Η φράση αυτή από τον Ουίνστον Τσώρτσιλ, την οποία είχε χρησιμοποιήσει για να περιγράψει την πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση, αποτελεί κατά την άποψη μου την καλύτερη περιγραφή της τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ξεκινώντας από τις ΗΠΑ, η ανάλυση μας αναδεικνύει ότι στην παρούσα φάση στην αμερικανική οικονομία συνυπάρχουν δυο διαφορετικοί οικονομικοί κύκλοι, το χάσμα μεταξύ των οποίων όχι μόνο δεν φαίνεται να γεφυρώνεται αλλά αντίθετα αναμένουμε να διευρυνθεί ακόμα περισσότερο. Πιο συγκεκριμένα ο κλάδος της μεταποίησης έχει ήδη αφήσει πίσω του τα υψηλά επίπεδα του τρέχοντος κύκλου και βρίσκεται πλέον στη φάση της επιβράδυνσης. Ταυτόχρονα και μια σειρά άλλων μακροοικονομικών μεταβλητών ακολουθεί τη μεταποίηση στη φάση της θετικής αλλά επιβραδυνόμενης ανάπτυξης.
• Στον αντίποδα, ο κλάδος των υπηρεσιών στις ΗΠΑ που όχι μόνο βρίσκεται στο ανοδικό φάσμα του κύκλου, καταγράφοντας κάθε μήνα νέα υψηλά, αλλά αναμένουμε να συνεχίσει την ανοδική του πορεία περαιτέρω. Η αποκλίνουσα αυτή τροχιά μεταξύ μεταποίησης και υπηρεσιών έρχεται να περιπλακεί ακόμα περισσότερο από τη ραγδαία επιδείνωση του δείκτη προσδοκιών των νοικοκυριών, ο οποίος- προτού καν καταγραφεί η επίπτωση της μετάλλαξης «Όμικρον»- έχει ήδη επανέλθει σε αρνητικά επίπεδα συρρίκνωσης.
• Το σκηνικό αυτό περιπλέκει αφάνταστα τις αποφάσεις νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής εγκλωβίζοντας τις αγορές σε δύο διαφορετικές αναγνώσεις, μια βραχυχρόνιου και μια μακροχρόνιου χρονικού ορίζοντα. Βραχυπρόθεσμα οι αγορές έχουν αναθεωρήσει τις προσδοκίες τους προς μια περισσότερο περιοριστική νομισματική πολιτικής, με προσδοκίες για αυξήσεις επιτοκίων ακόμα και μέσα στο β΄ εξάμηνο του 2022. Ταυτόχρονα όμως πιστεύουν ότι οι αναπτυξιακές δυνατότητες παραμένουν περιορισμένες, με συνέπεια την παραμονή των μακροχρόνιων επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα.
• Εάν καταγραφούν οι προβλέψεις μας για λελογισμένη επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης στις ΗΠΑ από το 5,7% το 2021 στο 3,9% το 2022, τότε οι αγορές είναι πιθανό να επιβεβαιωθούν. Ο κίνδυνος ωστόσο ελλοχεύει στο γεγονός ότι το 2022 τόσο η νομισματική όσο και η δημοσιονομική πολιτική θα αρχίσουν να λειτουργούν ανασχετικά στην οικονομική δραστηριότητα. Οποιαδήποτε λοιπόν ταχύτερη επιβράδυνση πιστεύουμε ότι θα οδηγήσει τόσο τη Fed όσο και τις αγορές σε μια ριζική αναθεώρηση των προσδοκιών τους για επικείμενη αύξηση των επιτοκίων.
• Η οικονομία της Ευρωζώνης που όπως έχουμε αναφέρει επανειλημμένα ακολουθεί τις εξελίξεις στις ΗΠΑ με μια χρονική υστέρηση βρίσκεται στη φάση της ανάπτυξης. Ωστόσο και εδώ καταγράφουμε για πρώτη φορά τα πρώτα σημάδια «κόπωσης» του ανοδικού κύματος. Παράλληλα, στην Ευρωζώνη κορυφώνονται αυτή τη στιγμή οι πληθωριστικές πιέσεις τη στιγμή που η ΕΚΤ καλείται να πάρει κρίσιμες αποφάσεις αναφορικά με την πορεία της ποσοτικής χαλάρωσης και της νομισματικής πολιτικής. Συστηματικά η άποψη μας τείνει προς την ανάγκη διατήρησης της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής καθώς στην Ευρωζώνη ο δομικός πληθωρισμός παραμένει χαμηλός, ο δείκτης μισθών που υπόκεινται σε συλλογικές διαπραγματεύσεις δεν καταγράφει καμία αυξητική τάση και η δημοσιονομική πολιτική αναμένεται να στραφεί σε πιο συντηρητική κατεύθυνση από το 2022 και έπειτα. Το εάν το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ υιοθετεί την άποψη μας ή όχι θα φανεί στις αμέσως επόμενες συνεδριάσεις αρχής γενομένης από τη συνεδρίαση στις 16 Δεκεμβρίου.
Ηλίας Λεκκός
Chief Economist
