Για δεκαετίες, οι Αμερικάνοι πολίτες κατάφεραν να αναρριχηθούν στην “οικονομική σκάλα”, κερδίζοντας υψηλότερα εισοδήματα από τους γονείς τους. Αυτές οι συνθήκες οικονομικής ανόδου είναι γνωστές ως “ανοδική κινητικότητα” και αποτελούν σημαντικό μέρος του αμερικανικού ονείρου.
Ωστόσο, κάθε γενιά που ακολουθεί δυσκολεύεται να κάνει αυτή την ανάβαση. Στο παρακάτω γράφημα απεικονίζεται η μείωση της ανοδικής κινητικότητας για πέντε δεκαετίες με δεδομένα που προέρχονται από το Opportunity Insights.
Κατανόηση του διαγράμματος
Το γράφημα απεικονίζει την πιθανότητα που έχει ένας 30χρονος Αμερικανός να ξεπεράσει τους γονείς του οικονομικά (κάθετος άξονας) ανάλογα με το εκατοστημόριο του εισοδήματος των γονέων τους (οριζόντιος άξονας). Το 1ο εκατοστημόριο αντιπροσωπεύει τα χαμηλότερα κέρδη της Αμερικής, ενώ το 99ο εκατοστημόριο το πλουσιότερο.
Καθώς κινούμαστε από αριστερά προς τα δεξιά στο γράφημα, το ποσοστό των ατόμων που ξεπερνούν τους γονείς τους μειώνεται απότομα. Αυτό υποδηλώνει ότι τα άτομα που γεννιούνται σε οικογένειες ανώτερης τάξης είναι λιγότερο πιθανό να ξεπεράσουν τους γονείς τους, ανεξάρτητα από τη γενιά τους.
Το κλειδί, ωστόσο, είναι ότι το σημείο εκκίνησης αυτής της πτωτικής τάσης έχει μετακινηθεί προς τα αριστερά. Με άλλα λόγια, λιγότερα άτομα στην κατώτερη και μεσαία τάξη ανεβαίνουν στην οικονομική σκάλα.
Οι μειώσεις των ποσοστπων φαίνονται σ’ όλο το διάγραμμα αλλά όσοι μεγαλώνουν στη μεσαία τάξη (50ο εκατοστημόριο) έχουν κερδίσει τη μεγαλύτερη επιτυχία. Μέσα σε αυτήν την κατηγορία, τα άτομα που γεννήθηκαν το 1980 έχουν μόνο 45% πιθανότητες να ξεπεράσουν τους γονείς τους σε ηλικία 30 ετών, όταν το αντίστοιχο ποσοστό για κείνους που γεννήθηκαν το 1940 ανέρχεται στο 93%.
Στασιμότητα του ρυθμού μισθολογικής αύξησης
Ένας παράγοντας πίσω από την επιδείνωση της ανοδικής κινητικότητας της Αμερικής είναι ο αργός ρυθμός αύξησης των μισθών. Για παράδειγμα, ο μέσος ωριαίος μισθός το 1964, αν κάνουμε την αναγωγή στο 2018, είναι 20,27 $. Συγκρίνοντας αυτό με 22,65 $, τον μέσο ωριαίο μισθό το 2018, συμπεραίνουμε ότι η αύξηση ήταν μόλις 11,7% σε διάστημα …54 ετών.
Ωστόσο, αυτό μπορεί να μην είναι τόσο κακό όσο ακούγεται. Ενώ οι τιμές ορισμένων αγαθών και υπηρεσιών έχουν αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου, άλλα προϊόντα έχουν γίνει πραγματικά πιο προσιτά. Από τον Ιανουάριο του 1998, για παράδειγμα, οι τιμές των ηλεκτρονικών ειδών όπως οι τηλεοράσεις και τα κινητά τηλέφωνα έχουν πράγματι μειωθεί. Με αυτόν τον τρόπο, τα άτομα σήμερα ζουν σε μεγαλύτερη ευημερία από τις προηγούμενες γενιές.
Ωστόσο, αυτό το όφελος αντισταθμίζεται από σχετικές αυξήσεις σε άλλες υπηρεσίες. Ενώ ο πληθωρισμός από τον Ιανουάριο του 1998 ανήλθε στο 58,8%, το κόστος των υπηρεσιών υγείας και εκπαίδευσης αυξήθηκε περισσότερο από 160% στο ίδιο χρονικό διάστημα.
Κατανομή εισοδήματος
Ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι η μεταβαλλόμενη κατανομή εισοδήματος της Αμερικής.
Όπως και με τα δεδομένα για την ανοδική κινητικότητα, η μεσαία τάξη έχει τη μεγαλύτερη επιτυχία εδώ, με το μερίδιό της στα αμερικανικά συνολικά έσοδα να μειώνεται κατά 19 ποσοστιαίες μονάδες. Στο ίδιο χρονικό πλαίσιο, η ανώτερη τάξη κατάφερε να αυξήσει το μερίδιό της στο συνολικό εισόδημα κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες.
Είναι όλα άσχημα;
Οι Αμερικανοί είναι λιγότερο πιθανό να κερδίσουν περισσότερα από τους γονείς τους, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η ανοδική κινητικότητα έχει εξαφανιστεί εντελώς – απλώς γίνεται λιγότερο προσβάσιμη. Παρακάτω, παρουσιάζουμε τις αλλαγές στο μέγεθος για διαφορετικές κατηγορίες εισοδήματος από το 1967 έως το 2016.
Η ανώτερη μεσαία τάξη έχει αυξηθεί σημαντικά, από 6% του πληθυσμού το 1967 σε 33% το 2016. Ταυτόχρονα, η μεσαία τάξη συρρικνώθηκε από 47% σε 36% και η κατώτερη μεσαία τάξη μειώθηκε από 31% σε 16%.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι ορισμένοι Αμερικανοί που ανήκουν στη μεσαία τάξη εξακολουθούν να πετυχαίνουν την άνοδο στην επόμενη κατηγορία εισοδήματος καθώς αυτό δεν αποτελεί πλέον ένα αποτέλεσμα τόσο ευρείας βάσης όσο ήταν στο παρελθόν.
Υπάρχει ακόμα το αμερικανικό όνειρο;
Το αμερικανικό όνειρο στηρίζεται στη πεποίθηση ότι η ανοδική κινητικότητα είναι εφικτή για όλους μέσω των δικών τους ενεργειών. Αυτό σημαίνει ότι η ανάπτυξη θα είναι συνεχής και ευρέως διαδεδομένη, δύο παράγοντες που όπως φαίνεται ωστόσο έχουν επιδεινωθεί τις τελευταίες δεκαετίες.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι υπάρχουν πολλοί σύνθετοι λόγοι πίσω από την μισθολογική στασιμότητα της Αμερικής. Η μείωση της ένταξης στις εργασιακές ενώσεις, για παράδειγμα, θα μπορούσε να διαβρώσει τη συλλογική διαπραγματευτική δύναμη των εργαζομένων. Άλλοι παράγοντες όπως η τεχνολογική αλλαγή μπορεί επίσης να ασκήσουν πίεση στους μισθούς των λιγότερο μορφωμένων εργαζομένων.
Από την άλλη πλευρά, η ανισότητα εισοδήματος φαίνεται σαφώς από τα δεδομένα. Μπορούμε επίσης να αναφερθούμε στον συντελεστή Gini, ένα στατιστικό μέτρο οικονομικής ανισότητας. Το εύρος κυμαίνεται μεταξύ 0 και 1, με το 0 να αντιπροσωπεύει την τέλεια ισότητα και το 1 να αντιπροσωπεύει την τέλεια ανισότητα (ένα άτομο διατηρεί όλο το εισόδημα). Οι ΗΠΑ έχουν επί του παρόντος συντελεστή Gini 0,434, τον υψηλότερο από οποιαδήποτε χώρα G7.
Με λίγα λόγια, το αμερικανικό όνειρο είναι ακόμα ζωντανό αλλά γίνεται όλο και πιο δύσκολο…
Visual Capitalist
