Του Λουκά Σπηλιωτόπουλου, Managing Director, Lancaster Private Equity
-Γιατί βοηθάμε τη ΔΕΗ φεύγοντας από τη ΔΕΗ;
Τον Αύγουστο του 2015, η ΔΕΗ δεσμεύτηκε πως στο τέλος του 2018 θα φροντίσει να έχει μερίδιο αγοράς στην λιανική του ρεύματος κάτω από 62,24%(πηγή[1]). Στον ίδιο νόμο του κράτους στην ίδια υποσημείωση και πίνακα διαβάζουμε ότι τον Δεκέμβριο του 2019 ο δεσμευτικός στόχος της ΔΕΗ είναι να έχει μερίδιο κάτω από 49,24%. (Σε λιγότερο από 9 μήνες δηλαδή!)
Σήμερα, το μερίδιο της ΔΕΗ δυστυχώς βρίσκεται ακόμα στο 77,95%. Γιατί δυστυχώς; Μα γιατί για κάθε μονάδα πάνω από το συμφωνημένο όριο η ΔΕΗ πληρώνει «πρόστιμο». Για την ακρίβεια ήδη αναγκάζεται να πουλήσει την ποσότητα που υπερβαίνει του στόχου λιανικής μέσω ΝΟΜΕ (πηγή[2]) σε τιμές σημαντικά κάτω του κόστους στην αγορά χονδρικής. Συγκεκριμένα και σύμφωνα με την ίδια την ΕΔΟΠ-ΔΕΗ (πηγή[3]) παράγει με κόστος περίπου €50 ανά ΜW και ταυτόχρονα πουλάει με τιμή εκκίνησης €32,5 ανά ΜW.
Άρα τη ΔΕΗ σήμερα την συμφέρει το 1/3 των πελατών της να αλλάξει αμέσως πάροχο ώστε να σταματήσει να αιμορραγεί χρήματα που τα έχει άλλωστε τόσο ανάγκη. (Οικονομική αιμορραγία χαρακτηρίζω το να αναγκάζεσαι να πουλάς όλο και μεγαλύτερες ποσότητες ρεύματος σε κατώτερη τιμή από αυτή που σου κοστίζει να την παράξεις). Με άλλα λόγια, όσο περισσότερο πουλάς τόσο περισσότερο χάνεις.
Τι έχει συμβεί μέχρι σήμερα:
Από 1.07.2007 αναγνωρίζεται το δικαίωμα επιλογής προμηθευτή για όλους τους καταναλωτές με εξαίρεση όσους είναι εγκατεστημένοι σε Απομονωμένα Μικροδίκτυα (μη Διασυνδεδεμένα νησιά) (πηγή [4]). Με άλλα λόγια, τυπικά απελευθερώνεται η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
«Τυπικά» γιατί όσο η ΔΕΗ κατέχει
(1) τα αποκλειστικά δικαιώματα για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος μέσω λιγνίτη και υδροηλεκτρικών εργοστασίων, και
(2) μερίδιο στην λιανική ρεύματος πάνω από 50% της συνολικής αγοράς αποτελεί δυστυχώς φυσικό μονοπώλιο.
- «Η έλλειψη ανταγωνισμού τόσο στην παραγωγή όσο και στην προμήθεια ηλεκτρισμού επηρέασε αρνητικά την εγχώρια αγορά, περιορίζοντας τις διαθέσιμες επιλογές για χαμηλότερες τιμές και καλύτερες υπηρεσίες» [στον τελικό καταναλωτή]. (πηγή [5])
Το σκάνδαλο
Το 2011, αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο Energa (πηγή [6]) το οποίο παρότι ζημίωσε το κράτος (πηγή[7]) την περίοδο 2009-2011 είχε σαν αποτέλεσμα να πληγεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών προς όλους τους ανεξάρτητους παρόχους. Ακόμα και σήμερα πολλοί λένε: «Προτιμώ να παραμένω στη ΔΕΗ και ας μου κοστίζει περισσότερο το ρεύμα γιατί δεν εμπιστεύομαι κανέναν άλλο» [Δυστυχώς «κάηκε» το κράτος το 2011 στο χυλό και φυσάνε σήμερα 8 χρόνια μετά οι καταναλωτές το γιαούρτι].
