του Κώστα Παπαγρηγόρη
Σε αντίθεση με ό,τι παρατηρείται στην υπόλοιπη Ευρώπη, το μερίδιο αγοράς των συνεταιριστικών τραπεζών στη χώρα μας ήταν και παραμένει εξαιρετικά χαμηλό, παρά το γεγονός ότι η περίοδος κατά την οποία δραστηριοποιήθηκαν ήταν σχετικά καλή όσον αφορά τις επιδόσεις και τις δυνατότητες της οικονομίας.
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, οι συνεταιριστικές τράπεζες αποτελούν σημαντικό κομμάτι του τραπεζικού τομέα. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Συνεταιριστικών Τραπεζών, το μερίδιο αγοράς σε δάνεια και καταθέσεις ανέρχεται σε περίπου 20% του συνόλου της τραπεζικής δραστηριότητας, με το αντίστοιχο ποσοστό σε ορισμένες χώρες να προσεγγίζει ή και να ξεπερνάει το 30%.
Αντίθετα, στην Ελλάδα, οι τέσσερις συνεταιριστικές τράπεζες που λειτουργούν σήμερα, προσφέροντας κυρίως τις βασικές τραπεζικές εργασίες (καταθέσεις-χορηγήσεις) σε πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις της τοπικής αγοράς, είναι μικρού μεγέθους και κατέχουν, όπως προαναφέρθηκε, μόλις το 1% της αγοράς πιστώσεων. Αντιστοίχως, μικρά είναι και τα υπόλοιπα βασικά τους μεγέθη.
Γίνεται αντιληπτό από τα παραπάνω ότι η διείσδυση του θεσμού των συνεταιριστικών τραπεζών στην Ελλάδα υπολείπεται σημαντικά του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Ωστόσο, η υστέρηση αυτή έχει και μια θετική ανάγνωση, δείχνοντας ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια ανάπτυξής του. Είναι χαρακτηριστικό το ότι, κατά τη διάρκεια της κρίσης, ορισμένες συνεταιριστικές τράπεζες ενίσχυσαν την καταθετική τους βάση και διεύρυναν το δανειακό τους χαρτοφυλάκιο, παρά τις αντιξοότητες, ενώ προσέλκυσαν με επιτυχία και στρατηγικούς επενδυτές, οι οποίοι ενίσχυσαν την κεφαλαιακή τους βάση, με τις τάσεις αυτές να συνεχίζονται, τώρα, που οι οικονομικές συνθήκες είναι πιο πρόσφορες.
Για τα επόμενα έτη και με την επιβίωσή τους να παραμένει το βασικό διακύβευμα ενός θεσμού που δοκιμάστηκε σκληρά στη δεκαετή οικονομική κρίση, η πορεία των συνεταιριστικών τραπεζών είναι στρωμένη με προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες.
«Πονοκέφαλος» τα «κόκκινα» δάνεια
Εκτός από την εξεύρεση κεφαλαίων, που αποτελεί μια σημαντική πρόκληση για τον κλάδο των συνεταιριστικών τραπεζών, εξίσου δύσκολη αποδεικνύεται και η αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων.
Με εξαίρεση την Καρδίτσας, η οποία έχει επιτύχει μονοψήφιο δείκτη, οι υπόλοιπες κινούνται σε διψήφια ποσοστά. «Η αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων έπληξε δυσανάλογα τον κλάδο, καθώς οι συνεταιριστικές τράπεζες δραστηριοποιούνται πρωτίστως στην παροχή χρηματοδοτήσεων προς τις μικρομεσαίες και πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες παρουσίασαν κατά το παρελθόν υψηλά ποσοστά αθέτησης. Ενδεικτικά, στην κορύφωση της κρίσης, το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων επί του συνόλου των δανείων ανήλθε σε περίπου 60% για τις μικρομεσαίες και σε 65% για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις» ανέφερε ο διοικητής της ΤτΕ, Γ. Στουρνάρας, εστιάζοντας στα περιορισμένα, συγκριτικά με τις μεγάλες τράπεζες, εργαλεία διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων. «Θυμίζω ότι η συστημική λύση του “Ηρακλή”, που προκρίθηκε από την κυβέρνηση, δεν μπόρεσε ουσιαστικά να εφαρμοστεί στις μικρές τράπεζες» συμπλήρωσε ο διοικητής της ΤτΕ.
Το επίμαχο ζήτημα μονοπωλεί, όπως είναι αναμενόμενο, την ατζέντα των γενικών συνελεύσεων της Ένωσης Συνεταιριστικών Τραπεζών Ελλάδος, τα μέλη της οποίας θεωρούν σημαντική την ένταξη των συνεταιριστικών τραπεζών σε μια συστημική λύση για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Aπό το περιοδικό ΧΡΗΜΑ
