Tη «βιαστικά προγραμματισμένη» συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με 7 Ευρωπαίους ηγέτες και τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο τη Δευτέρα επιχειρεί να αποκωδικοποιήσει το Reuters.
Θερμό κλίμα, λίγη ουσία
Θα συμφωνούσαν ο Τραμπ και ο Ζελένσκι σε έναν δρόμο προς την ειρήνη; Ή μήπως η συνάντησή τους στο Οβάλ Γραφείο θα κατέληγε σε πικρή διαμάχη, όπως τον Φεβρουάριο; Κανένα από τα δύο σενάρια δεν επαληθεύθηκε, γράφει το Reuters. Ο Ζελένσκι, ο οποίος επικρίθηκε για την εμφάνιση και τους τρόπους του τον Φεβρουάριο, άλλαξε και τα δύο. Φορώντας πιο επίσημα ρούχα και εκφράζοντας επανειλημμένα την ευγνωμοσύνη του προς τον Τραμπ, έτυχε υποδοχής από έναν πολύ πιο κολακευτικό πρόεδρο των ΗΠΑ.
Ωστόσο, παρά την υπόσχεση του Τραμπ να υποστηρίξει την ασφάλεια της Ουκρανίας ύστερα από μια υποθετική ειρηνευτική συμφωνία, δεν υπήρξε σαφής ένδειξη ότι κάποιο μέρος είχε μετακινηθεί ουσιαστικά από τις θέσεις του σχετικά με τις ανταλλαγές εδαφών, τις εγγυήσεις ασφαλείας ή τις κυρώσεις. Αντ’ αυτού, ο Τραμπ κατέληξε υποσχόμενος να φιλοξενήσει μια συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για τα πολλά εκκρεμή ζητήματα.
Σωρός επαίνων
«Έχετε πει μία φορά ευχαριστώ;» είχε ρωτήσει ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζ. Ντ. Βανς τον Ζελένσκι τον Φεβρουάριο, κατηγορώντας τον ότι δεν έδειξε επαρκή ευγνωμοσύνη για την υποστήριξη των ΗΠΑ.
Τη Δευτέρα, ο Ζελένσκι φρόντισε να μην υπάρξει πρόβλημα. Οι εναρκτήριες δηλώσεις του στο Οβάλ Γραφείο περιλάμβαναν οκτώ ευχαριστίες, κυρίως προς τον Τραμπ. Σε αυτές συμπεριέλαβε την πρώτη κυρία των ΗΠΑ, η οποία έστειλε επιστολή στον Πούτιν σχετικά με τα παιδιά που έχουν απαχθεί στην Ουκρανία.
«Με την ευκαιρία αυτή, ευχαριστώ τη σύζυγό σας», δήλωσε ο Ουκρανός πρόεδρος. «Και ευχαριστούμε όλους τους εταίρους μας και που υποστηρίξατε αυτή τη δομή. Και μετά τη συνάντησή μας, θα έχουμε τους ηγέτες γύρω μας, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, τη Γερμανία… όλους τους εταίρους της Ουκρανίας που θα μας υποστηρίζουν. Τους ευχαριστούμε. Σας ευχαριστούμε πολύ για την πρόσκλησή σας.»
Σε αντίθεση με τον Φεβρουάριο, ο Βανς αυτή τη φορά παρέμεινε ως επί το πλείστον σιωπηλός.
Επίσημη στολή μάχης
Το διακύβευμα της συνάντησης δεν θα μπορούσε να είναι πιο κρίσιμο. Αλλά ένα από τα πιο συχνά ερωτήματα μεταξύ των διπλωματών στην Ουάσινγκτον δεν θα μπορούσε να είναι πιο επιπόλαιο: Θα φορούσε κοστούμι ο Ουκρανός πρόεδρος; Η απάντηση: περίπου.
Ο Ζελένσκι εμφανίστηκε στον Λευκό Οίκο φορώντας αυτό που ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης περιέγραψε ως «σχεδόν κοστούμι». Το μαύρο σακάκι του είχε μικροσκοπικό πέτο και τσέπες στο στήθος, ενώ δεν φορούσε γραβάτα.
Αυτές οι ενδυματολογικές λεπτομέρειες έχουν σημασία όταν πρόκειται για τις συναλλαγές με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, ο οποίος είχε αναστατωθεί που ο Ζελένσκι δεν φόρεσε κοστούμι στη συνάντησή τους τον Φεβρουάριο. Ο Ζελένσκι, ωστόσο, πέρασε το τεστ της μόδας αυτή τη φορά. Όταν ένας δημοσιογράφος στο Οβάλ Γραφείο σχολίασε ότι φαινόταν «υπέροχος», ο Τραμπ συμφώνησε.
Διχασμός για την κατάπαυση του πυρός
Οι συγκεντρωμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Ζελένσκι, φρόντισαν να μη σχολιάσουν τις πολιτικές τους διαφωνίες με τον Τραμπ, κρατώντας τα σχόλιά τους αόριστα και κατακλύζοντας τον πρόεδρο των ΗΠΑ με κομπλιμέντα.
