Άρθρο του Μιχάλη Μάρκου, MBA*
Διευθυντικό Στέλεχος-Σύμβουλος Επιχειρήσεων & Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων/Marketing
Σήμερα, καθώς η ψηφιακή παρουσία ενός ατόμου στα social media αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας, η ανάγκη για την ανάπτυξη ενός ισχυρού προσωπικού brand (personal branding) είναι επιτακτική. Το personal branding αναφέρεται στη διαδικασία δημιουργίας και διαχείρισης της προσωπικής εικόνας και φήμης κάποιου ατόμου, με στόχο την επαγγελματική και προσωπική αναγνώριση. Σε έναν κόσμο όπου η πρώτη εντύπωση μετράει περισσότερο, η ικανότητα να προβάλλει κάποιο άτομο σωστά τον εαυτό του δεν αποτελεί πολυτέλεια, αλλά αναγκαιότητα. Η «πώληση»/παρουσίαση του εαυτού μας δεν αναφέρεται στο να προσπαθούμε να γίνουμε κάτι που δεν είμαστε, αλλά στο να αναδεικνύουμε αυτό που πραγματικά είμαστε, με τρόπο καθαρό, αυθεντικό και πειστικό.
Η φράση «να πουλάς τον εαυτό σου» παραπέμπει συχνά στον επαγγελματικό τομέα ενός ατόμου, όπως μια συνέντευξη εργασίας, μια παρουσίαση σε πελάτη ή μια επαγγελματική διαπραγμάτευση. Στην πραγματικότητα, όμως, πρόκειται για μια διαδικασία που επαναλαμβάνεται διαρκώς στην καθημερινή ζωή, ακόμα και έξω από το καθαρά επαγγελματικό πλαίσιο. Από το πρώτο ραντεβού μέχρι την αίτηση για προπτυχιακές, μεταπτυχιακές ή ακόμα και διδακτορικές σπουδές, από μια παρουσίαση σε ένα meeting έως το προφίλ που διατηρεί κανείς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η εικόνα που προβάλλει κάποιος/α (και ο τρόπος με τον οποίο τη στηρίζει) καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξή του και τις ευκαιρίες που θα του παρουσιαστούν.
Στην ελληνική γλώσσα, ο όρος “brand” μεταφράζεται συνήθως ως επωνυμία ή μάρκα. Είναι ο όρος που περιγράφει την εικόνα και την ταυτότητα που μια επιχείρηση ή οργανισμός ή ακόμα και ένα προϊόν δημιουργεί και προβάλλει στο κοινό. Αυτό περιλαμβάνει το όνομα, το λογότυπο, τον σχεδιασμό, το μήνυμα και τη συνολική εμπειρία που προσφέρει μια επιχείρηση στους πελάτες της. Το personal branding είναι η διαδικασία δημιουργίας μιας εικόνας για τον εαυτό μας που θα προσελκύσει την προσοχή και το ενδιαφέρον ανθρώπων. Είναι το όνομα, το πρόσωπο και η φήμη ενός ατόμου, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο θέλει να αυτοπροβάλλεται σε επαγγελματικό (και προσωπικό) πλαίσιο.
Η Σημασία του Προσωπικού Branding
Το προσωπικό branding αναφέρεται στη διαδικασία δημιουργίας και διαχείρισης της εικόνας ενός ανθρώπου ως επαγγελματία αλλά και ως ατόμου. Το προσωπικό branding είναι «η τέχνη του να διαχειρίζεσαι τον εαυτό σου όπως ακριβώς γίνεται και με ένα εμπορεύσιμο προϊόν». Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει την αναγνώριση των δεξιοτήτων, των αξιών και των στόχων κάποιου, καθώς και τη στρατηγική παρουσίασή τους στο κοινό.
