Την τελευταία δεκαπενταετία έχει αναπτυχθεί ένα παγκόσμιο και ταχύτατα εξελισσόμενο οικοσύστημα κρυπτοστοιχείων, τα οποία χρησιμοποιούνται ως μέσο πληρωμής, ως επενδυτικό προϊόν, ως δικαίωμα πρόσβασης σε υπηρεσίες και αγαθά ή ως συνδυασμός των ανωτέρω.
Ωστόσο, τα κρυπτοστοιχεία παρουσιάζουν αυξημένους κινδύνους τόσο για τους χρήστες τους όσο και για το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι κίνδυνοι αυτοί αφορούν τις υποδομές, την κυβερνοασφάλεια, την αλληλεξάρτηση και μετάδοση κινδύνων, την αποφυγή του κανονιστικού πλαισίου, σημαντικές διακυμάνσεις στην αξία, φαινόμενα μαζικών αναλήψεων, το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση παράνομων δραστηριοτήτων. Κατά συνέπεια, απαιτείται η ρύθμιση και εποπτεία της συναφούς αγοράς.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Επιτροπή της Βασιλείας για την τραπεζική εποπτεία (BCBS) έχει υιοθετήσει πρότυπα για τον εποπτικό χειρισμό της έκθεσης πιστωτικών ιδρυμάτων σε κρυπτοστοιχεία. Τα πρότυπα αναγνωρίζουν διαφορετικές κατηγορίες κρυπτοστοιχείων, στις οποίες αντιστοιχούν συγκεκριμένες απαιτήσεις εποπτικών κεφαλαίων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται εντός του έτους να προτείνει Κανονισμό, ο οποίος θα ενσωματώσει τα πρότυπα αυτά στην ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Στο μεσοδιάστημα και προς αποφυγή νομοθετικού κενού, έχει τεθεί σε ισχύ Κανονισμός με μεταβατικές διατάξεις για τα ίδια κεφάλαια των πιστωτικών ιδρυμάτων με έκθεση σε κρυπτονομίσματα.
Η σημαντικότερη εξέλιξη στο ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο είναι ο Κανονισμός για τις αγορές κρυπτοστοιχείων, γνωστός και ως Markets in Crypto-assets Regulation (MiCAR), που τέθηκε σε πλήρη εφαρμογή στις 30 Δεκεμβρίου 2024. Ο MiCAR θεσπίζει κανόνες για την αδειοδότηση και την προληπτική εποπτεία των εκδοτών και παρόχων υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων, καθώς και διατάξεις που προστατεύουν τους χρήστες κρυπτοστοιχείων – ενδεικτικά, επιβάλλει απαιτήσεις διαφάνειας κατά τη δημόσια προσφορά κρυπτοστοιχείων και την εισαγωγή τους προς διαπραγμάτευση σε πλατφόρμες. Σύντομα αναμένεται νομοσχέδιο ενσωμάτωσής του στην εθνική νομοθεσία, το οποίο, συμπεριλαμβανομένων άλλων θεμάτων, θα κατανείμει τις σχετικές αρμοδιότητες στις ελληνικές εποπτικές αρχές, μεταξύ των οποίων η Τράπεζα της Ελλάδος.
Από πλευράς της, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει ενισχύσει την τεχνογνωσία και το ανθρώπινο δυναμικό της για να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις. Επιπλέον, έχει συστήσει δύο μηχανισμούς διευκόλυνσης της καινοτομίας, τον Κόμβο Καινοτομίας και το Προστατευμένο Κανονιστικό Περιβάλλον, στους οποίους μπορεί να απευθυνθεί κάθε ενδιαφερόμενος για να ελέγξει τη συμβατότητα της επιχειρηματικής του ιδέας στην αγορά των κρυπτονομισμάτων, με το εποπτικό πλαίσιο.
Η αποτελεσματικότητα του πλαισίου MiCAR θα κριθεί στην πράξη. Εν τούτοις, προκειμένου να εφαρμοστεί ομοιόμορφα, απαιτείται συντονισμός μεταξύ των ευρωπαϊκών αρχών. Επίσης, θα πρέπει μελλοντικά να καλυφθούν κανονιστικά κενά, ιδιαίτερα για τις υπηρεσίες του αποκεντρωμένου χρηματοπιστωτικού συστήματος (decentralised finance – “DeFi”), που προσομοιάζουν με υπηρεσίες του παραδοσιακού χρηματοπιστωτικού συστήματος, στηρίζονται όμως εξ ολοκλήρου σε κρυπτοστοιχεία. Ο δυναμικός και σύνθετος χαρακτήρας του οικοσυστήματος των κρυπτοστοιχείων, η μεγάλη μεταβλητότητα και οι προοπτικές μεγέθυνσης της αγοράς των κρυπτοστοιχείων υπό το πρίσμα και της ευνοϊκής στάσης της νέας κυβέρνησης στις ΗΠΑ, συνεπάγονται ότι οι νομοθέτες και οι εποπτικές αρχές πρέπει να βρίσκονται σε διαρκή επαγρύπνηση για νέες περιοχές κινδύνων και πιθανή παρέμβαση.
Στο ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ
