ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ Ν. ΚΩΝΣΤΑ
Με το… κόλπο των «μακροχρόνιων αδειών με μειωμένες αποδοχές», αλλά και των «αποσχίσεων δραστηριοτήτων» οι τράπεζες μαζί με γενναιόδωρα προγράμματα εθελουσίας εξόδου επιταχύνουν ραγδαία τους ρυθμούς μείωσης του αριθμού των εργαζομένων τους.
Οταν ξέσπασε η κρίση, το 2008, στην Ελλάδα λειτουργούσαν 40 ελληνικές και ξένες τράπεζες και 4.130 καταστήματα, στα οποία εργάζονταν 68.000 τραπεζοϋπάλληλοι.
Σήμερα, ο αριθμός των τραπεζοϋπαλλήλων έχει περιοριστεί στους 42.500, οι ελληνικές τράπεζες είναι μόλις 4+1 και τα υποκαταστήματα περίπου 2.000. Στόχος για φέτος είναι να μειωθούν οι τραπεζοϋπάλληλοι στην Ελλάδα κατά 3.500 μέχρι τον Δεκέμβριο.
Σε λίγες μέρες η Alpha Bank -που σύμφωνα με όλες πληροφορίες ήρθε πρώτη σε κεφαλαιακή ισχύ στα πρόσφατα stress tests του ESM- θα ανακοινώσει ένα νέο πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου 800 υπαλλήλων από το σύνολο των 8.800 εργαζομένων της. Η διοίκηση έχει ανακοινώσει πως έχει προγραμματίσει ποσό 93 εκατ. ευρώ για να καλυφθεί αυτό το πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου.
Στη μικρή «μη συστημική» Attica Bank 165 εργαζόμενοι από το σύνολο των 777 αποδέχθηκαν την πρόταση της διοίκησης να αποχωρήσουν από την εργασία. Το «πριμ» για τις οικειοθελείς αποχωρήσεις έφτασε μέχρι και τους 60 μισθούς, ενώ το «πλαφόν» για τις οικονομικές παροχές πλησίαζε τα 170.000 ευρώ καθαρά. Το συγκεκριμένο πλάνο προσέφερε διπλάσιο «μπόνους» σε σύγκριση με την προηγούμενη εθελουσία του Οκτωβρίου του 2016 οπότε είχαν αποχωρήσει από την τράπεζα 110 άτομα.
Στην Εθνική ξεκινά τώρα ένα πρόγραμμα εθελουσίας με στόχο τουλάχιστον 500 υπαλλήλους, αλλά όλα δείχνουν ότι τουλάχιστον 700 θα ενταχθούν.
«Μυστικό όπλο επιτυχίας» της Εθνικής είναι το ειδικό πρόγραμμα «sabbatical», δηλαδή μιας πολυετής άδεια με μειωμένες αποδοχές. Οσοι εργαζόμενοι επιλέξουν αυτό το πρόγραμμα θα μπορούν να φύγουν, για 4 χρόνια, θα εισπράττουν το 50% των αποδοχών τους, θα καλύπτονται ασφαλιστικά και στο τέλος αυτής της περιόδου είτε θα συνταξιοδοτούνται είτε θα απολύονται οριστικά.
Στην τράπεζα Εurobank, το πρόγραμμα περιελάμβανε ισχυρά κίνητρα, κλιμακωτά ανάλογα με την ηλικία του εργαζομένου με εφάπαξ ποσό από 25 έως και 50 μισθούς, προσαυξημένο κατά 30% για όλες τις περιοχές εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης, το οποίο έφτανε έως και τα 180.000 ευρώ.
Η Τράπεζα Πειραιώς με τους 13.600 υπαλλήλους, ύστερα από 10 αλλεπάλληλες απορροφήσεις και συγχωνεύσεις τραπεζών, είναι υποχρεωμένη να προχωρά σε διαδοχικά προγράμματα εθελουσίας εξόδου και θα ανακοινώσει ένα ακόμη μέχρι το τέλος του έτους. Η Πειραιώς, τον Φεβρουάριο, «έτρεξε» ένα πρόγραμμα με μέγιστο ποσό αποζημίωσης τα 180.000 ευρώ. Προσέφερε μέχρι και 61 μισθούς – σε εργαζόμενους άνω των 57 ετών. Οσοι δήλωσαν συμμετοχή στο πρόγραμμα την πρώτη βδομάδα πήραν επιπλέον μπόνους 5%, ενώ η Πειραιώς τούς πλήρωσε και τμήμα του φόρου που αναλογεί στην αποζημίωση.
Οι «αποσχίσεις»
Υπάρχουν τράπεζες που προχωρούν σε «απόσχιση δραστηριοτήτων», δηλαδή μεταφέρουν εργαζομένους καθαριότητας, φύλαξης ή και άλλων ειδικοτήτων, σε «συνεργαζόμενες εταιρείες» που δεν ανήκουν όμως στις ίδιες. Μια άλλη τράπεζα έχει δημιουργήσει ειδική υπηρεσία-«ψυγείο», στην οποία έχει μεταφέρει περίπου 800 εργαζομένους.
Το κοινωνικό πρόβλημα που δημιουργούν αυτές οι «εθελούσιες αποχωρήσεις» είναι σοβαρό. Με την ανεργία στο 20% και το ασφαλιστικό σύστημα σε πλήρη αποδιάρθρωση, η εξεύρεση εργασίας στον ιδιωτικό τομέα γι’ αυτούς τους «50άρηδες» αλλά και «40άρηδες» πρώην καλοπληρωμένους εργαζομένους είναι σχεδόν απίθανη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε όλα τα προγράμματα εθελουσίας εξόδου σπεύδουν να ενταχθούν εκείνοι που έχουν τα περισσότερα επαγγελματικά προσόντα και σχετικά μικρότερη ηλικία, γιατί πιστεύουν ότι μπορούν να βρουν κάτι αξιόλογο. Οι υπόλοιποι προτιμούν την οδυνηρή ασφάλεια των κουτσουρεμένων αποδοχών τους με τις επιπλέον παροχές (ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, παιδικός σταθμός κ.λπ).
Οι διοικήσεις των τραπεζών ωστόσο έχουν αναλάβει συγκεκριμένες δεσμεύσεις για σημαντικό περιορισμό των λειτουργικών δαπανών κυρίως μέσω της μείωσης του δικτύου των καταστημάτων και του προσωπικού τους. Η δυναμική είσοδος της ψηφιακής τραπεζικής, αλλά και οι απαιτήσεις για σταθερή κερδοφορία, ώστε να μειωθεί η συμβολή του αναβαλλόμενου φόρου στο μετοχικό τους κεφάλαιο, καθιστούν τα προγράμματα εθελούσιας εξόδου μονόδρομο για όλες τις τράπεζες.
Γι’ αυτό από τις διοικήσεις των τραπεζών «διαρρέουν» πληροφορίες ότι από το 2019 θα αλλάξει άρδην το σκηνικό και οι αποχωρήσεις υπαλλήλων δεν θα γίνονται μέσω πλουσιοπάροχων προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου, αλλά μέσω της καταβολής απλώς της νόμιμης αποζημίωσης που προβλέπει ο νόμος ανάλογα με τα έτη προϋπηρεσίας.
Το μόνο ίσως δέλεαρ που θα δοθεί θα είναι η δυνατότητα στους προς απόλυση τραπεζοϋπαλλήλους να μπορούν να απασχοληθούν για δύο χρόνια ως εξωτερικοί συνεργάτες της τράπεζας…