- Η ειρωνεία είναι πως σήμερα αν εξετάσουμε έναν έναν τους ισολογισμούς των βασικών εταιριών παρόχων ρεύματος με σκοπό να κάνουμε μια τεκμηριωμένη σύγκριση φερεγγυότητας θα διαπιστώσουμε ακριβώς το αντίθετο.
- Δηλαδή η ΔΕΗ είναι δύο βήματα πριν την πτώχευση (για να είμαστε ξεκάθαροι δεν είναι σε θέση ούτε καν να βγει στις αγορές για να αναχρηματοδοτήσει το σχετικά μικρό [για τα δικά της μεγέθη] 5ετές ομολογιακό δάνειο €350 εκατ, που λήγει τον Μάιο του 2019. (πηγή [8]).
Ευτυχώς που το κράτος, της κατέβαλε προκαταβολικά μετρητά €550 εκατ πριν μερικές μέρες για να μην κινδυνεύσει με πτώχευση την 1 Μάϊου του 2019, ημέρα που λήγει το 5ετές ομόλογο με επιτόκιο 5,50% το οποίο είχε εκδώσει ακριβώς πριν 5 χρόνια τον Απρίλιο του 2014 (πηγή [9]).
Αρκετά όμως με τον εξουθενωμένο γίγαντα που λέγεται ΔΕΗ και πυροβολεί τα πόδια του διαχρονικά.
Τα ευχάριστα είναι ότι σήμερα υπάρχουν πάνω από 10 ανεξάρτητοι πάροχοι ηλεκτρικού ρεύματος.
Οι 3 από αυτούς τους ανεξάρτητους (οι ισχυρότεροι βάσει μεριδίου αγοράς στη λιανική) είναι σήμερα πλήρως καθετοποιημένοι.
Δηλαδή:
- παράγουν ρεύμα από τις δικές τους ιδιόκτητες μονάδες φυσικού αερίου ή ΑΠΕ, αλλά ταυτόχρονα
- είναι και προμηθευτές ρεύματος.
Ας τους ψηλαφίσουμε όμως έναν έναν για να διαπιστώσουμε αν οι αγορές χρήματος τους θεωρούν αξιόπιστους και φερέγγυους και σε ποιο βαθμό το κάνουν. (τι επιτόκιο δηλαδή τους χρεώνουν)
Πρώτα ας δούμε ποιοι είναι οι μέτοχοι πίσω από κάθε καθετοποιημένο ανεξάρτητο προμηθευτή και ύστερα με τι επιτόκιο δανείζεται ο καθένας από τις αγορές – δηλαδή τους κοινούς κριτές όλων:
Μετοχική σύνθεση ΗΡΩΝ: 25% ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, 50% ENGIE (πρώην GDF Suez), 25% QATAR PETROLEUM
Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ εξέδωσε το Μάρτιο 2018, 7ετές ομόλογο €120 εκατ με χαμηλό επιτόκιο 3.95%. (πηγή [10])
Μετοχική σύνθεση Elpedison: 37.89% Ελληνικά Πετρέλαια, 37.89% Edison, 22.74% Ελλάκτωρ, 1.48% Χαλκόρ (πηγή[11])
Τα ΕΛΠΕ εξέδωσαν τον Οκτώμβριο 2016, 5ετές ομόλογο €375 εκατ με επιτόκιο 4.875%. (πηγή[12])
Μετοχική σύνθεση Protergia: 100% Όμιλος Μυτιληναίου.
Ο όμιλος Μυτιληναίου εξέδωσε τον Ιούνιο 2017, 5ετές ομόλογο €300 εκατ με εξαιρετικά χαμηλό επιτόκιο 3.10%. (πηγή [13])
Θυμίζω και αντιπαραβάλω ότι σήμερα η ΔΕΗ δεν είναι σε θέση καν να δοκιμάσει τις αγορές με σκοπό να εκδώσει ομόλογο για να αναχρηματοδοτηθεί.
Άρα η ΔΕΗ έχει ως μοναδική πηγή ρευστότητας, τις ήδη εξαντλημένες κεφαλαιακά, Ελληνικές τράπεζες.
Η θετική εικόνα, (η αισιόδοξη πλευρά) αποτυπώνεται στον πίνακα που ακολουθεί.
