Στόχος οι εξαγορές σε τομείς που παρέχουν έσοδα και προστιθέμενη αξία
του Κώστα Παπαγρηγόρη
Με «σπασμένα φρένα» τρέχουν, από την αρχή του έτους, στον στίβο των εξαγορών οι συστημικές τράπεζες, με τις διοικήσεις τους να ετοιμάζονται για νέα «χτυπήματα», που θα προσδώσουν ουσιαστικό μέγεθος στους δύο ομίλους και αξία στους μετόχους τους.
Όπως ανέδειξαν τα οικονομικά αποτελέσματα για τη χρήση του 2024, οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται με ισχυρή ρευστότητα, καθώς αύξησαν τις καταθέσεις τους στα 250 δισ. ευρώ και με πλεόνασμα κεφαλαιακής επάρκειας. Μάλιστα, και οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες βρίσκονται με υπερβάλλοντα κεφάλαια, τα οποία, πέρα από τη δυνατότητα που παρέχουν για υψηλότερες διανομές μερισμάτων στους μετόχους, θα αξιοποιηθούν και για εξαγορές, εντός ή εκτός Ελλάδας, σε τομείς που παρέχουν έσοδα και προστιθέμενη αξία.
Ενδεικτικά, η Εθνική Τράπεζα διαθέτει το μεγαλύτερο πλεόνασμα κεφαλαίου, που υπερβαίνει τα 2 δισ. ευρώ, η Eurobank διαθέτει «μαξιλάρι» κεφαλαίων 1,5 δισ. ευρώ, η Alpha Bank ανακοίνωσε ότι διαθέτει υπερβάλλον κεφάλαιο 1,4 δισ. για εξαγορές, ενώ με υπερβάλλον κεφάλαιο –το οποίο άλλωστε επιχειρεί να αξιοποιήσει με την εξαγορά του 70% της Εθνικής Ασφαλιστικής που διαπραγματεύεται με το CVC– βρίσκεται και η Τράπεζα Πειραιώς.
Συνολικά, οι διοικήσεις των τραπεζών καλούνται να βρουν τρόπους για την αναπλήρωση των απωλειών σε επίπεδο εσόδων, κυρίως μέσω της επιτάχυνσης των ρυθμών πιστωτικής επέκτασης και της ενίσχυσης των εργασιών από μη τοκοφόρες εργασίες. Στο πλαίσιο αυτό, οι εξαγορές εταιρειών από τον ευρύτερο χρηματοπιστωτικό τομέα, αλλά και από κλάδους στους οποίους έχει νόημα η επένδυση –όπως οι ασφάλειες και η διαχείριση ακίνητης περιουσίας–, βρίσκονται σε πρώτο πλάνο. Πρόκειται για μια στρατηγική η οποία διευκολύνεται από την παρουσία ισχυρών κεφαλαιακών «μαξιλαριών», ένα μέρος των οποίων θα χρησιμοποιηθεί για τη μεγέθυνση των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων με μη οργανικό τρόπο.
Το εφαλτήριο των εξαγορών
Αναμφίβολα, το εφαλτήριο για σημαντικές εξελίξεις στο πιστωτικό σύστημα και ανακατατάξεις στον εγχώριο ασφαλιστικό χάρτη αποτελεί η εξαγορά της Εθνικής Ασφαλιστικής από την Τράπεζα Πειραιώς, καθώς ο χρόνος και για νέες κινήσεις στον ασφαλιστικό κλάδο μετράει, πλέον, αντίστροφα.
Ως γνωστόν, η Τράπεζα Πειραιώς ανακοίνωσε την εξαγορά του 100% της Εθνικής Ασφαλιστικής (το 90,01% από το CVC Capital Partners και το 9,99% από την Εθνική Τράπεζα) έναντι 600 εκατ. ευρώ. Το τελικό τίμημα είναι χαμηλότερο από αυτό που είχε ανακοινωθεί αρχικά, βάσει του οποίου η αποτίμηση της εταιρείας ήταν 670 εκατ. ευρώ. Είναι ωστόσο υψηλότερο από τα 505 εκατ. ευρώ που ήταν η αποτίμηση της εταιρείας το 2021, όταν το CVC αγόρασε την Εθνική Ασφαλιστική από την Εθνική Τράπεζα.
