Το 2024 σημειώθηκε κλιμάκωση των κυβερνοεπιθέσεων στον κρίσιμο τομέα της εκπαίδευσης. Εξετάζοντας τους συνολικούς αριθμούς, οι κυβερνοεπιθέσεις αυξάνονται με ανησυχητικό ρυθμό, με τους οργανισμούς να αντιμετωπίζουν κατά μέσο όρο 1.673 εβδομαδιαίες επιθέσεις το 2024 – μια εντυπωσιακή αύξηση 44% από το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με την έκθεση The State of Cyber Security 2025 της Check Point. Από όλους τους τομείς, ο τομέας της εκπαίδευσης έχει πληγεί περισσότερο, καθώς υπέστη μια ανησυχητική αύξηση 75% σε ετήσια βάση σε 3.574 εβδομαδιαίες επιθέσεις, καθώς οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου εκμεταλλεύονται τους τεράστιους όγκους προσωπικών δεδομένων που κατέχουν τα σχολεία.
Σήμερα, την Παγκόσμια Ημέρα Εκπαίδευσης, είναι ζωτικής σημασίας να αναδείξουμε πόσο ευάλωτος είναι αυτός ο τομέας και, κυρίως, πώς μπορεί να προστατευθεί. Ακολουθούν τα 8 κορυφαία πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε σχετικά με τις κυβερνοεπιθέσεις στον τομέα της εκπαίδευσης και τους πρακτικούς τρόπους πρόληψής τους.
1. Η εκπαίδευση αποτελεί πρωταρχικό στόχο για τους εγκληματίες του κυβερνοχώρου
Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα παγκοσμίως έχουν γίνει εστία κυβερνοεγκλήματος, με αύξηση 75% σε ετήσια βάση σε 3.574 εβδομαδιαίες επιθέσεις, σύμφωνα με την έκθεση The State of Cyber Security 2025 της Check Point. Οι περισσότερες από αυτές τις επιθέσεις προέρχονται από το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (68%), ενώ το 32% είναι διαδικτυακές, χρησιμοποιώντας συχνά κακόβουλα πλαίσια όπως το FakeUpdates. Τα σχολεία φιλοξενούν τεράστιες ποσότητες ευαίσθητων δεδομένων – από προσωπικές πληροφορίες μαθητών και προσωπικού έως οικονομικά και ερευνητικά δεδομένα – γεγονός που τα καθιστά ελκυστικά για τους επιτιθέμενους. Επιπλέον, με πολλαπλά μέρη που πρέπει να συνδεθούν με το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό ίδρυμα για τα προγράμματα σπουδών, τις διακοπές των τετράμηνων, τα online μαθήματα και τη μετακίνηση, οι περιοχές εισβολών απλώς αυξάνονται. Για να επιδεινωθεί η κατάσταση, είναι γνωστό ότι πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα δεν διαθέτουν τους πόρους για να ασφαλίσουν επαρκώς τα συστήματά τους- ορισμένα απλώς δεν διαθέτουν την τεχνογνωσία ή τους εξειδικευμένους πόρους για να διασφαλίσουν ότι τα μέτρα άμυνας είναι επίσης ενημερωμένα.
Η πρόσφατη παραβίαση δεδομένων στον πάροχο λογισμικού PowerSchool στις ΗΠΑ, η οποία επηρέασε πολλές περιφέρειες στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες, κατέδειξε τις σοβαρές επιπτώσεις τέτοιων απειλών όχι μόνο σε κυβερνοεπιθέσεις σε σχολεία αλλά και στην απόκτηση πρόσβασης μέσω της έγκρισης τρίτων, και έδωσε έμφαση στην ανάγκη λήψης ισχυρών μέτρων για την προστασία των μαθητών, των εκπαιδευτικών και των οικογενειών από κακόβουλες δραστηριότητες όπως η κλοπή ταυτότητας. Ενώ τα ιδρύματα εργάζονται για την ενίσχυση της άμυνας τους, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί πρέπει επίσης να υιοθετήσουν προληπτικές στρατηγικές για την προστασία των κοινοτήτων τους.
