Του Γιάννη Λεοντάρη
Μία ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων για την επίτευξη της ασφάλειας του εφοδιασμού, της ανθεκτικότητας και της τεχνολογικής υπεροχής της ΕΕ σε τεχνολογίες και εφαρμογές ημιαγωγών, πρότεινε η ΕΕ προς τα κράτη – μέλη, με στόχο να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα της Ευρώπης και να συμβάλει στην επίτευξη τόσο της ψηφιακής όσο και της πράσινης μετάβασης.
Οι πρόσφατες παγκόσμιες ελλείψεις ημιαγωγών οδήγησαν σε κλείσιμο εργοστασίων σε ευρύ φάσμα τομέων, από τα αυτοκίνητα έως τις συσκευές υγειονομικής περίθαλψης. Στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, για παράδειγμα, η παραγωγή σε ορισμένα κράτη μέλη μειώθηκε κατά το ένα τρίτο το 2021. Αυτό κατέστησε εμφανέστερη την ακραία παγκόσμια εξάρτηση της αξιακής αλυσίδας των ημιαγωγών από πολύ περιορισμένο αριθμό παραγόντων σε ένα πολύπλοκο γεωπολιτικό πλαίσιο. Ωστόσο, κατέδειξε επίσης τη σημασία των ημιαγωγών για ολόκληρη την ευρωπαϊκή βιομηχανία και κοινωνία.
Η πράξη της ΕΕ για τα μικροκυκλώματα φιλοδοξεί να αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματα της Ευρώπης (η οποία φιλοξενεί κορυφαίους παγκοσμίως ερευνητικούς και τεχνολογικούς οργανισμούς και δίκτυα, καθώς και πρωτοπόρους κατασκευαστές εξοπλισμού) και να αντιμετωπίσει τις υφιστάμενες αδυναμίες.
Επιδιώκει ακόμα να δημιουργήσει έναν ακμάζοντα τομέα ημιαγωγών από την έρευνα έως την παραγωγή και μιαν ανθεκτική αλυσίδα εφοδιασμού. Σκοπεύει ακόμα να κινητοποιήσει δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις ύψους άνω των 43 δισ. ευρώ και θα θεσπίσει μέτρα για την πρόληψη, την προετοιμασία, την πρόβλεψη και την ταχεία αντιμετώπιση τυχόν μελλοντικών διαταραχών στις αλυσίδες εφοδιασμού, από κοινού με τα κράτη μέλη και τους διεθνείς εταίρους μας. Θα δώσει στην ΕΕ τη δυνατότητα να επιτύχει τη φιλοδοξία της να διπλασιάσει το σημερινό της μερίδιο αγοράς σε 20 % το 2030.
Η ευρωπαϊκή πράξη για τα μικροκυκλώματα επιδιώκει ακόμα να διασφαλίσει ότι η ΕΕ διαθέτει τα απαραίτητα εργαλεία, δεξιότητες και τεχνολογικές ικανότητες ώστε να καταστεί πρωτοπόρος, πέραν της έρευνας και της τεχνολογίας, στον τομέα αυτόν πέραν του σχεδιασμού, της κατασκευής και της συσκευασίας προηγμένων μικροκυκλωμάτων, ώστε να εξασφαλίσει τον εφοδιασμό της με ημιαγωγούς και να μειώσει τις εξαρτήσεις της. Οι κύριες συνιστώσες είναι:
– Η πρωτοβουλία «Μικροκυκλώματα για την Ευρώπη» θα συγκεντρώσει πόρους από την Ένωση, τα κράτη μέλη και τρίτες χώρες που συνδέονται με τα υφιστάμενα προγράμματα της Ένωσης, καθώς και από τον ιδιωτικό τομέα, μέσω της ενισχυμένης «κοινής επιχείρησης για τα μικροκυκλώματα» που προκύπτει από τον στρατηγικό αναπροσανατολισμό της υφιστάμενης κοινής επιχείρησης για τις βασικές ψηφιακές τεχνολογίες.
