Διάκριση στον ταχέως αναδυόμενο τομέα των κβαντικών επικοινωνιών απέσπασε η Ελλάδα, με δύο εξαιρετικά βαθμολογημένες ευρωπαϊκές προτάσεις, που αναδεικνύουν τη στρατηγική της θέση στην υλοποίηση της πανευρωπαϊκής υποδομής Κβαντικών Επικοινωνιών EuroQCI (European Quantum Communication Infrastructure).
Οι προτάσεις SEEWQCI και TransEuroOGS, στις οποίες συμμετέχουν ενεργά ελληνικοί φορείς υπό την πολιτική καθοδήγηση του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και της Γενικής Γραμματείας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, και με συντονιστή υλοποίησης το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ AE – GRNET), έλαβαν βαθμολογία 24/25 και 23/25 αντίστοιχα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επιβεβαιώνοντας την τεχνολογική ωριμότητα και τη στρατηγική σημασία της ελληνικής συμμετοχής. Η ελληνική πρόταση SEEWQCI κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις μεταξύ των έργων που εγκρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, βάσει της υψηλής βαθμολογίας που έλαβε, σε σύνολο 24 προτάσεων που υποβλήθηκαν στον συγκεκριμένο ευρωπαϊκό διαγωνισμό.
Αναλυτικότερα, το έργο SEEWQCI (South-East Europe to Western Europe Quantum Communication Infrastructure), με συντονιστή την Ελλάδα, στοχεύει στη διασύνδεση των Εθνικών Υποδομών Κβαντικής Επικοινωνίας (NatQCIs) σε Ελλάδα, Κύπρο, Βουλγαρία και Ολλανδία, δημιουργώντας έναν ασφαλή και επεκτάσιμο κβαντικό διάδρομο. Το έργο περιλαμβάνει 1.100 χλμ. χερσαίου δικτύου διανομής κβαντικών κλειδιών (QKD), 5 Επίγειους Οπτικούς Σταθμούς – Αστεροσκοπεία (OGS) για την διανομή κβαντικών κλειδιών μέσω διαστήματος, μεταξύ των οποίων: ο Χελμός (Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών), ο Σκίνακας (Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας), ο Χολομώντας (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), καθώς και OGS στην Κύπρο και την Ολλανδία. Το SEEWQCI αρίστευσε σε όλα τα κριτήρια αξιολόγησης και θα υλοποιήσει περισσότερες από 29 διασυνοριακές κβαντικές συνδέσεις, αξιοποιώντας τον Ευρωπαϊκό δορυφορικό EAGLE-1 για την ασφαλή διανομή κβαντικών κλειδιών (QKD) σε πολλαπλές διαμορφώσεις (terrestrial-to-terrestrial, space-to-space, hybrid). Ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 17,8 εκατομμύρια ευρώ, με 50% συγχρηματοδότηση από το Πρόγραμμα CEF Digital.
Το έργο TransEuroOGS, με συντονιστή τη Γερμανία και συμμετοχή της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και του Λουξεμβούργου, αφορά την τεχνική εναρμόνιση και διαλειτουργικότητα των ευρωπαϊκών OGS, καθώς και την προετοιμασία τους για τις δορυφορικές αποστολές EAGLE-1 και SAGA. Το έργο εξετάζει κρίσιμες παραμέτρους, με στόχο την ανάπτυξη ενιαίου ευρωπαϊκού προτύπου για τα δίκτυα OGS που συμμετέχουν στο EuroQCI. Ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε περίπου 19 εκατομμύρια ευρώ, με 50% συγχρηματοδότηση από το CEF Digital.
Κοινό παρονομαστή και θεμέλιο αυτής της επιτυχίας, σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, αποτελεί η επιτυχής υλοποίηση του έργου HellasQCI, το οποίο αναπτύσσεται από το 2023 και έχει τοποθετήσει την Ελλάδα στον ευρωπαϊκό χάρτη των κβαντικών επικοινωνιών. Το HellasQCI περιλαμβάνει 650 χλμ. Δικτύου διανομής κβαντικών κλειδιών (QKD), 21 κβαντικούς κόμβους επικοινωνίας σε κυβερνητικούς, ερευνητικούς και ακαδημαϊκούς φορείς, καθώς και σε εθνικές αρχές ασφαλείας, 27 συνδέσεις οπτικών συνδέσμων (6 WAN & 21 MAN), 3 OGS-Αστεροσκοπεία (Χελμός, Σκίνακας, Χολομώντας), καθώς και υποστήριξη τεχνολογιών μετακβαντικής κρυπτογραφίας (PQC).
Η συνεργασία μεταξύ δημόσιων αρχών, ερευνητικών ιδρυμάτων, πανεπιστημίων και υπηρεσιών εθνικής ασφάλειας ήταν καταλυτική στη διαμόρφωση δύο τεχνικά ώριμων και στρατηγικά σημαντικών έργων, που αναγνωρίζονται από την ΕΕ ως κρίσιμοι πυλώνες του EuroQCI, επισημαίνει το υπουργείο.
Η διπλή αυτή διάκριση αποτελεί απτό αποτέλεσμα της στρατηγικής κατεύθυνσης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και του ολοκληρωμένου σχεδίου ανάπτυξης του ελληνικού οικοσυστήματος κβαντικών υποδομών, ενισχύοντας την τεχνολογική κυριαρχία, την εξωστρέφεια και την γεωστρατηγική σημασία της χώρας. Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, καταλήγει το υπουργείο, η Ελλάδα εξελίσσεται σε ευρωπαϊκό κόμβο καινοτομίας και ασφάλειας στις κβαντικές επικοινωνίες.