2. Το υψηλό κόστος των κυβερνοεπιθέσεων στα σχολεία
Το 2023, οι επιθέσεις ransomware κόστισαν στα εκπαιδευτικά ιδρύματα πολύ περισσότερο από το αναμενόμενο, με τις μέσες πληρωμές να φτάνουν τα 6,6 εκατομμύρια δολάρια για τα ιδρύματα κατώτερης εκπαίδευσης και τα 4,4 εκατομμύρια δολάρια για τα ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης, σύμφωνα με Sophos report. Παρά τις πληρωμές, η ανάκαμψη από μια τέτοια επίθεση παραμένει σημαντική πρόκληση, καθώς μόνο το 30% των θυμάτων ανακάμπτει πλήρως εντός μιας εβδομάδας, σε σχέση με πέρυσι, καθώς οι περιορισμένοι πόροι και ομάδες εμποδίζουν ανάλογες προσπάθειες. Αυτές οι πληρωμές λύτρων επηρεάζουν σοβαρά τη φήμη κάθε οργανισμού, αναγκάζοντας τα σχολεία να κάνουν περικοπές σε άλλους τομείς, επηρεάζοντας έτσι την ποιότητα της εκπαίδευσης των φοιτητών τους. Ορισμένες άλλες περιπτώσεις έχουν οδηγήσει στο κλείσιμο σχολείων, όπως το 157 – ετών Lincoln College, το οποίο αναγκάστηκε να κλείσει μετά από μια επίθεση ransomware που κλείδωσε τα συστήματά του και επηρέασε τη συνέχιση της λειτουργίας του.
3. Συλλογή στοιχείων φοιτητών και καθηγητών
Οι επιθέσεις στον κυβερνοχώρο οδηγούν συχνά στην κλοπή αριθμών κοινωνικής ασφάλισης ή PII, λεπτομερειών οικονομικής ενίσχυσης, ακόμη και ερευνητικών δεδομένων. Τα δεδομένα των φοιτητών έχουν σημαντική αξία στον σκοτεινό ιστό, όπου μπορούν να πωληθούν σε κλέφτες ταυτότητας ή να χρησιμοποιηθούν για δόλιες δραστηριότητες, όπως η υποβολή αιτήσεων για δάνεια ή πιστωτικές κάρτες. Ευαίσθητες πληροφορίες όπως αριθμοί κοινωνικής ασφάλισης, ημερομηνίες γέννησης, ακόμη και αρχεία αλλεργιών ή εισοδημάτων μπορούν να αξιοποιηθούν, ενώ οι ανήλικοι συχνά δεν το γνωρίζουν λόγω έλλειψης παρακολούθησης της πιστοληπτικής τους ικανότητας, επιτρέποντας στους εγκληματίες να συσσωρεύουν χρέη χωρίς να το αντιληφθούν.
Οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου μπορούν επίσης να βάλουν στο στόχαστρο σχολεία, τροποποιώντας ή διαγράφοντας αρχεία μαθητών, προκαλώντας λειτουργικό χάος και βλάβη στη φήμη τους. Μια σημαντική παραβίαση, όπως αυτή που αντιμετώπισε η Los Angeles Unified School District το 2022, η οποία εξέθεσε τα προσωπικά δεδομένα περισσότερων από 2.000 μαθητών και καθηγητών, αναδεικνύοντας τις πραγματικές συνέπειες της ελλιπής κυβερνοασφάλειας.
4. Οι εκστρατείες ηλεκτρονικού «ψαρέματος» είναι ανεξέλεγκτες
Οι επιθέσεις ηλεκτρονικού «ψαρέματος» με στόχο εκπαιδευτικούς, μαθητές και διοικητικούς υπαλλήλους αυξάνονται συνεχώς χρόνο με το χρόνο. Σύμφωνα με την Check Point Research, περίπου 12.234 νέα domains που δημιουργήθηκαν στις ΗΠΑ σχετίζονταν με σχολεία και εκπαίδευση, σημειώνοντας αύξηση 9% σε ετήσια βάση τον Ιούλιο του 2023. Μεταξύ αυτών, 1 σε κάθε 45 domains βρέθηκε να είναι κακόβουλο ή ύποπτο. Αυτές οι εκστρατείες συχνά υποδύονται αξιόπιστες πλατφόρμες, όπως συστήματα διαχείρισης μάθησης ή κυβερνητικές υπηρεσίες επιχορήγησης, εξαπατώντας τους χρήστες ώστε να αποκαλύψουν τα διαπιστευτήριά τους ή να κατεβάσουν κακόβουλο λογισμικό.
