδυση από σημαντικούς τομείς της οικονομίας όλα μαζί οδηγούν σε ένα περιβάλλον που διευκολύνει μεγάλους ξένους τραπεζικούς ομίλους να αγοράσουν μερίδια του τραπεζικού μας συστήματος σε χαμηλές τιμές και με διαφορετικούς τρόπους.
Μέχρι σήμερα όσοι μεγάλοι επενδυτές τοποθετήθηκαν στην Ελληνική τραπεζική αγορά όχι μόνο δεν κέρδισαν αλλά κυριολεκτικά έκαψαν τα λεφτά τους. Ο Ινδοκαναδός μεγαλοεπενδυτής της Fairfax, Πρέμ Γουάτσα έχει συνολικά τοποθετήσει 1 δισ Ευρώ για να αποκτήσει το 18,3% της Eurobank και με τις σημερινές αποτιμήσεις έχει ήδη χάσει 800 εκατ. Ευρώ.
Ο Αμερικανός Τζον Πόλσον, έχει αποκτήσει περίπου 10% της Τρ. Πειραιώς και 6,5% της Alpha Bank και μέχρι σήμερα έχει χάσει περισσότερα από 650 εκατ. Ευρώ.
Το μεγάλο Paramount Fund της βασιλικής οικογένειας του Κατάρ, με την στενή προσωπική σχέση του Αλ Θανί και του Γιάννη Κωστόπουλου έχει χάσει περισσότερα από 417 εκατ. Ευρώ στην συμμετοχή του στον Όμιλο της Alpha Bank.
Είναι κατά συνέπεια προφανές ότι αυτοί οι μεγάλοι επενδυτικοί όμιλοι ενώ έχουν μακροπρόθεσμο ορίζοντα θα χρειαστούν να προσελκύσουν νέα επενδυτικά κεφάλαια από το εξωτερικό για να ανατρέψουν το κλίμα της απαξίωσης και να δημιουργήσουν νέες συνθήκες στο τραπεζικό μας σύστημα.