Οι μεγαλύτεροι ανεξάρτητοι πάροχοι ρεύματος στην Ελλάδα με βάση τον αριθμό ενεργών παροχών ρεύματος αυξάνονται κατά χιλιάδες. Κάθε μήνα μερικές χιλιάδες καταναλωτές εκμεταλλευόμενοι τις γενναίες εκπτώσεις των ανεξάρτητων παρόχων, φεύγουν από την ΔΕΗ.
Το Μάρτιο του 2017 οι 4 μεγαλύτεροι ανεξάρτητοι πάροχοι ρεύματος μαζί, άθροιζαν 174.203 πελάτες. Μόλις 18 μήνες αργότερα εκείνοι που αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τη ΔΕΗ υπερδιπλασιάστηκαν σε 406.145 (+133%). Δεν είναι όμως ούτε αυτό αρκετό αφού οι συνολικές παροχές της ΔΕΗ υπολογίζονται σε πάνω από 7 εκατομμύρια.(πηγή[14]) Έχουμε δρόμο ακόμα.
Αντί να δώσει κίνητρα όμως τι κάνει η ΔΕΗ; Το ακριβώς αντίθετο. Χρόνια τώρα κάνει έκπτωση σε όλους τους συνεπείς πελάτες της 15% (από 1η Απριλίου 2019 τη μειώνει σε 10%) δηλαδή πυροβολεί τα πόδια της. Όταν οι περισσότεροι ανεξάρτητοι πάροχοι προσφέρουν σταθερά συμβόλαια με έκπτωση 30% για να προσελκύσουν νέους πελάτες. Η ΔΕΗ με το 15% προς όλους τους συνεπείς τι ακριβώς προσφέρει; Έναν ανώφελο πόλεμο τιμών με βασικό θύμα την ίδια.
Γιατί:
1. Μειώνει το συνολικό της τζίρο οριζοντίως κατά 15% και παρόλα αυτά παραμένει ακριβότερή όλων των εναλλακτικών παρόχων.
2. Συγκρατεί μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς από εκείνο που θέλει η ίδια, το όποιο της δημιουργεί επιπλέον κόστος, αναγκάζοντας την να πληρώνει πρόστιμο μέσω ΝΟΜΕ.
3. Καθυστερεί να πιάσει το στόχο, που τόσο πολύ έχει ανάγκη άλλωστε, για να σταματήσει να αιμορραγεί χρήματα το συντομότερο δυνατόν.
Κάθε χρόνο η ΔΕΗ εκλύει 30.000k τόνους CO2 (διοξείδιο του άνθρακα) από τις μονάδες της, η τιμή στο χρηματιστήριο για τα δικαιώματα εκπομπής ρύπων πριν από ένα χρόνο ήταν €7 / τόνο CO2 (διοξειδίου του άνθρακα), πριν λίγες εβδομάδες η τιμή βρέθηκε στα €24 με ανοδική τάση.
Με δύο απλές πράξεις (30.000tons CO2 x €7= €210 εκατ πριν, και 30.000tons CO2 x €24= €720 εκατ τώρα) συμπεραίνουμε πως αυξήθηκε το ετήσιο κόστος παραγωγής της ΔΕΗ κατά €510 εκατ που σημαίνει ότι αν δεν μειώσει τα έξοδα (σπατάλες) ή δεν αυξήσει τα έσοδα της (ρήτρα CO2) θα παραμείνει βαθύτατα ζημιογόνος. Εν ολίγοις, καθίσταται μη βιώσιμη για να το πούμε «ευγενικά».
Δεν θα αναφερθώ καν στο ότι οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν θέμα χρόνου να δούμε τιμές €40 και €50 ο τόνος CO2 (διοξειδίου του άνθρακα) όσο η Ευρώπη πιέζει για ακόμα ταχύτερη μείωση των παλαιών ρυπογόνων μονάδων.
