Tα αποτελέσματα της έρευνας “The RSM Board Diversity Survey” που αφορά την ποικιλομορφία των ελληνικών εισηγμένων εταιρειών και πραγματοποιείται για 5η συνεχόμενη χρονιά παρουσίασε η RSM Greece σε επετειακή εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Η εκδήλωση τέλεσε υπό την αιγίδα του Χρηματιστηρίου Αθηνών και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.
Η έρευνα “The RSM Board Diversity Survey” ξεκίνησε το 2021 με αφορμή την εφαρμογή του Ν. 4706/2020, που εισήγαγε νέες προδιαγραφές για την ισότιμη εκπροσώπηση και ουσιαστικές πολιτικές πολυμορφίας στα Διοικητικά Συμβούλια. Αντικείμενο της είναι η ανάδειξη παραγόντων που ενισχύουν την πολυμορφία και τη συμπερίληψη, πέραν των θεσμικών απαιτήσεων, και η πρόταση πρακτικών που προάγουν την ολιστική ανάπτυξη των οργανισμών.
Στην επετειακή εκδήλωση συμμετείχαν η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Νίκη Κεραμέως, η Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Βασιλική Λαζαράκου, η Υποδιοικήτρια της Τράπεζας της Ελλάδος, Χριστίνα Παπακωνσταντίνου, ο Πρόεδρος της Φουρλής Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ, Βασίλειος Φουρλής, η NED Board member and Chair of the Remuneration Committee της Alpha Bank, Άσπα Παλημέρη καθώς και ο Επιτελικός Διευθυντής Επιχειρησιακών Λειτουργιών (COO) του Χρηματιστήριο Αθηνών, Νίκος Πορφύρης.
Μιλώντας κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, κα Νίκη Κεραμέως ανέφερε ότι «Είναι υψίστης σημασίας να εκπονούνται τέτοιες έρευνες, επαναλαμβανόμενες, για να έχουμε συγκριτικές αναφορές, με ανάλυση συγκεκριμένων δεικτών, από έναν εκ των κορυφαίων παρόχων εταιρικών υπηρεσιών, με βαθιά γνώση της αγοράς και διεθνή τεχνογνωσία. Οι έρευνες αυτές μας παρέχουν αξιόπιστα στοιχεία και μας δίνουν τη δυνατότητα να έχουμε καλύτερη εικόνα της αγοράς εργασίας, προσαρμόζοντας τα εργαλεία μας στις σύγχρονες ανάγκες, τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες».
Από την πλευρά της, η Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, κα Βασιλική Λαζαράκου τόνισε πως «Στόχος μας είναι να υιοθετήσουν την κουλτούρα της εταιρικής διακυβέρνησης, να κατανοήσουν πόσο σημαντική είναι για τη δομή της εταιρείας, για τη διαφάνεια που θα πρέπει να υπάρχει. Σε μια εποχή που οι επενδυτές δίνουν μεγάλη σημασία στα κριτήρια ESG, η αύξηση της πολυμορφίας των ΔΣ μπορεί να βελτιώσει το προφίλ της εταιρείας, και να την καταστήσει πιο ελκυστική για θεσμικούς επενδυτές, ενώ μπορεί να οδηγήσει και σε περισσότερη ευαισθητοποίηση σε κοινωνικά θέματα και ζητήματα, καθώς δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στη βιωσιμότητα και στην ηθική ηγεσία».
Στο καλωσόρισμά του, ο Επιτελικός Διευθυντής Επιχειρησιακών Λειτουργιών (COO) του Χρηματιστήριο Αθηνών, κος Νίκος Πορφύρης, μοιράστηκε πως «Στο Χρηματιστήριο Αθηνών παρακολουθούμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον κάθε πρωτοβουλία που συνδέεται με την ενίσχυση των θεσμών εταιρικής διακυβέρνησης, την ποικιλομορφία των Διοικητικών Συμβουλίων, είτε αφορά το φύλο, την ηλικία, την εθνικότητα, το ακαδημαϊκό υπόβαθρο ή τις δεξιότητες, αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για τη δημιουργία βιώσιμων και ανθεκτικών επιχειρήσεων. Η εταιρική διακυβέρνηση γενικότερα αποτελεί θεμέλιο λίθο για τη διαφάνεια, την αξιοπιστία και τη βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεων, την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επενδυτών και την αποτελεσματική λειτουργία της Κεφαλαιαγοράς».
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, παρουσιάστηκαν τα βασικά σημεία και πορίσματα του “The RSM Board Diversity Survey” και πραγματοποιήθηκαν τοποθετήσεις και συζητήσεις με στόχο την ανάδειξη της σημασίας της ποικιλομορφίας ως στρατηγικών παράγοντα της σύνθεσης των Διοικητικών Συμβουλίων και των αποφάσεων που λαμβάνουν.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, σε σύνολο 140 εισηγμένων εταιριών που περιλαμβάνονται στο δείγμα, ο αριθμός των μελών ανέρχεται σε 1.198. Από αυτά, τα 380 είναι εκτελεστικά μέλη, τα 351 μη εκτελεστικά μέλη και τα 467 είναι ανεξάρτητα μη εκτελεστικά, με τα αντίστοιχα ποσοστά να διαμορφώνονται σε 32,0%, 29,0% και 39,0%.
Τα Διοικητικά Συμβούλια των Εισηγμένων Ελληνικών Επιχειρήσεων έχουν κατά μέσο όρο 8,5 μέλη, έναντι 7,8 το 2021 γεγονός που αντικατοπτρίζει τόσο την αυξημένη σημασία που δίνουν οι εταιρείες στη λειτουργία του ΔΣ, όσο και τον μεγαλύτερο αριθμό θεμάτων που καλείται να διαχειριστεί, απαιτώντας περισσότερες γνώσεις και εμπειρίες.
Ως προς την κατανομή ανά φύλο, τα Διοικητικά Συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών αποτελούνται από 859 άνδρες και 339 γυναίκες, αντιπροσωπεύοντας ποσοστά 72% και 28% του συνολικού αριθμού μελών αντίστοιχα, με την αναλογία γυναικών προς άνδρες να είναι 1:2,5. Αντίστοιχα, τα υψηλότερα ποσοστά στην εκπροσώπηση γυναικών, καταγράφουν οι κλάδοι του εμπορίου, της ακίνητης περιουσίας και των καταναλωτικών προϊόντων και υπηρεσιών.
Όπως τόνισε η Managing Partner της RSM Greece, κα Έλενα Στυλιανού, «Στην RSM πιστεύουμε ακράδαντα πως η ποικιλομορφία και η συμπερίληψη δεν αποτελούν απλώς δείκτες ισότητας. Είναι πηγές καινοτομίας, ανθεκτικότητας και βιώσιμης προόδου. Όταν οι διαφορετικές φωνές συναντώνται σε ένα περιβάλλον ουσιαστικής συμπερίληψης, τότε η διαφορετικότητα μετατρέπεται σε στρατηγικό πλεονέκτημα, σε κινητήρια δύναμη προόδου και μετασχηματισμού. Η ανάλυση των τελευταίων ετών δείχνει πως κινούμαστε σταθερά προς την σωστή κατεύθυνση. Το Διοικητικό Συμβούλιο του σήμερα είναι πιο πλήρες, πιο ισορροπημένο, πιο δυναμικό και ποιο συμπεριληπτικό από ποτέ. Ωστόσο, υπάρχει ακόμη δρόμος να διανύσουμε – και η δέσμευση όλων μας είναι να συνεχίσουμε με συνέπεια, όραμα και συνεργασία».
Σημειώνεται πως από το 2021 έως και το 2025, η εκπροσώπηση των φύλων στα Διοικητικά Συμβούλια των ελληνικών εισηγμένων εταιρειών έχει σημειώσει σημαντική αύξηση 11 ποσοστιαίων μονάδων, με την παρουσία γυναικών να αυξάνεται σταθερά (2021: 17%, 2025: 28%).
Εντούτοις, σημαντική υστέρηση παρατηρείται στην κορυφή της επιχειρηματικής ιεραρχίας, καθώς οι γυναίκες κατέχουν μόλις 60 θέσεις ανώτατων μελών (θέσεις Προέδρου, Αντιπροέδρου ή Διευθύνοντος Συμβούλου ή συνδυασμού αυτών), έναντι 349 που καλύπτονται από άνδρες. Αντίστοιχα, μόλις 14 θέσεις Προέδρου Διοικητικού Συμβουλίου και 10 θέσεις Διευθύνοντος Συμβούλου καλύπτονται από γυναίκες.
«Σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια διαπιστώνουμε ότι πλέον η πλειονότητα των εισηγμένων εταιριών έχουν υιοθετήσει μία κουλτούρα εταιρικής διακυβέρνησης που έχει διαφοροποιηθεί από την λογική «tick the box» αντιλαμβανόμενες τα οφέλη της πολυμορφίας και των λοιπών ρυθμίσεων και θωρακίζουν τα Διοικητικά Συμβούλια τους πιο στοχευμένα βάσει των δεξιοτήτων και των αναγκών της επόμενης ημέρας. Στην κατεύθυνση αυτή είναι σημαντική η προσπάθεια φορέων της αγοράς που εκπαιδεύουν και ενθαρρύνουν επαγγελματίες – συχνά γυναίκες και άλλες υποεκπροσωπούμενες ομάδες – σε θέματα εταιρικής διακυβέρνησης, ESG, διαχείρισης κινδύνων, λογιστικής, νέων τεχνολογιών κτλ ώστε να αυξάνεται το pool των διαθέσιμων και επαρκώς καταρτισμένων ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών. Είμαι αισιόδοξος ότι η νέα γενιά μελών θα συμβάλει ουσιαστικά στην αλλαγή νοοτροπίας, την εξέλιξη και τη δυναμική προσαρμογή των εισηγμένων εταιριών στις ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις.» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Managing Partner της RSM Greece, κος Βασίλης Πετίνης.
Όπως αναφέρθηκε, η ποικιλομορφία στα Διοικητικά Συμβούλια συνιστά στρατηγικό παράγοντα επιτυχίας και όχι απλώς κανονιστική υποχρέωση. Ένα Διοικητικό Συμβούλιο με διαφορετικά υπόβαθρα, εμπειρίες και δεξιότητες ενισχύει τη λήψη ορθών, καινοτόμων και ισορροπημένων αποφάσεων ενώ η ποικιλομορφία πρέπει να αντιμετωπίζεται ως στρατηγική επιλογή και όχι ως δημογραφικός δείκτης.
«Στόχος μας είναι να αναδείξουμε την εξέλιξη ως προς την υιοθέτηση των βέλτιστων πρακτικών και τα σημεία αυτά που χρίζουν περαιτέρω ανάπτυξης, έτσι ώστε να μπορούμε να μιλήσουμε για ένα ιδανικό ΔΣ όπου όλες οι φωνές ακούγονται και όλες οι οπτικές λαμβάνονται υπόψιν για τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων» τόνισε χαρακτηριστικά η κα Θεώνη Άντρεα Στυλιανού, Executive Search & HR Consulting Leader, RSM Greece.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης που ακολούθησε την παρουσίαση της έρευνας, η κα Χριστίνα Παπακωνσταντίνου, Υποδιοικήτρια της Τράπεζας της Ελλάδος ανέφερε πως «Διαφοροποίηση στα μέλη του ΔΣ σημαίνει αυξημένης ποιότητας διακυβέρνηση. Σημαίνει περισσότερες δεξιότητες, περισσότερες γνώσεις, περισσότερες εμπειρίες, οι οποίες θα οδηγήσουν σε συλλογικές αποφάσεις που και καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα θα φέρουν και θα λάβουν υπόψιν όλες τις παραμέτρους ανάληψης ρίσκου, όλες τις ανάγκες για προσαρμογή σε καινοτομίες». Αντίστοιχα, αναφερόμενη στο χρηματοπιστωτικό τομέα προσέθεσε πως «ο αριθμός των γυναικών που καταλαμβάνουν επιτελικές θέσεις στις τράπεζες έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε και εκεί τις συνέπειες των υποχρεωτικών ποσοστώσεων. Αυτή τη στιγμή στα εισηγμένα πιστωτικά ιδρύματα ο αριθμός των γυναικών είναι περίπου ίδιος με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο».
Από τη πλευρά του, ο κος Βασίλειος Φουρλής, Πρόεδρος της Φουρλής Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ εστίασε στο γεγονός ότι «Η πλειονότητα των ελληνικών εταιρειών διαθέτει έναν βασικό μέτοχο, είτε πρόκειται για οικογένεια είτε για ομάδα partners. Αν ο βασικός μέτοχος δεν ενστερνιστεί σε βάθος την ανάγκη για πλουραλισμό στα Διοικητικά Συμβούλια – είτε πρόκειται για τη διαφορετικότητα φύλου είτε για την ποικιλία δεξιοτήτων – το θεσμικό πλαίσιο μπορεί να παρακαμφθεί στην πράξη», επισημαίνοντας τη σημασία του σαφούς διαχωρισμού των ρόλων του Προέδρου και του Διευθύνοντος Συμβούλου. Πρόσθεσε, επίσης, ότι «μια εταιρεία στην Ελλάδα, η οποία δραστηριοποιείται σε μια σχετικά μικρή αγορά, χρειάζεται να αντλεί ερεθίσματα από στελέχη άλλων κλάδων αλλά και από αγορές του εξωτερικού. Παράλληλα, είναι κρίσιμο να ενισχυθούν οι δεξιότητες που σχετίζονται με την πληροφορική, καθώς αποτελούν πλέον αναπόσπαστο στοιχείο κάθε επιχειρηματικής λειτουργίας.»
Τέλος, η κα Άσπα Παλημέρη, NED Board member and Chair of the RemunerationCommittee της Alpha Bank έδωσε έμφαση στο γεγονός ότι «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι επιλογές γίνονται με αξιοκρατία. Προφανώς πρέπει να φτάσουμε το 25%, πρέπει να βρούμε την καταλληλότερη γυναίκα και πρέπει να συνεχίσουμε να προχωράμε, να συνεχίσουμε να ψάχνουμε για γυναίκες, να δίνουμε πάντα τις ίσες ευκαιρίες, αλλά να παίρνουμε τελικά τον υποψήφιο που έχει όλα τα χαρακτηριστικά που χρειάζονται. Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι μια οντότητα, δεν λειτουργεί ο καθένας ξεχωριστά, άρα αυτό που έχει σημασία είναι να καταφέρεις με αυτό το ΔΣ να καλύψεις όλες τις ανάγκες που έχει η εταιρεία όταν παίρνει στρατηγικές αποφάσεις και όταν ελέγχει τις αποφάσεις της εκτελεστικής ηγεσίας», κατέληξε.
Η RSM Greece θα συνεχίσει να αναδεικνύει μέσα από την ετήσια έρευνα “The RSM Board Diversity Survey” τις εξελίξεις, τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που διαμορφώνουν το τοπίο της εταιρικής διακυβέρνησης στην Ελλάδα.
Η πλήρης έρευνα της RSM Greece “The RSM Board Diversity Survey” βρίσκεται εδώ.
