Άρθρο του Μιχάλη Μάρκου, MBA* Διευθυντικό Στέλεχος-Σύμβουλος Επιχειρήσεων & Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων/Marketing
Η υβριδική εργασία, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, γεννήθηκε ουσιαστικά μέσα από την ανάγκη. Η πανδημία ανάγκασε εκατομμύρια εργαζομένους και επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο να αναζητήσουν νέους τρόπους λειτουργίας. Εκεί όπου η φυσική παρουσία στο γραφείο θεωρούνταν δεδομένη, η ξαφνική μετάβαση στην απομακρυσμένη εργασία απέδειξε ότι πολλά επαγγέλματα μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά και από το σπίτι. Όταν η κρίση άρχισε να υποχωρεί, η καθημερινή επιστροφή σε ένα πλήρως φυσικό εργασιακό περιβάλλον δεν έμοιαζε πλέον ούτε αναγκαία ούτε επιθυμητή. Έτσι, σταδιακά υιοθετήθηκε το «hybrid» μοντέλο, το οποίο σήμερα αποτελεί μία από τις πιο ουσιαστικές μεταμορφώσεις στον κόσμο της εργασίας.
Η «hybrid» θέση εργασίας είναι ένας συνδυασμός δύο πραγματικοτήτων: εργασίας από το σπίτι και εργασίας στο γραφείο μέσα στην ίδια εβδομάδα. Αυτό μπορεί να σημαίνει 3 ημέρες στο γραφείο και 2 στο σπίτι ή πλήρη ευελιξία με βάση τις ανάγκες του εργαζομένου και της εκάστοτε επιχείρησης. Στόχος του μοντέλου αυτού είναι να αξιοποιήσει τόσο την άνεση και την ελευθερία που προσφέρει η εργασία από το σπίτι όσο και τη φυσική συνεργασία και τη διαδραστικότητα του γραφείου.
Με τις επιχειρήσεις να αναζητούν τρόπους να προσελκύσουν νέα ταλέντα και να τα διατηρήσουν, το «hybrid work» έχει αναδειχθεί σε ένα ισχυρό εργαλείο στην φαρέτρα τους. Μάλιστα, μέσω του συγκεκριμένου μοντέλου εργασίας επιτρέπει στις επιχειρήσεις να προσελκύσουν νέα ταλέντα μέσα από ένα μεγαλύτερο γεωγραφικό εύρος. Έτσι, ανοίγονται ευκαιρίες πρόσληψης ανθρώπων που ζουν σε απομακρυσμένα μέρη και οι οποίοι διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να μετακινηθούν ή να ζήσουν κοντά στην εταιρεία με αποτέλεσμα να βελτιώνει σημαντικά τις δυνατότητες στελέχωσης και αυξάνει την ποικιλομορφία των ομάδων.
Τα πλεονεκτήματα της υβριδικής εργασίας είναι πολλά. Πρώτα απ’ όλα, προσφέρει καλύτερη ισορροπία ανάμεσα στην επαγγελματική και την προσωπική ζωή. Οι ημέρες εργασίας από το σπίτι μειώνουν τον χρόνο και το κόστος μετακίνησης, περιορίζουν το άγχος και επιτρέπουν στον εργαζόμενο να οργανώνει το πρόγραμμά του με μεγαλύτερη ευελιξία. Ακόμη κι ένα πρωινό χωρίς την πίεση του μποτιλιαρίσματος συμβάλλει θετικά στη διάθεση και γενικότερα στην καλή ψυχολογία. Παράλληλα, η εργασία από το σπίτι μπορεί να αυξήσει την παραγωγικότητα, καθώς συχνά προσφέρει περισσότερη ησυχία, λιγότερες διακοπές και μεγαλύτερη συγκέντρωση, ειδικά όταν πρόκειται για εργασίες που απαιτούν πολλή σκέψη.
Ένα άλλο σημαντικό όφελος είναι η ενίσχυση της ικανοποίησης και της δέσμευσης των εργαζομένων. Η ευελιξία γίνεται ολοένα και πιο καθοριστικός παράγοντας στις αποφάσεις των ανθρώπων όσον αφορά το πού θέλουν να εργαστούν. Η «hybrid» εργασία δημιουργεί ένα αίσθημα εμπιστοσύνης μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου μιας και δίνει στον εργαζόμενο την αίσθηση ότι αξιολογείται με βάση το αποτέλεσμα και όχι με βάση το αν βρίσκεται σε ένα γραφείο 8 ώρες την ημέρα. Έτσι, ενισχύεται το «engagement», μειώνεται η πιθανότητα αποχώρησης και χτίζονται πιο υγιείς εργασιακές σχέσεις.
