Του Γιάννη Λεοντάρη
Προσφυγή κατά της Κίνας άσκησε η ΕΕ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), εξαιτίας των περιορισμών που θέτει η Κίνα για την προσφυγή εταιρειών της ΕΕ σε αλλοδαπό δικαστήριο για την προστασία και τη χρήση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας τους.
Η Κίνα θέτει σοβαρούς περιορισμούς στις εταιρείες της ΕΕ που έχουν δικαιώματα σε βασικές τεχνολογίες (όπως αυτές της κινητής τηλεφωνίας) ως προς την προστασία των εν λόγω δικαιωμάτων, όταν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας τους χρησιμοποιούνται παράνομα ή χωρίς κατάλληλη αποζημίωση πχ από Κινέζους κατασκευαστές κινητών τηλεφώνων.
Οι κάτοχοι διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που προσφεύγουν σε δικαστήρια εκτός Κίνας συχνά έχουν να αντιμετωπίσουν σημαντικά πρόστιμα στην Κίνα, γεγονός που τους θέτει υπό πίεση να προβαίνουν σε διακανονισμό για τα τέλη αδειοδότησης σε τιμές χαμηλότερες από τις τιμές της αγοράς.
Αυτή η πολιτική της Κίνας είναι εξαιρετικά επιζήμια για την καινοτομία και την ανάπτυξη στην Ευρώπη, δεδομένου ότι στερεί ουσιαστικά τη δυνατότητα από τις ευρωπαϊκές εταιρείες τεχνολογίας να ασκήσουν και να επιβάλουν τα δικαιώματα που τους παρέχουν τεχνολογικό πλεονέκτημα.
Από τον Αύγουστο του 2020 τα κινεζικά δικαστήρια εκδίδουν αποφάσεις, γνωστές ως «anti-suit injunctions» (διαταγές μη άσκησης αγωγής), για να ασκήσουν πίεση στις εταιρείες της ΕΕ με διπλώματα ευρεσιτεχνίας στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας και για να τις εμποδίσουν να προστατέψουν δικαιωματικά τις τεχνολογίες τους.
Τα κινεζικά δικαστήρια χρησιμοποιούν επίσης την απειλή των υψηλών προστίμων για να αποτρέψουν τις ευρωπαϊκές εταιρείες από την προσφυγή σε αλλοδαπά δικαστήρια.
Αυτό έχει φέρει τις ευρωπαϊκές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας σε σημαντικά μειονεκτική θέση, όταν αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους. Οι Κινέζοι κατασκευαστές ζητούν τις εν λόγω διαταγές μη άσκησης αγωγής για να επωφεληθούν από φθηνότερη ή ακόμη και δωρεάν πρόσβαση στην ευρωπαϊκή τεχνολογία.
Η ΕΕ έθεσε το ζήτημα αυτό στην Κίνα σε αρκετές περιπτώσεις, στην προσπάθειά της να βρει λύση, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Δεδομένου ότι οι κινεζικές ενέργειες δεν συνάδουν, σύμφωνα με την ΕΕ, με τη συμφωνία του ΠΟΕ για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου (TRIPS), η ΕΕ ζήτησε διαβουλεύσεις στο πλαίσιο του ΠΟΕ.
Τα επόμενα βήματα
- Οι διαβουλεύσεις για την επίλυση των διαφορών που ζήτησε σήμερα η ΕΕ είναι το πρώτο βήμα στη διαδικασία επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ. Εάν δεν οδηγήσουν σε ικανοποιητική λύση εντός 60 ημερών, η ΕΕ μπορεί να ζητήσει από τον ΠΟΕ να συστήσει ειδική ομάδα που θα αποφανθεί επί του θέματος.
Ο ρόλος των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στην παραγωγή προϊόντων τεχνολογίας
Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που αφορά αυτή η προσφυγή είναι διπλώματα ουσιώδη για τη λειτουργία τεχνικού προτύπου (standard-essential patents – SEP) Τα SEP είναι διπλώματα ευρεσιτεχνίας ουσιώδη για την κατασκευή προϊόντων που πληρούν ένα συγκεκριμένο διεθνές πρότυπο. Επειδή η χρήση των τεχνολογιών που προστατεύονται από τα εν λόγω διπλώματα ευρεσιτεχνίας είναι υποχρεωτική για την παραγωγή ενός κινητού τηλεφώνου, για παράδειγμα, οι κάτοχοι διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας έχουν δεσμευτεί να χορηγούν άδειες εκμετάλλευσης ευρεσιτεχνίας σε κατασκευαστές υπό δίκαιους, εύλογους και αμερόληπτους όρους (FRAND).
Ένας κατασκευαστής κινητών τηλεφώνων θα πρέπει να λάβει επομένως άδεια (για την οποία θα πρέπει να καταβάλει ένα τέλος αδειοδότησης, το οποίο θα το διαπραγματευθεί με τον κάτοχο του διπλώματος ευρεσιτεχνίας), όσον αφορά στα εν λόγω διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Αν ο κατασκευαστής δεν λάβει άδεια εκμετάλλευσης και / ή αρνηθεί να πληρώσει, ο κάτοχος διπλώματος ευρεσιτεχνίας μπορεί να επιβάλει τα εν λόγω διπλώματα ευρεσιτεχνίας και να επιτύχει δικαστικά τη διακοπή των πωλήσεων των προϊόντων που ενσωματώνουν την εν λόγω τεχνολογία χωρίς να υπάρχει σχετική άδεια.
Τον Αύγουστο του 2020 το Ανώτατο Λαϊκό Δικαστήριο της Κίνας αποφάσισε ότι τα κινεζικά δικαστήρια μπορούν να απαγορεύσουν στους κατόχους διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας να προσφύγουν σε μη κινεζικό δικαστήριο για να επιβάλουν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας τους, εκδίδοντας διαταγές μη άσκησης αγωγής («anti-suit injunctions»). Το Ανώτατο Λαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε επίσης ότι η παράβαση της διαταγής μπορεί να τιμωρηθεί με πρόστιμο ύψους 130.000 ευρώ ημερησίως.
- Έκτοτε, τα κινεζικά δικαστήρια έχουν εκδώσει τέσσερις τέτοιες διαταγές μη άσκησης αγωγής κατά αλλοδαπών κατόχων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.
Για το θέμα ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής, και Επίτροπος Εμπορίου, Βάλντις Ντομπρόβσκις, δήλωσε σχετικά:
- «Οφείλουμε να προστατέψουμε τη δυναμική βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας της ΕΕ, αυτή την κινητήρια δύναμη καινοτομίας που διασφαλίζει τον ηγετικό μας ρόλο στην ανάπτυξη μελλοντικών καινοτομικών τεχνολογιών. Οι εταιρείες της ΕΕ έχουν το δικαίωμα να ζητούν έννομη προστασία για δίκαιους όρους, όταν η τεχνολογία τους χρησιμοποιείται παράνομα. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο δρομολογούμε σήμερα διαβουλεύσεις στο πλαίσιο του ΠΟΕ.»