Αλλά ένα σημείο διαφωνίας βγήκε στην επιφάνεια. Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δήλωσε στους συγκεντρωμένους ηγέτες και στα μέσα ενημέρωσης ότι ήθελε να δει τον Πούτιν να συμφωνεί σε κατάπαυση του πυρός.
Ο Τραμπ είχε πιέσει εδώ και καιρό για εκεχειρία στην Ουκρανία. Αλλά σε μεγάλο βαθμό εγκατέλειψε αυτόν τον στόχο μετά τη συνάντηση με τον Πούτιν την περασμένη εβδομάδα στην Αλάσκα, μια αλλαγή που θεωρήθηκε ευρέως διπλωματική ήττα για την Ουκρανία. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ λέει τώρα ότι είναι εντάξει να προχωρήσει απευθείας σε ειρηνευτική συμφωνία.
«Για να είμαι ειλικρινής, όλοι θα θέλαμε να δούμε μια εκεχειρία» είπε ο Μερτς. «Δεν μπορώ να φανταστώ ότι η επόμενη συνάντηση θα πραγματοποιηθεί χωρίς εκεχειρία, οπότε ας εργαστούμε πάνω σε αυτό». Ο Τραμπ αντέδρασε, υποστηρίζοντας ότι έχει λύσει πολλές συγκρούσεις χωρίς πρώτα να καταλήξει σε εκεχειρία.
Ποιες χερσαίες δυνάμεις;
Ένα από τα μεγάλα μυστήρια που αιωρούνταν στη σύνοδο κορυφής ήταν η υποστήριξη που θα παρείχαν οι ΗΠΑ για να εξασφαλίσουν οποιαδήποτε μακροπρόθεσμη συμφωνία Ρωσίας-Ουκρανίας.
Ο Τραμπ δεν έχει προσφέρει χερσαίες δυνάμεις για να εγγυηθεί την ασφάλεια της Ουκρανίας, γεγονός που δείχνει την αμερικανική απροθυμία να εμπλακεί στρατιωτικά ή σε μια άμεση αντιπαράθεση με μια πυρηνική δύναμη.
Αντ’ αυτού, έχει προσφέρει πωλήσεις όπλων και έχει υποσχεθεί ότι οι Αμερικανοί θα κάνουν μπίζνες στην Ουκρανία – διαβεβαιώσεις που οι Ουκρανοί τις θεωρούν κάτι πολύ λιγότερο από εγγύηση ασφαλείας. Οι Ευρωπαίοι προετοιμάζονται για μια ειρηνευτική αποστολή με τις δικές τους δυνάμεις.
Ωστόσο, όταν ρωτήθηκε εάν οι εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ για την Ουκρανία θα μπορούσαν να συμπεριλάβουν την αποστολή αμερικανικών στρατευμάτων στη χώρα, ο Τραμπ δεν το απέκλεισε. Αντίθετα, προανήγγειλε μια άμεση σχετική ανακοίνωση. «Θα σας ενημερώσουμε, ίσως, αργότερα σήμερα» είπε ο Τραμπ, προσθέτοντας ότι η Ευρώπη βρίσκεται στην «πρώτη γραμμή άμυνας», αλλά «θα συμμετάσχουμε».
Τι ακολουθεί
Ο Τραμπ δήλωσε ότι θα τηλεφωνήσει στον Πούτιν και θα κανονίσει τριμερή συνάντηση με την Ουκρανία σε χρόνο και τόπο που θα καθοριστεί αργότερα. Παρά τις επιμέρους αμφιβολίες, οι συγκεντρωμένοι ηγέτες συμφώνησαν ότι μια τέτοια συνάντηση ήταν ένα λογικό επόμενο βήμα. Ωστόσο, η πορεία προς τα εμπρός είναι πιο περίπλοκη από ό,τι αποκαλύπτουν ο Τραμπ και οι σύμμαχοί του.
Καταρχάς, η Ρωσία έχει καθυστερήσει και παρεμποδίσει συναντήσεις υψηλού επιπέδου με την Ουκρανία στο παρελθόν, και δεν κατέστη σαφές αν ο Πούτιν θα καθόταν πράγματι με τον Ζελένσκι, τον οποίο συχνά περιγράφει ως μη νομιμοποιημένο ηγέτη. Επιπλέον, δεν είναι σαφές κατά πόσο μια συνάντηση σε επίπεδο αρχηγών θα προωθούσε στην πραγματικότητα την υπόθεση της ειρήνης.
Το χάσμα μεταξύ των θέσεων της Ρωσίας και της Ουκρανίας είναι τεράστιο. Το Κρεμλίνο δήλωσε τη Δευτέρα ότι η πρόταση για παρουσία στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία είναι καταδικασμένη – μια στάση που θα ήταν δύσκολο να αποδεχτεί η Ουκρανία. Η Ρωσία καλεί επίσης την Ουκρανία να παραχωρήσει σημαντικά τμήματα εδάφους, προοπτική που επίσης δεν εξετάζουν οι ηγέτες της.