Η σημασία του προσωπικού branding έχει αυξηθεί με την εξάπλωση των κοινωνικών δικτύων και την ψηφιοποίηση της κοινωνίας. Οι άνθρωποι πλέον δεν αρκούνται σε ένα βιογραφικό σημείωμα ή μια συνέντευξη για να κρίνουν την αξία κάποιου. Η διαδικτυακή παρουσία, τo διαδικτυακό του αποτύπωμα και η εικόνα που προβάλλει είναι εξίσου σημαντικά. Χαρακτηριστικό είναι αυτό που δήλωσε κάποτε ο Jeff Bezos (ιδρυτής της Amazon), ότι το personal branding είναι «αυτό που λένε οι άλλοι για σένα όταν δεν είσαι παρών σε μια αίθουσα/meeting/δωμάτιο».
Στο σημερινό ανταγωνιστικό περιβάλλον, είτε πρόκειται για αναζήτηση εργασίας, επαγγελματική ανέλιξη, επιχειρηματικότητα ή δημόσια παρουσία, το personal branding λειτουργεί ως εργαλείο διαφοροποίησης και προβολής των μοναδικών χαρακτηριστικών, αξιών και ικανοτήτων ενός ανθρώπου. Ενισχύει την αξιοπιστία, χτίζει σχέσεις και δημιουργεί ευκαιρίες που δύσκολα θα εμφανίζονταν χωρίς μια ισχυρή προσωπική ταυτότητα.
Αυτογνωσία και Αυτοπαρουσίαση
Η αυτογνωσία είναι η ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει και να κατανοεί τον εσωτερικό του κόσμο – τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις αξίες, τις επιθυμίες και τα κίνητρα που επηρεάζουν τη συμπεριφορά του. Περιλαμβάνει τόσο την εσωτερική κατανόηση του εαυτού όσο και την εξωτερική επίγνωση, δηλαδή το πώς αντιλαμβάνονται οι άλλοι τη συμπεριφορά και την παρουσία του. Μέσα από την αυτογνωσία, το άτομο αποκτά μια πιο ρεαλιστική και ουσιαστική εικόνα του εαυτού του.
Η αυτογνωσία αποτελεί βασικό θεμέλιο για την προσωπική εξέλιξη και την ωριμότητα. Όταν κάποιος γνωρίζει τον εαυτό του σε βάθος, μπορεί να παίρνει πιο συνειδητές αποφάσεις, να κατανοεί τα όριά του, να αναγνωρίζει μοτίβα σκέψης και συμπεριφοράς και να διαχειρίζεται καλύτερα τις διαπροσωπικές του σχέσεις. Επιπλέον, η ικανότητα να βλέπει τον εαυτό του με αντικειμενικότητα, χωρίς άμυνες ή αυταπάτες, οδηγεί στη βελτίωση της αυτοεκτίμησης και ενισχύει την ενσυναίσθηση προς τους άλλους.
Η αυτογνωσία είναι η αφετηρία για ένα ισχυρό προσωπικό brand. Πριν αρχίσει κάποιος/α να προβάλλει τον εαυτό του/της, πρέπει να κατανοήσει ποιος/α είναι, τι αξίες πρεσβεύει και ποιες είναι οι δεξιότητές του/της, ποια είναι τα δυνατά και αδύνατα σημεία του/της. Αυτή η εσωτερική κατανόηση βοηθά το άτομο να είναι αυθεντικό και συνεπές απέναντι στην εικόνα που προβάλλει.
Η αυτοπαρουσίαση είναι η συνειδητή προσπάθεια του ατόμου να διαμορφώσει και να ελέγξει την εικόνα που προβάλλει στους άλλους, είτε σε προσωπικό είτε σε επαγγελματικό πλαίσιο. Περιλαμβάνει τη συμπεριφορά, την εμφάνιση, τον λόγο, ακόμα και τις επιλογές στον τρόπο επικοινωνίας. Μέσα από την αυτοπαρουσίαση, το άτομο επιδιώκει να γίνει αποδεκτό, να εμπνεύσει εμπιστοσύνη ή να αναδείξει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του εαυτού του, ανάλογα με τις περιστάσεις και το κοινό στο οποίο απευθύνεται.