Οι επιθέσεις ηλεκτρονικού «ψαρέματος» απειλούν τα σχολεία με την κλοπή ευαίσθητων δεδομένων, τη διακοπή λειτουργίας και την πρόκληση σημαντικών οικονομικών απωλειών μέσω απάτης ή ransomware. Μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε νομικές κυρώσεις για μη συμμόρφωση με τους νόμους περί προστασίας δεδομένων και να βλάψουν την εμπιστοσύνη μεταξύ μαθητών, γονέων και προσωπικού, βλάπτοντας τη φήμη, τις μακροπρόθεσμες σχέσεις του σχολείου και τη συνεχή επιβίωση στον κλάδο.
5. Απομακρυσμένη μάθηση: Πρόβλημα ή Λύση;
Όταν ο κόσμος επηρεάστηκε από το COVID19, το εκπαιδευτικό σύστημα σχεδόν κάθε χώρας ανανεώθηκε με κεντρική προτεραιότητα την εξ αποστάσεως μάθηση. Πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα δεν ήταν έτοιμα για μια τόσο δραστική κίνηση και έπρεπε να αναβαθμιστούν γρήγορα, χωρίς να εφαρμόσουν κατάλληλες και ασφαλείς υπηρεσίες σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα. Δυστυχώς, ενώ η εξ αποστάσεως μάθηση διεύρυνε την πρόσβαση στην εκπαίδευση, εισήγαγε επίσης νέα τρωτά σημεία, από ανεπαρκώς ασφαλισμένα εργαλεία τηλεδιάσκεψης, κοινόχρηστες συσκευές με ελάχιστη προστασία έως ακόμη και μη ασφαλή οικιακά δίκτυα που δεν διαθέτουν μέτρα ασφαλείας σε επίπεδο επιχείρησης.
Αυτό το διευρυμένο εκπαιδευτικό δίκτυο οδήγησε επίσης σε αυξημένη πολυπλοκότητα, με την οποία τα μέτρα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο δεν μπόρεσαν να συμβαδίσουν, αφήνοντας αυτά τα δίκτυα και τους χρήστες ευάλωτους. Ακόμη και μετά την πανδημία, τα σχολεία και οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις όσον αφορά τη διατήρηση των κατάλληλων πρακτικών ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, οι οποίες θα πρέπει πλέον να αποτελούν σημείο εστίασης για τα εν λόγω ιδρύματα.
6. Οι προϋπολογισμοί για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο υστερούν
Ενώ η έρευνα της Moody’s Global Cyber Risk Insurer ανέφερε ότι η κατανομή του προϋπολογισμού των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο έχει αυξηθεί, αυτή η βασική ομάδα εξακολουθεί να υστερεί όσον αφορά τις δαπάνες για τον κυβερνοχώρο σε σύγκριση με άλλους τομείς. Η έκθεση υπογράμμισε ότι το 2023, ο μέσος όρος των κονδυλίων του προϋπολογισμού για τον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ήταν μόλις 7% για την κυβερνοασφάλεια, κάτω από τον παγκόσμιο μέσο όρο δαπανών 8% και πολύ κάτω από τον μέσο όρο του 10% για τους επιχειρηματικούς οργανισμούς.
Δυστυχώς, οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου γνωρίζουν ότι πολλά σχολεία και πανεπιστήμια δεν διαθέτουν τους πόρους για να αμυνθούν κατάλληλα απέναντι στις κακόβουλες δραστηριότητές τους και ενώ οι ομάδες αυτές γνωρίζουν ότι ορισμένα σχολεία δεν θα είναι σε θέση να καταβάλουν λύτρα για πρόσβαση σε παραβιασμένα συστήματα, ποντάρουν στην κλοπή των αποθηκευμένων προσωπικών δεδομένων που μπορεί να είναι πολύτιμα για τους εγκληματίες του κυβερνοχώρου που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν κλοπή ταυτότητας ή να πουλήσουν ευαίσθητες πληροφορίες στο σκοτεινό διαδίκτυο. Ως αποτέλεσμα, αυτή η χρόνια υποεπένδυση αφήνει τα σχολεία ανεπαρκώς εξοπλισμένα για να αμυνθούν έναντι εξελιγμένων και εξελισσόμενων επιθέσεων στον κυβερνοχώρο, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο ευπάθειας.