Αρχικά, η αγορά εκτιμά ότι η Πειραιώς δεν θα πειράξει, προς το παρόν, τις συμβάσεις bancassurance της ίδιας με τις NN Hellas και Ergo και της Εθνικής Ασφαλιστικής με την Εθνική Τράπεζα. Κι αυτό επειδή μόλις το 20% των ετήσιων ασφαλίστρων της Εθνικής Ασφαλιστικής έρχεται από τα γκισέ. Το υπόλοιπο περίπου 80% έρχεται από το εκτενές δίκτυο ασφαλιστών και πρακτόρων. Δίκτυο στο οποίο θα στηριχθεί, όπως όλα δείχνουν, η στρατηγική της Πειραιώς.
Πρόκειται για μια κίνηση του διευθύνοντος συμβούλου, Χρίστου Μεγάλου, η οποία αναμένεται να διαφοροποιήσει περαιτέρω τις πηγές εσόδων της τράπεζας, ενισχύοντας τη δημιουργία αξίας για τους μετόχους, ενώ θα συμπληρώσει το εύρος των προϊόντων, καλύπτοντας όλο το φάσμα τραπεζικών, ασφαλιστικών και επενδυτικών πελατειακών λύσεων. Περαιτέρω, η συναλλαγή «αυξάνει τα κέρδη ανά μετοχή κατά περίπου 5% και την απόδοση ενσώματων ιδίων κεφαλαίων κατά περίπου μία ποσοστιαία μονάδα, αυξάνει την παραγωγή προμηθειών σε επίπεδο εφάμιλλο της διεθνούς αγοράς, διατηρώντας παράλληλα την ανταγωνιστικότητα της αποτελεσματικότητας του λειτουργικού κόστους».
Προφανώς, το μεγαλύτερο όφελος θα προέλθει από την ανάληψη της διαχείρισης του επενδυτικού χαρτοφυλακίου της Εθνικής Ασφαλιστικής, καθώς η υπό εξαγορά εταιρεία διαθέτει ενεργητικό που κυμαίνεται γύρω στα 4 δισ. ευρώ. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, την έμφαση που έχει δώσει, τα τελευταία χρόνια, η Πειραιώς στο μέτωπο του asset management, είτε εξαγοράζοντας εταιρείες του κλάδου (Iolcus) είτε μέσα από την ανάπτυξη της Πειραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ.
Η Πειραιώς προτίθεται να επιτύχει την ταξινόμησή της ως χρηματοοικονομικός όμιλος (Financial Conglomerate, FICO) και να επιδιώξει την εφαρμογή του εποπτικού μηχανισμού Danish Compromise, η οποία, εάν επιτευχθεί, θα ενισχύσει περαιτέρω τον κεφαλαιακό δείκτη CET1 κατά περίπου 50 μονάδες βάσης.
Η Εθνική Ασφαλιστική είναι κορυφαία ασφαλιστική εταιρεία στην Ελλάδα, καλύπτοντας όλο το φάσμα των ασφαλιστικών προϊόντων, με μερίδιο αγοράς περίπου 14,5% (περίπου 17% στον κλάδο ασφαλειών ζωής και περίπου 11% στον κλάδο ασφαλειών ζημιών) και άνω των 800 εκατ. ευρώ μικτά εγγεγραμμένα ασφάλιστρα το 2024. Διαθέτει, όπως προαναφέρθηκε, σύνολο ενεργητικού 4 δισ. ευρώ και ίδια κεφάλαια 400 εκατ. ευρώ, με βάση τα στοιχεία του 2023.
«Ντόμινο» στον ασφαλιστικό κλάδο
Μετά την εξαγορά της Εθνικής Ασφαλιστικής από την Τράπεζα Πειραιώς, το ενδιαφέρον της αγοράς στρέφεται, πλέον, στις απαντήσεις που θα δώσουν τόσο η ΝΝ Hellas όσο και η ERGO Ασφαλιστική, με τις οποίες έχει συμφωνίες σήμερα η Τράπεζα Πειραιώς, ενώ έχουν και ρήτρες αυτόματης ανανέωσης μέχρι το 2035. Απόλυτα λογική θα πρέπει να θεωρείται και η αναπροσαρμογή της στρατηγικής της Eurobank, η οποία κατέχει ποσοστό 20% στην Eurolife.