Το personal branding είναι η πιο εξελιγμένη μορφή της αυτοπαρουσίασης, καθώς δεν αφορά μόνο μεμονωμένες περιστάσεις, αλλά τη συνολική εικόνα που καλλιεργεί κάποιος σε βάθος χρόνου. Περιλαμβάνει την ταυτότητα, τις αξίες, τις δεξιότητες και την μοναδικότητα που θέλει να προβάλλει συστηματικά προς τα έξω, κυρίως σε επαγγελματικό επίπεδο. Είναι ένας τρόπος να ξεχωρίσει κανείς μέσα σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, προβάλλοντας ένα συνεκτικό και αυθεντικό προφίλ που αντανακλά τον πυρήνα του εαυτού του.
Η σχέση ανάμεσα στην αυτοπαρουσίαση και το personal branding είναι άμεση: η πρώτη αποτελεί το εργαλείο και τον μηχανισμό μέσα από τον οποίο “χτίζεται” η δεύτερη. Κάθε δημόσια εμφάνιση, ανάρτηση στα κοινωνικά δίκτυα, επαγγελματική συνέντευξη ή συνεργασία αποτελεί ευκαιρία για αυτοπαρουσίαση και συμβάλλει σταδιακά στη διαμόρφωση της προσωπικής εικόνας ενός ατόμου. Η συνέπεια ανάμεσα σε αυτό που παρουσιάζει κανείς και σε αυτό που πραγματικά είναι, αποτελεί θεμέλιο για ένα αξιόπιστο και ισχυρό personal brand.
Δημιουργία και Διαχείριση Προσωπικού Branding
Η δημιουργία ενός ισχυρού προσωπικού branding απαιτεί στρατηγική σκέψη και σχεδιασμό. Κατ’ αρχήν ξεκινά από την αυτογνωσία και την ξεκάθαρη κατανόηση της ταυτότητας, των αξιών, των στόχων και των μοναδικών χαρακτηριστικών ενός ατόμου. Αφορά την επιλογή του τρόπου με τον οποίο θέλει να το αντιλαμβάνονται οι άλλοι – είτε πρόκειται για εργοδότες, πελάτες, συνεργάτες ή το ευρύ κοινό. Η διαδικασία περιλαμβάνει την ανάπτυξη ενός συνεκτικού μηνύματος, την προσεκτική διαμόρφωση του δημόσιου προφίλ (όπως σε βιογραφικά, social media ή προσωπικές παρουσιάσεις) και την καλλιέργεια μιας αυθεντικής εικόνας που αντανακλά την προσωπικότητα του ατόμου.
Η διαχείριση του προσωπικού branding είναι μια συνεχής και δυναμική διαδικασία. Απαιτεί συνέπεια στις ενέργειες, ευθυγράμμιση λόγων και πράξεων, προσαρμοστικότητα στις αλλαγές και σταθερή παρακολούθηση του τρόπου με τον οποίο γίνεται αντιληπτή η προσωπική εικόνα από το κοινό. Περιλαμβάνει την ενεργή παρουσία σε ψηφιακά μέσα, τη συμμετοχή σε επαγγελματικά δίκτυα και την αξιοποίηση ευκαιριών προβολής που ενισχύουν την αξιοπιστία και την επιρροή του ατόμου στον τομέα του. Ένα καλά διαχειρισμένο personal brand χτίζει μακροπρόθεσμα σχέσεις και ευκαιρίες. Κλειδιά για την επιτυχία σε αυτήν τη διαδικασία αποτελούν η συνέπεια και η αυθεντικότητα.
Για τη δημιουργία και υποστήριξη ενός αποτελεσματικού προσωπικού branding, είναι απαραίτητο να χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα εργαλεία και τεχνικές που ενισχύουν τη σαφήνεια, τη συνέπεια και τη δυναμική προβολή του ατόμου. Η διαδικασία ξεκινά με την αυτοανάλυση, μέσα από εργαλεία όπως το τεστ προσωπικότητας, η SWOT ανάλυση (δυνατά σημεία, αδυναμίες, ευκαιρίες, απειλές) κ.ά., που βοηθούν το άτομο να εντοπίσει την ταυτότητα και την πρόθεσή του. Αυτό είναι το θεμέλιο για την ανάπτυξη ενός αυθεντικού brand, που βασίζεται όχι σε προσποιήσεις, αλλά σε πραγματικά, εσωτερικά χαρακτηριστικά.
