Η επένδυση στις αναγκαίες δημόσιες υποδομές αποτελεί την πιο κρίσιμη παράμετρο για τη βιωσιμότητα και ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού
Σε πέντε βασικές στρατηγικές προτεραιότητες εστιάζεται η στρατηγική ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού, με το βλέμμα στην «επόμενη μέρα», όπως διαμορφώνεται σε αυτήν τη φάση μετά το αρχικό «σοκ» της πανδημίας και, πλέον, της γρηγορότερης του αναμενομένου ανάκαμψης του κλάδου, που σημειώθηκε το 2022.
Το εθνικό σχέδιο για τον τουρισμό, που έχει εκπονήσει ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, εκτιμάται ότι θα πρέπει να επικεντρωθεί στην ενδυνάμωση της ανταγωνιστικής θέσης της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού, στοχεύοντας στις εξής κύριες στρατηγικές προτεραιότητες: την ενδυνάμωση του brand «Ελλάδα», τη χωρική και χρονική επέκταση της τουριστικής δραστηριότητας, την αύξηση της μέσης δαπάνης ανά διανυκτέρευση, την επέκταση της μέσης διάρκειας διαμονής καθώς και την ενίσχυση της διείσδυσης στις υφιστάμενες εδραιωμένες αγορές και το άνοιγμα νέων.
Τα βασικά ισχυρά στοιχεία περιλαμβάνουν τα εξής χαρακτηριστικά:
• Υψηλός αριθμός διεθνών αφίξεων σε σχέση με τον πληθυσμό και μεταξύ των δέκα μεγαλύτερων αεροπορικών αγορών της Ευρώπης.
• Μεταξύ των 5 ισχυρότερων τουριστικών brand διεθνώς.
• Υψηλή ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού (25η θέση διεθνώς) και περαιτέρω ενίσχυση της ανταγωνιστικής θέσης της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού, έναντι των βασικών ανταγωνιστικών χωρών κατά την πανδημία Covid-19.
• Πρόσφατα αναβαθμισμένες υποδομές αεροπορικής προσβασιμότητας και ισχυρή ανάκαμψη των πτήσεων.
• Επάρκεια και αναβάθμιση των υποδομών διαμονής και του ξενοδοχειακού δυναμικού κατά την τελευταία δεκαετία.
• Υψηλό επίπεδο κουλτούρας φιλοξενίας, αίσθησης φιλικότητας και ασφάλειας για τον επισκέπτη.
• Πολυνησιωτικότητα (πάνω από 6.000 νησιά), η μεγαλύτερη ακτογραμμή της Μεσογείου (~15.000 τ.χλμ.) και παραλίες υψηλού επιπέδου.
• Γαστρονομικός (μεσογειακή διατροφή) και πολιτιστικός πλούτος (18 μνημεία UNESCO), καθώς και μοναδική ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά.
Στον αντίποδα, ο υψηλός βαθμός εποχικότητας, η υπερσυγκέντρωση της τουριστικής δραστηριότητας στο τρίτο τρίμηνο κάθε έτους και η υψηλή συγκέντρωση του τουρισμού σε 5 από τις 13 ελληνικές περιφέρειες (τουριστικά ανεπτυγμένες περιφέρειες: Αττική, Ιόνια Νησιά, Κεντρική Μακεδονία, Κρήτη, Νότιο Αιγαίο) συγκαταλέγονται στις διαχρονικές αδυναμίες του κλάδου. Σε αυτές θα πρέπει να προστεθούν και τα λοιπά ζητήματα, που έχουν να κάνουν με τις ελλείψεις δημόσιων υποδομών (οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο, υγεία, νερό, ενέργεια, διαχείριση απορριμμάτων και αποβλήτων, υποδομές αρχαιολογικών χώρων και μουσείων κ.ά.), που επιβαρύνονται από την αυξημένη τουριστική ζήτηση/κίνηση, οδηγώντας σε υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και των επισκεπτών, καθώς και του τουριστικού προϊόντος.