7. Οι επιθέσεις με τεχνητή νοημοσύνη αυξάνονται
Το περασμένο έτος, ο κλάδος ήταν γεμάτος από συζητήσεις σχετικά με την καλή και κακή χρήση της AI – οι κυβερνοεπιτιθέμενοι χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο εργαλεία AI για να δημιουργήσουν πειστικά μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου phishing που κλέβουν ευαίσθητα δεδομένα και deepfakes που υποδύονται εκπαιδευτικούς για να εξαπατήσουν το προσωπικό ή τους μαθητές. Επιπλέον, οι κακόβουλοι φορείς μπορούν να χειραγωγήσουν τα chatbots και τα διαδικτυακά εργαλεία που βασίζονται στην ΤΝ για να διανείμουν κακόβουλο λογισμικό ή να συλλέξουν πληροφορίες χρηστών, θέτοντας σημαντικούς κινδύνους για τον εκπαιδευτικό τομέα. Με τα ιδρύματα να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από διαδικτυακά εργαλεία και συχνά να μην είναι προετοιμασμένα για τέτοιες προηγμένες απειλές, ο κίνδυνος κυβερνοεπιθέσεων με τεχνητή νοημοσύνη συνεχίζει να αυξάνεται, όπως επισημαίνει ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια.
Η δυνατότητα χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης σε κακόβουλους σκοπούς έχει επιτρέψει στις κυβερνοεπιθέσεις να αυτοματοποιούν επιθέσεις σε κλίμακα και ακόμη να εντοπίζουν και να εκμεταλλεύονται αδύναμα σημεία στα δίκτυα. Η τεχνητή νοημοσύνη έχει καταστήσει τις κυβερνοεπιθέσεις ταχύτερες, εξυπνότερες και δυσκολότερα ανιχνεύσιμες, αποτελώντας μια εξελισσόμενη απειλή για τα ελλιπώς προετοιμασμένα ιδρύματα.
8. Η πρόληψη είναι εφικτή (με τα σωστά βήματα)
Αν και οι προκλήσεις είναι σημαντικές, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα μπορούν να λάβουν προληπτικά μέτρα για την ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας:
● Πάγωμα των πιστωτικών αναφορών : Ασφαλίστε την ταυτότητά σας με το πάγωμα των πιστωτικών αναφορών των σπουδαστών σε μεγάλα πιστωτικά γραφεία.
● Υιοθετήστε πρακτικές ισχυρών κωδικών πρόσβασης : Χρησιμοποιήστε ισχυρούς, μοναδικούς κωδικούς πρόσβασης για κάθε λογαριασμό και απλοποιήστε τη διαχείριση με έναν διαχειριστή κωδικών πρόσβασης.
● Ενεργοποιήστε τον έλεγχο ταυτότητας πολλαπλών παραγόντων (MFA) : Επιβάλλετε τον έλεγχο ταυτότητας πολλαπλών παραγόντων σε όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα για ένα επιπλέον επίπεδο προστασίας.
● Εκπαιδεύστε σχετικά με το Phishing και την κοινωνική μηχανική : Διδάξτε τους μαθητές και το προσωπικό πώς να αναγνωρίζουν και να αποφεύγουν τις απάτες phishing και τους ύποπτους συνδέσμους και πραγματοποιήστε υποχρεωτική εκπαίδευση ευαισθητοποίησης σε θέματα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο και για τους δύο, ώστε να μειωθούν τα ανθρώπινα λάθη.
● Εγκαταστήστε ασφάλεια τελικών σημείων : Προστατεύστε τις συσκευές με λύσεις ασφάλειας τελικών σημείων επιχειρηματικού επιπέδου για την άμυνα κατά του κακόβουλου λογισμικού και της μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης.
● Διατηρείτε το λογισμικό σας ενημερωμένο και διορθωμένο : Ενημερώστε τακτικά όλο το λογισμικό για να διορθώνετε τα τρωτά σημεία και να μειώνετε τον κίνδυνο εκμετάλλευσης.
● Μείνετε ενημερωμένοι σχετικά με την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο
Μείνετε ενημερωμένοι σχετικά με τις νέες απειλές και τις βέλτιστες πρακτικές και μοιραστείτε αυτές τις γνώσεις για να δημιουργήσετε μια κουλτούρα με συνείδηση της ασφάλειας.
● Ασφαλίστε κάθε Backup : Αποθηκεύστε αντίγραφα ασφαλείας εκτός σύνδεσης και δοκιμάστε συχνά τις διαδικασίες ανάκτησης.
● Επενδύστε σε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης : Αναπτύξτε λύσεις ασφάλειας με τεχνητή νοημοσύνη για ανίχνευση απειλών σε πραγματικό χρόνο και προληπτική άμυνα.