Στελέχη της ασφαλιστικής αγοράς τονίζουν ότι η άμεση δραστηριοποίηση της Πειραιώς στον ασφαλιστικό κλάδο έρχεται σε μια περίοδο στην οποία αναμένεται πολύ σημαντική αύξηση των εργασιών στον κλάδο ζωής, καθώς τα αναιμικά καταθετικά επιτόκια ωθούν περισσότερους αποταμιευτές σε εναλλακτικές τοποθετήσεις, στις οποίες περιλαμβάνονται και τα προϊόντα των ασφαλιστικών εταιρειών που είναι συνδεδεμένα με επενδύσεις. Την ίδια στιγμή, προσθέτουν οι ίδιες πηγές, άνοδος των εργασιών αναμένεται και στις γενικές καλύψεις, με αφορμή τα κυβερνητικά μέτρα που αρχίζουν να εφαρμόζονται από φέτος και αφορούν τις καλύψεις οχημάτων, κατοικιών και επιχειρήσεων με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 500.000 ευρώ έναντι φυσικών καταστροφών.
Πέραν αυτών, η εξαγορά της Εθνικής Ασφαλιστικής αλλάζει πολλά δεδομένα στον ασφαλιστικό κλάδο σε σχέση με αυτά που γνωρίζαμε τα προηγούμενα χρόνια.
Για παράδειγμα, και σε αντίθεση με το παρελθόν, που οι τράπεζες ρευστοποιούσαν τις θυγατρικές τους ασφαλιστικές εταιρείες, τώρα δείχνουν να «ξαναθυμούνται» τον κλάδο της ιδιωτικής ασφάλισης. Ήδη η Eurobank κινήθηκε για την απόκτηση της Ελληνικής Τράπεζας, με την οποία απέκτησε το δεύτερο σε μέγεθος χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της Κύπρου, ενώ βρέθηκε να κατέχει ηγετική θέση στην τοπική ασφαλιστική αγορά (Hellenic, Παγκυπριακή, CNP Ασφαλιστική, CNP Cyprialife).
Μια άλλη αλλαγή είναι η «ελληνοποίηση» του κλάδου ζωής, καθώς μέχρι σήμερα το σύνολο της σχετικής αγοράς ελεγχόταν από ξένους ομίλους. Η εξαγορά της Εθνικής Ασφαλιστικής στην Τράπεζα Πειραιώς και η ένταξη της Ευρώπης ΑΕΓΑ στον Όμιλο Intracom επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές.
Γιατί οι τράπεζες «ξαναθυμούνται» τον ασφαλιστικό κλάδο
Έμπειρος τραπεζίτης, σχολιάζοντας την εξαγορά της Εθνικής Ασφαλιστικής από την Τράπεζα Πειραιώς, τονίζει με νόημα ότι «μετά από μια περίοδο δεκαπέντε ή και είκοσι ετών, οι τράπεζες “ξαναθυμούνται” τον κλάδο της ιδιωτικής ασφάλισης». Θυμίζει μάλιστα ότι, μέχρι και το πρώτο μισό της δεκαετίας του 2000, όλες οι μεγάλες τράπεζες διέθεταν θυγατρικές στον ασφαλιστικό κλάδο, οι οποίες λειτουργούσαν τόσο μέσα από δικά τους δίκτυα όσο και με τη συμβολή του –υπό ανάπτυξη τότε– bancassurance. «Στη συνέχεια, ωστόσο, άρχισε να επικρατεί η άποψη ότι θα ήταν προτιμότερο να πουληθούν οι θυγατρικές ασφαλιστικές σε εξειδικευμένους ομίλους που ήξεραν να κάνουν καλύτερα τη δουλειά» καταλήγει.
Πίσω από τη συγκεκριμένη στρατηγική απεμπλοκής από τις ασφαλιστικές θυγατρικές, οι τράπεζες είχαν ως στόχο να εισπράξουν τα χρήματα της πώλησης, να συνεχίσουν να καρπώνονται έσοδα προμηθειών από τη δραστηριότητα του bancassurance, χωρίς να αντιμετωπίζουν επιχειρηματικό ρίσκο, και φυσικά να βελτιώσουν τους εποπτικούς δείκτες, καθώς οι μετοχές σε μια θυγατρική θα μετατρέπονταν σε μετρητά.