Στη συνέχεια, σημαντικό ρόλο παίζει η ψηφιακή παρουσία, ιδιαίτερα μέσα από επαγγελματικά δίκτυα όπως το LinkedIn, προσωπικές ιστοσελίδες ή blog, καθώς και επιλεγμένα social media. Η συνεπής και στοχευμένη παραγωγή περιεχομένου (όπως άρθρα, δημοσιεύσεις, παρουσιάσεις ή βίντεο) που αντικατοπτρίζει τις γνώσεις, τις αξίες και τις δεξιότητες του ατόμου, ενισχύει την προβολή του και την αξιοπιστία του. Ταυτόχρονα, η χρήση εργαλείων ανάλυσης, όπως στατιστικά επισκεψιμότητας και αλληλεπίδρασης (likes, σχόλια, κοινοποιήσεις, κ.λπ.), βοηθά στην κατανόηση του τι λειτουργεί και τι όχι.
Επιπλέον, οι διαπροσωπικές τεχνικές είναι εξίσου κρίσιμες: η δημόσια ομιλία, η δικτύωση, η συμμετοχή σε εκδηλώσεις ή επαγγελματικά panels και η διατήρηση σχέσεων με μέντορες ή συνεργάτες ενισχύουν την επιρροή και την αναγνωρισιμότητα του προσωπικού brand στον πραγματικό κόσμο. Όλα αυτά απαιτούν συνέπεια, αυθεντικότητα και στρατηγική σκέψη. Όταν οι τεχνικές αυτές εφαρμόζονται συνειδητά και συνδυαστικά, τότε το προσωπικό branding μετατρέπεται σε ισχυρό εργαλείο προσωπικής και επαγγελματικής ενδυνάμωσης.
Συμπεράσματα
Η συνεχής εξέλιξη του προσωπικού branding απαιτεί προσαρμογή στις αλλαγές της αγοράς, αξιοποίηση νέων εργαλείων και τεχνικών και διατήρηση της αυθεντικότητας και της συνέπειας στην παρουσίασή ενός ατόμου. Με στρατηγική σκέψη και δέσμευση ο σύγχρονος επαγγελματίας μπορεί να δημιουργήσει και να διατηρήσει ένα ισχυρό προσωπικό brand που θα τον/τη ξεχωρίσει σε επαγγελματικό αλλά και σε προσωπικό επίπεδο. Η συνεχής εξέλιξη του προσωπικού branding απαιτεί προσαρμογή στις αλλαγές της αγοράς, αξιοποίηση νέων εργαλείων και τεχνικών, καθώς και διατήρηση της αυθεντικότητας και της συνέπειας.
Σε έναν κόσμο όπου ο ανταγωνισμός είναι έντονος και η πληροφορία διακινείται με ταχύτητα, το personal branding αποτελεί εργαλείο επαγγελματικής ανάδειξης, αυτογνωσίας και στρατηγικής προβολής, που βοηθά το άτομο να ξεχωρίζει, να χτίζει εμπιστοσύνη και να δημιουργεί ευκαιρίες σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Ένα καλά δομημένο personal branding «ανοίγει πόρτες», δημιουργεί ευκαιρίες και ενισχύει την αξιοπιστία και την επιρροή ενός ανθρώπου, πέρα από τα τυπικά του προσόντα. Η επένδυση στο personal branding είναι ουσιαστικά επένδυση στον εαυτό του/της. Δεν πρόκειται απλώς για το πώς «φαίνεται» κάποιος, αλλά για το πώς εκφράζει με συνέπεια και αυθεντικότητα αυτό που είναι σε κάθε πτυχή της ζωής του. Όταν η εικόνα που προβάλλει ευθυγραμμίζεται με τις αξίες, τις δεξιότητες και τη συμπεριφορά του, τότε το προσωπικό του brand γίνεται ένα ισχυρό εργαλείο εξέλιξης, επιρροής και ουσιαστικής σύνδεσης με τους άλλους.