Επιπλέον, ο ΣΕΤΕ δίνει έμφαση στο μη φιλικό αστικό περιβάλλον, την άναρχη δόμηση και τα ζητήματα πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού, την έλλειψη ποικιλίας (ψυχαγωγικών) δραστηριοτήτων, τη μονοδιάστατη επικέντρωση του πολιτιστικού προϊόντος στην κλασική αρχαιότητα, χωρίς να αναδεικνύονται άλλες ιστορικές περίοδοι ή ο σύγχρονος πολιτισμός και χωρίς να χρησιμοποιούνται σύγχρονοι τρόποι διάδρασης με τους πολιτιστικούς πόρους.
Έμφαση στις υποδομές
Ειδικά η επένδυση στις αναγκαίες δημόσιες υποδομές «αποτελεί την πλέον κρίσιμη παράμετρο για τη βιωσιμότητα, ανταγωνιστικότητα και ανθεκτικότητα του ελληνικού τουρισμού», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο ΣΕΤΕ. Οι βασικές και κυριότερες στρατηγικές κατευθύνσεις που αφορούν τη στρατηγική περιοχή για τη «Βελτίωση & ανάπτυξη υποδομών», όπως αυτές αναλύονται στο εθνικό στρατηγικό σχέδιο, αφορούν οκτώ βασικά σημεία:
1. Προσέλκυση στρατηγικών επενδυτών στο πλαίσιο παραχώρησης της διαχείρισης των 23 περιφερειακών αεροδρομίων, αναβάθμιση των αερολιμενικών υποδομών (πέραν αυτών που αναβαθμίστηκαν πρόσφατα από τη Fraport Greece), ενεργό προσέλκυση νέων πτήσεων και αύξηση της συνδεσιμότητας όλων των ελληνικών προορισμών (μέσω αεροπορικών εταιρειών χαμηλού κόστους), καθώς και ενεργό προώθηση και προβολή των αντίστοιχων προορισμών από τους (νέους) διαχειριστές των αερολιμένων.
2. Αναβάθμιση (π.χ. επέκταση θέσεων ελλιμενισμού, βελτίωση βασικών υποδομών για τους επιβάτες) ή κατασκευή νέων λιμενικών υποδομών (π.χ. νέο λιμάνι στη Σαντορίνη), βελτίωση της διασυνδεσιμότητάς τους με οδικούς/σιδηροδρομικούς άξονες και αερολιμένες, αναπλάσεις και προσαρμογές γύρω από την περιοχή των λιμένων, προσαρμογή των δρομολογίων της εγχώριας ακτοπλοΐας για μείωση του συνωστισμού κατά τους μήνες με υψηλή τουριστική κίνηση και βελτίωση της ακτοπλοϊκής συνδεσιμότητας/προσβασιμότητας (νησιωτικών) προορισμών.
3. Βελτίωση/αναβάθμιση του διαπεριφερειακού και ενδοπεριφερειακού οδικού δικτύου (κύριου και επαρχιακού) και της ασφάλειάς του, ολοκλήρωση των έργων που αφορούν την κατασκευή και επέκταση των κύριων αυτοκινητοδρόμων της Ελλάδας (ΒΟΑΚ, Ε65, ολοκλήρωση του άξονα Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα, που αποτελεί τμήμα της Ιονίας Οδού) και των περιφερειακών αξόνων αυτών, καθώς και έργα αναβάθμισης των μεθοριακών σταθμών στα βόρεια σύνορα της χώρας με την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Βουλγαρία και την Τουρκία, για την απρόσκοπτη εξυπηρέτηση των αυξανόμενων αφίξεων οδικού τουρισμού.
4. Βελτίωση και επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου (π.χ. Σιδηροδρομική Εγνατία, επέκταση του προαστιακού σιδηροδρόμου στην Αθήνα).
5. Βελτίωση και ανάπτυξη αστικής κινητικότητας (π.χ. αναβάθμιση και επέκταση υπηρεσιών ΜΜΜ και δημόσιας συγκοινωνίας-βελτιστοποίηση συχνότητας δρομολογίων, εγκατάσταση συστήματος τηλεματικής, αναβάθμιση υποδομών χώρων αναμονής κοινού, ανάπλαση περιβάλλοντος χώρου πυλών εισόδου, ολοκλήρωση έργων μετρό Θεσσαλονίκης κ.ά., χώροι στάθμευσης, δημιουργία συστήματος μετακίνησης με μέσα μικροκινητικότητας, διαμόρφωση δικτύου ποδηλατοδρόμων ή αναβάθμιση/συντήρηση υπαρχόντων στους προορισμούς της Δυτικής Ελλάδας, της Κρήτης και της Βόρειας Κρήτης).
6. Υλοποίηση/σχεδιασμός συστήματος συνδυασμένων μεταφορών: οδικό δίκτυο, αεροδρόμια, λιμένες και εναλλακτικά μέσα, όπως υδροπλάνα, θαλάσσια ταξί, αλλά και τακτικά δρομολόγια από ιδιωτικά λεωφορεία για τη σύνδεση προορισμών με τη βασική πύλη εισόδου (ιδιαίτερα αυτών που βρίσκονται σε σχετικά μεγάλη απόσταση από την πλησιέστερη αεροπορική υποδομή), ενίσχυση του επιπέδου διασύνδεσης των πυλών εισόδου με ΜΜΜ (ΚΤΕΛ κ.ά.) για τη βελτίωση της ενδοπεριφερειακής, διαπεριφερειακής, διασυνοριακής συνδεσιμότητας, καθώς επίσης και της προσβασιμότητας των προορισμών με δύσκολη και χρονοβόρα πρόσβαση.
7. Ενίσχυση του προφίλ και του επιπέδου φιλικότητας των προορισμών για άτομα με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα: προσβασιμότητα –πλήρης προσπελασιμότητα πυλών εισόδου, βελτίωση συνθηκών πρόσβασης του αστικού/ημιαστικού περιβάλλοντος για άτομα με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα– με ράμπες, διαδρομές με κατάλληλη πλακόστρωση για τυφλούς, συστήματα σήμανσης, πληροφόρησης και διέλευσης πεζών, απελευθέρωση πεζοδρομίων από κάθε είδους εμπόδια για ανεμπόδιστη αστική κινητικότητα κ.ά.
8. Βελτίωση και ενίσχυση βασικών υποδομών των προορισμών που αφορούν την υγεία (εξοπλισμός και προσωπικό νοσοκομείων, κέντρων υγείας και ΕΚΑΒ), την ενέργεια (π.χ. ηλεκτρική διασύνδεση νησιών), την υδροδότηση, την αποχέτευση, την επεξεργασία λυμάτων, την αποκομιδή αστικών απορριμμάτων και στερεών αποβλήτων (π.χ. κατασκευή ΜΕΑ) και την πολιτική προστασία (αντιπλημμυρικά έργα, αντιπυρικές ζώνες κ.ά.).
Προστασία περιβάλλοντος και αειφορία
Σε σχέση με τον στρατηγικό άξονα για την προστασία του περιβάλλοντος και την αειφορία, οι κυριότερες στρατηγικές κατευθύνσεις και δράσεις αφορούν πέντε βασικά σημεία. Πρώτο και βασικό σημείο είναι η ανάδειξη της Ελλάδας σε έναν ελκυστικό, βιώσιμο και αειφόρο προορισμό μέσω:
• Εστιασμένων χωρικών αναπλάσεων (επέκτασης πεζοδρόμων, ανακαίνισης εγκαταλελειμμένων ιστορικών κτηρίων, ανάπλασης προσόψεων κτηρίων, ενίσχυσης της δημόσιας ασφάλειας, βελτίωσης δρόμων, πεζοδρομίων και της οδικής ασφάλειας και τοποθέτησης ραμπών, όπου απαιτείται κ.ά.)