Το αποτέλεσμα ήταν η πώληση, αρχικά, της Alpha Ασφαλιστικής σε Ελλάδα και Κύπρο (αγοραστές η AXA και το σχήμα της Altius), ακολούθησαν, στη συνέχεια, οι θυγατρικές της Εμπορικής Τράπεζας στην Groupama και ο κύκλος έκλεισε με τις κυπριακές θυγατρικές της Marfin-Λαϊκής στη γαλλική CNP.
Στη συνέχεια, οι πωλήσεις έλαβαν υποχρεωτικό χαρακτήρα, καθώς η οικονομική κρίση προκάλεσε σοβαρά προβλήματα κεφαλαιακής επάρκειας στις τράπεζες, οι οποίες κλήθηκαν να ρευστοποιήσουν το σύνολο σχεδόν των θυγατρικών τους στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Στο πλαίσιο αυτό, η Eurobank διέθεσε την πλειοψηφία των μετοχών της Eurolife στην καναδική Fairfax, η Τράπεζα Πειραιώς το 30% της Ευρωπαϊκής Πίστης, η Αγροτική Ασφαλιστική πέρασε στην Ergo και η Εθνική Τράπεζα πούλησε το 90% της Εθνικής Ασφαλιστικής στους Αμερικανούς της CVC.
Ρελάνς από τις άλλες τράπεζες
Σε σημαντικές κινήσεις έχουν προχωρήσει μέχρι σήμερα η Eurobank και η Alpha Bank. Η πρώτη, μετά την απόκτηση της Ελληνικής Τράπεζας και τη δρομολόγηση της εξαγοράς της CNP Insurance, καθίσταται κυρίαρχη στην κυπριακή χρηματοπιστωτική αγορά. Ήδη, στη χρήση του 2024, το 50% της καθαρής κερδοφορίας της προερχόταν από δραστηριότητες εκτός Ελλάδας. Παράλληλα, στη διοικητική ομάδα του διευθύνοντος συμβούλου της Eurobank, Φ. Καραβία, επικρατούν πυρετώδεις διεργασίες προς την κατεύθυνση των εξαγορών, καθώς με κεφαλαιακή δύναμη πυρός της τάξης του 1,5 δισ. ευρώ «χτενίζουν» τις αγορές.
Καλά πληροφορημένες πηγές τονίζουν ότι ο κ. Καραβίας, έχοντας ήδη ολοκληρώσει την εξαγορά της Ελληνικής Τράπεζας –το τίμημα απόκτησης της οποίας ανήλθε σε 1,3 δισ. ευρώ–, εστιάζει το ενδιαφέρον του για εξαγορές σε τρία μέτωπα: insurance, asset management και banking. Σύμφωνα μάλιστα με τις ίδιες πηγές, οι αγορές που βρίσκονται στο μικροσκόπιο της διοίκησης της Eurobank είναι η Ελλάδα, η Κύπρος, το Λουξεμβούργο και η Βουλγαρία.
Μάλιστα η πορεία της μετοχής της Eurobank πυροδοτεί, κατά καιρούς, πληροφορίες για mega deal στην ασφαλιστική αγορά, και πιο συγκεκριμένα για προχωρημένες διαπραγματεύσεις για την εξαγορά της Eurolife Ασφαλιστικής (η Eurobank κατέχει ήδη το 20%), συμφερόντων του μεγαλοεπενδυτή Πρεμ Γουάτσα, ο οποίος, ως γνωστόν, κατέχει περί το 33% των μετοχών της Eurobank.
Υπενθυμίζεται ότι ο Ινδοκαναδός μεγιστάνας αγόρασε τον Αύγουστο του 2016 το 80% της Eurolife Ασφαλιστικής από την Eurobank έναντι τιμήματος 324,7 εκατ. ευρώ. Κίνηση που, στη συνέχεια, αποδείχθηκε «χρυσάφι» για την Fairfax, καθώς, εντός πενταετίας, απόσβεσε σχεδόν το σύνολο της αρχικής επένδυσης.