Θα διατεθούν 11 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της υφιστάμενης έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας, για τη διασφάλιση της ανάπτυξης προηγμένων εργαλείων ημιαγωγών, πιλοτικών γραμμών για την κατασκευή πρωτοτύπων, για τη δοκιμή νέων συσκευών και για τον πειραματισμό με καινοτόμες εφαρμογές σε πραγματικές συνθήκες, για την κατάρτιση προσωπικού και για την ανάπτυξη εις βάθος κατανόησης του οικοσυστήματος και της αξιακής αλυσίδας των ημιαγωγών.
– Ένα νέο πλαίσιο για την επίτευξη της ασφάλειας του εφοδιασμού μέσω της προσέλκυσης επενδύσεων και της ενίσχυσης της παραγωγικής ικανότητας, η οποία είναι απολύτως αναγκαία προκειμένου να ευδοκιμήσει η ανάπτυξη της καινοτομίας σε προηγμένους κόμβους, καθώς και σε καινοτόμα και ενεργειακώς αποδοτικά μικροκυκλώματα. Επιπλέον, ένα Ταμείο για τα Μικροκυκλώματα θα διευκολύνει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση των νεοφυών επιχειρήσεων ώστε να τις βοηθήσει να ωριμάσουν τις καινοτομίες τους και να προσελκύσουν επενδυτές. Θα περιλαμβάνει επίσης ειδική επενδυτική διευκόλυνση μετοχικού κεφαλαίου για ημιαγωγούς στο πλαίσιο του InvestEU με σκοπό να στηρίξει τις επεκτεινόμενες επιχειρήσεις και τις ΜΜΕ, και να διευκολύνει την ανάπτυξή τους.
– Μηχανισμός συντονισμού μεταξύ των κρατών – μελών και της Επιτροπής για την παρακολούθηση της προσφοράς ημιαγωγών, την εκτίμηση της ζήτησης και την πρόβλεψη των ελλείψεων. Θα παρακολουθεί την αξιακή αλυσίδα των ημιαγωγών συγκεντρώνοντας βασικές πληροφορίες από τις εταιρείες για τη χαρτογράφηση των πρωταρχικών αδυναμιών και των σημείων συμφόρησης.Θα συγκεντρώνει κοινή αξιολόγηση κρίσεων και θα συντονίζει τις κατάλληλες δράσεις που θα πρέπει να αναληφθούν από μια νέα εργαλειοθήκη έκτακτης ανάγκης. Επίσης, θα αντιδρά γρήγορα και αποφασιστικά από κοινού, αξιοποιώντας πλήρως τα εθνικά και ενωσιακά μέσα.
Η Επιτροπή προτείνει επίσης συνοδευτική σύσταση προς τα κράτη – μέλη. Πρόκειται για ένα εργαλείο με άμεση ισχύ που διευκολύνει τον μηχανισμό συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής να τεθεί ευθύς αμέσως σε λειτουργία. Έτσι θα είναι δυνατό, ήδη από τώρα, να συζητηθούν και να αποφασιστούν έγκαιρα και αναλογικά μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης.
Τα επόμενα βήματα
Τα κράτη μέλη παροτρύνονται να αρχίσουν αμέσως προσπάθειες συντονισμού σύμφωνα με τη σύσταση ώστε να κατανοήσουν την τρέχουσα κατάσταση της αξιακής αλυσίδας ημιαγωγών σε ολόκληρη την ΕΕ, να προλάβουν πιθανές διαταραχές και να λάβουν διορθωτικά μέτρα για την αντιμετώπιση της τρέχουσας έλλειψης έως ότου εκδοθεί ο κανονισμός. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη θα πρέπει να συζητήσουν τις προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με την ευρωπαϊκή πράξη για τα μικροκυκλώματα στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας. Εάν εκδοθεί, ο κανονισμός θα ισχύσει άμεσα σε ολόκληρη την ΕΕ.