• Ρύθμισης των ζωνών δόμησης με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον
• Ολοκλήρωσης των απαραίτητων έργων και χρήσης νέων τεχνολογιών για τη βέλτιστη διαχείριση απορριμμάτων/αποβλήτων/υδάτων/ενέργειας και την προστασία/αποκατάσταση των φυσικών πόρων από φυσικές/ανθρωπογενείς καταστροφές και τη ρύπανση
• Εκπόνησης σχεδίων περιβαλλοντικής διαχείρισης για ευαίσθητους φυσικούς τόπους
• Υπογειοποίησης καλωδίων δικτύων ενέργειας και τηλεπικοινωνιών σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς
• Μέτρων ενθάρρυνσης των τουριστικών επιχειρήσεων για την υιοθέτηση δράσεων σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος μέσω οικοσήμανσης (Eco-Label)
• Καταγραφής απαιτούμενων έργων σχετικά με την προστασία απέναντι στην κλιματική αλλαγή
• Σχεδιασμού γρήγορων δράσεων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, κυρίως φυσικών λύσεων που μπορούν να βοηθήσουν στην κατεύθυνση αυτή (π.χ. δεντροφυτεύσεις, προστασία της βιοποικιλότητας)
• Καταγραφής των αναγκών ανά προορισμό σε θέματα υδάτινων πόρων και διαχείρισης λυμάτων βάσει της επισκεψιμότητάς τους
• Καταγραφής ενεργειακών προβλημάτων και επάρκειας υποδομών στις τουριστικές περιοχές
• Σχεδιασμού προγραμμάτων διαχείρισης αποβλήτων ανά περιοχή, με έμφαση στο μοντέλο «ο ρυπαίνων πληρώνει» (“pay as you throw”) που έχει θεσμοθετηθεί
• Δράσεων και αποφάσεων για την ολική κατάργηση των πλαστικών, ειδικά σε νησιωτικούς προορισμούς
• Μελέτης για την περιβαλλοντική εισφορά τουριστών και τη δημιουργία αποθεματικού για έργα
• Αξιολόγησης αστικού θορύβου και μέτρων περιορισμού του
Το ενεργειακό
Ένα ακόμη βασικό σημείο που προτάσσει ο ΣΕΤΕ είναι η βελτίωση του ενεργειακού προφίλ της Ελλάδας και η προώθηση δράσεων αξιοποίησης των ΑΠΕ και εξοικονόμησης ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνονται η ολοκλήρωση των σχεδιαζόμενων έργων για την ηλεκτρική διασύνδεση των νησιωτικών προορισμών (Κρήτη, Κυκλάδες, Σκιάθος κ.ά.) με το σύστημα ηλεκτροπαραγωγής της ηπειρωτικής Ελλάδας και του ανατολικού και δυτικού διαδρόμου 400 kV της Πελοποννήσου από τον ΑΔΜΗΕ, η προώθηση ενεργειακής και αισθητικής αναβάθμισης δημόσιων κτηρίων και κατοικιών, η δημιουργία και ανάπτυξη δικτύου «έξυπνου» φωτισμού, προσαρμοσμένου στη φυσιογνωμία των προορισμών, και η ανάπτυξη ενεργειακής συνείδησης στους κατοίκους των προορισμών. Επίσης, προτείνεται η προώθηση της αξιοποίησης του δυναμικού ΑΠΕ και η ανάπτυξη «έξυπνων» δικτύων διανομής και συστημάτων αποθήκευσης της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ, η προώθηση δράσεων ενίσχυσης τουριστικών επιχειρήσεων για τη βέλτιστη χρήση ενεργειακών, φυσικών και περιβαλλοντικών πόρων και την υιοθέτηση πρακτικών και τεχνολογιών που υπηρετούν την κυκλική οικονομία, όπως επίσης και η προώθηση ενεργειακών αναβαθμίσεων τουριστικών καταλυμάτων σε συνδυασμό και με δράσεις εξοικονόμησης νερού τουριστικών καταλυμάτων.
Πηγή: Greek Hospitality Guide