Παράλληλα, το «hybrid» μοντέλο βελτιώνει τις συνεργασίες με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Η πλήρης απομακρυσμένη εργασία μπορεί να αποξενώσει τις ομάδες και να δυσκολέψει τη φυσική ροή επικοινωνίας. Αντίθετα, το «hybrid» δίνει τη δυνατότητα της προγραμματισμένης φυσικής παρουσίας για «brainstorming», στρατηγικές συζητήσεις, εκπαίδευση ή απλώς κοινωνική αλληλεπίδραση. Οι ημέρες στο γραφείο μπορούν να χρησιμοποιηθούν δημιουργικά, ενώ οι ημέρες στο σπίτι μπορούν να αφιερωθούν σε ατομικές, απαιτητικές εργασίες. Με αυτόν τον τρόπο, οι ομάδες διατηρούν συνοχή, χωρίς να χρειάζεται να βρίσκονται καθημερινά στον ίδιο χώρο.
Δεν πρέπει επίσης να παραβλέψουμε τα οικονομικά οφέλη. Οι εργαζόμενοι εξοικονομούν χρήματα (και χρόνο) από μετακινήσεις, γεύματα και καθημερινά έξοδα, ενώ οι εταιρείες μπορούν να μειώσουν το κόστος λειτουργίας γραφείων, ενέργειας και εξοπλισμού. Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, το «hybrid» μοντέλο μπορεί να προσφέρει μια πιο βιώσιμη λύση για όλους.
Ωστόσο, όπως κάθε σύστημα, έτσι και η υβριδική εργασία έχει τις προκλήσεις της. Μία από τις πιο συχνές είναι ο κίνδυνος άνισης μεταχείρισης. Το λεγόμενο «proximity bias» (η τάση των managers να ευνοούν εκείνους που βλέπουν συχνότερα στο γραφείο) μπορεί να δημιουργήσει ανισότητες, ακόμη και όταν δεν υπάρχει πρόθεση. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την εξέλιξη και την αξιολόγηση κάποιων εργαζομένων, προκαλώντας το αίσθημα της αδικίας.
Επιπλέον, η συνεργασία δεν είναι πάντα απλή όταν ένα μέρος της ομάδας βρίσκεται στο γραφείο και ένα άλλο στο σπίτι. Μπορεί να υπάρξει ασυμμετρία στον ρυθμό εργασίας, δυσκολίες συντονισμού ή προβλήματα επικοινωνίας. Τα ψηφιακά εργαλεία βοηθούν, αλλά δεν αντικαθιστούν πλήρως την αμεσότητα της φυσικής παρουσίας. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος της υπερ-συνδεσιμότητας αφού πολλοί εργαζόμενοι μπορεί να νιώθουν ότι πρέπει να είναι συνεχώς διαθέσιμοι όταν εργάζονται από το σπίτι, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε εξουθένωση, άγχος και ασαφή όρια ανάμεσα στην επαγγελματική και την προσωπική ζωή.
Πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι η μεταφορά γνώσης γίνεται συχνά πιο δύσκολη. Οι νέοι εργαζόμενοι, τα άτομα που κάνουν την πρακτική τους ή όσοι βρίσκονται σε φάση εκπαίδευσης ωφελούνται από τη φυσική παρατήρηση και την καθημερινή τριβή με την ομάδα. Σε «hybrid» περιβάλλοντα, αυτή η αυθόρμητη μάθηση μπορεί να περιοριστεί, επηρεάζοντας την ταχύτητα ανάπτυξης. Τέλος, υπάρχει ένα ακόμη ζήτημα που σχετίζεται με την τεχνολογία. Για να λειτουργήσει πραγματικά ένα «hybrid» μοντέλο, απαιτείται κατάλληλος εξοπλισμός, αξιόπιστες πλατφόρμες συνεργασίας, ασφαλείς υποδομές και IT υποστήριξη τόσο στο γραφείο όσο και στο σπίτι. Το κόστος και η πολυπλοκότητα αυτών των απαιτήσεων δεν είναι αμελητέα.
Συνολικά, το «hybrid» μοντέλο είναι μια φυσική εξέλιξη της σύγχρονης εργασίας. Προσφέρει ευελιξία, αυξημένη ικανοποίηση, βελτιωμένη παραγωγικότητα και νέες ευκαιρίες συνεργασίας. Ταυτόχρονα, συνεπάγεται προκλήσεις που απαιτούν συνειδητή διαχείριση, αποτελεσματική ηγεσία και ξεκάθαρη επικοινωνία. Η επιτυχία του εξαρτάται από την κουλτούρα μιας εταιρείας και την ικανότητά της να προσαρμόζεται με τρόπο που εξυπηρετεί τόσο τους εργαζομένους όσο και τους επιχειρηματικούς της στόχους. Έχοντας υπόψη τον συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο στην εποχή μας, η «hybrid» εργασία δεν αποτελεί απλώς μια νέα μόδα, αλλά μια νέα, σταθερή πραγματικότητα. Με ισορροπία, στρατηγική και ανοιχτή σκέψη, μπορεί να αποτελέσει ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία για την εργασία του μέλλοντος.