Την ίδια στιγμή, η Eurobank διεκδικεί ηγετικό προβάδισμα στον χώρο των ασφαλειών στην Κύπρο, καθώς ολοκληρώνεται η εξαγορά της CNP, της μεγαλύτερης ασφαλιστικής δύναμης στη Μεγαλόνησο, που δραστηριοποιείται στον κλάδο ζωής και γενικών ασφαλειών. Το ασφαλιστικό deal στην Κύπρο, με «μαγιά» τη μεγαλύτερη ήδη ασφαλιστική εταιρεία στην περιοχή, θα δώσει στην Eurobank σημαντικά υψηλά μερίδια αγοράς: 30% στις ασφάλειες ζωής και 22% στις γενικές ασφάλειες.
Έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι από το σύνολο των 120 εκατ. ευρώ σε συνέργειες που υπολογίζει η Eurobank στο τριετές business plan, λόγω εξαγοράς της Ελληνικής Τράπεζας Κύπρου, ένα τμήμα της τάξεως των 25 εκατ. ευρώ θα προέλθει αμιγώς από την εξαγορά της CNP.
Επόμενος σταθμός: Σαουδική Αραβία και Ινδία
Μετά την Κύπρο, σε πλήρη εφαρμογή βρίσκεται ο σχεδιασμός της Eurobank για την επέκταση των εργασιών της στη Σαουδική Αραβία και την Ινδία, με τον διευθύνοντα σύμβουλο του ομίλου, Φ. Καραβία, να «χτυπά» σε πολλά μέτωπα ταυτόχρονα.
Η άμεση ολοκλήρωση της εξαγοράς της Ελληνικής Τράπεζας στην Κύπρο, η επέκταση των εργασιών της Eurobank στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Ινδία και η προσέλκυση των μεγαλύτερων Sovereign Wealth Funds (SWF) των Αραβικών Εμιράτων, σε εκδήλωση που θα πραγματοποιήσει η τράπεζα, τον Ιούνιο, στην Αθήνα, αποτελούν τους τρεις πυλώνες της επεκτατικής στρατηγικής που σχεδίασε και υλοποιεί η Eurobank.
Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι, παρουσιάζοντας στους αναλυτές τα αποτελέσματα γ’ τριμήνου 2024, η Διοίκηση της Eurobank τόνισε ότι το μέγεθος του ισολογισμού του ομίλου προσεγγίζει τα 100 δισ. ευρώ, με 50 δισ. ευρώ δάνεια και 75 δισ. ευρώ καταθέσεις, και μια ισορροπημένη κατανομή σε τρεις βασικές αγορές: την Ελλάδα με 60% του ενεργητικού, την Κύπρο με 27% και τη Βουλγαρία με 11%. Στόχος του ομίλου είναι τα κέρδη από τις διεθνείς δραστηριότητες να φθάσουν στο 50% της συνολικής κερδοφορίας της Eurobank (στόχος επιτεύξιμος, αφού ήδη είναι στο 35% και πλέον).
Αλλεπάλληλα είναι, την ίδια στιγμή, τα ταξίδια του διευθύνοντος συμβούλου, Φωκίωνος Καραβία, στην Ινδία, πραγματοποιώντας roadshow της Eurobank και της ελληνικής οικονομίας στη Βομβάη και το Νέο Δελχί, και έχοντας σειρά επαφών με ινδικές επιχειρήσεις. Αντίστοιχο ταξίδι έγινε και στη Σαουδική Αραβία.
Ούσα η πρώτη ελληνική τράπεζα που αποδεσμεύτηκε πλήρως από το ελληνικό Δημόσιο, η Διοίκηση της Eurobank σχεδίασε και υλοποιεί μια στρατηγική με σημαντική επέκταση των εργασιών της και εκτός της ελληνικής επικράτειας, γεγονός που την έχει καταστήσει –και δικαίως– την πλέον εξωστρεφή ελληνική τράπεζα.
Συνολικά, η ελληνική τράπεζα έχει ήδη κάνει αίτηση στην Ινδία –χώρα ιθαγένειας του βασικού της μετόχου, Πρεμ Γουάτσα–, ώστε να λειτουργήσει Γραφείο Αντιπροσωπείας, ενώ στο Ισραήλ βρίσκεται σε αναζήτηση προσωπικού που θα στελεχώσει ένα αντίστοιχο γραφείο. Παράλληλα, η τράπεζα «χτίζει» επαφές στη Σαουδική Αραβία και το Ντουμπάι, προκειμένου να διευρύνει περαιτέρω το διεθνές της αποτύπωμα.
Aπό το περιοδικό ΧΡΗΜΑ