- Απλώς θα πω το προφανές, ότι για να αποσύρουμε τις παλαιές ρυπογόνες μονάδες, πρέπει πρώτα να δώσουμε άδεια κατασκευής, άδεια λειτουργίας καθώς και να χρηματοδοτήσουμε τις νέες μονάδες. Αμήν.(πηγή[15]) Ευτυχώς οι ανεξάρτητοι παραγωγοί, παρά τη γραφειοκρατία και τις καθυστερήσεις που τους δημιουργεί το κράτος, επενδύουν σε νέες μονάδες. (πηγή [16])
Όταν επί 50 χρόνια η ΔΕΗ (η μεγαλύτερη κάποτε επιχείρηση της χώρας βάσει assets) είχε τη δύναμη και το απόλυτο μονοπώλιο στη παραγωγή και στη πώληση ρεύματος μαζί με τα δίκτυα, τα χρήματα δεν κατευθύνθηκαν σε μακροχρόνιες επενδύσεις.
Δεν κατάφερε δηλαδή επενδύοντας να εξελιχθεί στη μεγαλύτερη δύναμη των Βαλκανίων όταν είχε ανοιχτές γραμμές χρηματοδότησης από όλον τον κόσμο με χαμηλότατα επιτόκια. Σήμερα, με όλα τα προβλήματα που κουβαλάει, τα δάνεια με υψηλότατο επιτόκιο και αυστηρότατες ρήτρες, την έλλειψη ρευστότητας, τις γερασμένες πλέον μονάδες της, τα «πρόστιμα» από ΝΟΜΕ που διαρκώς αυξάνονται όσο απομακρύνεται από τους δικούς της στόχους, δεν μου επιτρέπεται να έχω σοβαρές προσδοκίες από τη ΔΕΗ πλέον.
[Δεν έχω προσδοκίες:]
- Εννοώ ότι δεν περιμένω η ΔΕΗ να αλλάξει τον ενεργειακό χάρτη της Ελλάδας βρισκόμενη σήμερα στην πλέον χείριστη οικονομική κατάσταση που έχει βρεθεί ποτέ. Πόσω δε μάλλον, από τη στιγμή που δεν το έπραξε όταν είχε το μονοπώλιο, τα μέσα και τον χρόνο, έστω και με αργούς δικούς της ρυθμούς, όταν οι δυνατότητες της και τα οικονομικά δεδομένα της εποχής το επέτρεπαν.
Άρα στρεφόμαστε σε όλους τους υπόλοιπους ανεξάρτητους παραγωγούς και παρόχους ρεύματος.
Μακάρι η ΔΕΗ να μεταρρυθμιστεί και να αλλάξει, εδώ θα είμαστε να μας ξανακερδίσει και να μας κάνει και πάλι δικούς της πελάτες. Αλλά μέχρι τότε οφείλουμε να ενισχύσουμε εκείνους που βελτιώνονται και που βοηθάνε και εμάς προσφέροντας φθηνότερο, οικολογικά καθαρότερο ρεύμα.
-Πώς βοηθάω την τσέπη μου;
Ο κάθε πάροχος παρέχει εξειδικευμένα πακέτα, ανάλογα την κατανάλωση και τις ανάγκες του κάθε νοικοκυριού. Το παρακάτω πρόχειρο παράδειγμα σκοπό έχει να αναδείξει τις διαφορές στο κόστος ρεύματος με κατανάλωση ρεύματος 2.000 kWh /4μηνο με τιμή κιλοβατώρας ημέρας στο οικιακό τιμολόγιο.
- ΔΕΗ([17]) Τιμή €0,0946 /kWh με έκπτωση συνέπειας 10% = €0,08514 kWh x2.000= €170.28
- Protergia([18]) Τιμή €0,0898 /kWh με έκπτωση συνέπειας 30% = €0,06286 kWh x2.000= €125.72
- Elpedison([19]) Τιμή €0,0896 /kWh με έκπτωση συνέπειας 15% = €0,07616 kWh x2.000= €152.32
- Ηρων([20]) Τιμή €0,0850 /kWh με έκπτωση συνέπειας 1% = €0,08415 kWh x2.000= €168.30
Με βάση τα πιο πρόσφατα μερίδια αγοράς (σύνολο κατανάλωσης Φεβρουαρίου 2019) (πηγή[21]) –
Ιδού οι 12 ισχυρότεροι ανεξάρτητοι πάροχοι και τα στοιχεία τους για να κάνετε εσείς έρευνα αγοράς και να επιλέξετε εκείνον που ταιριάζει και είναι οικονομικότερος για εσάς.
4.49% ΗΡΩΝ – Περισσότερα στο http://www.heron.gr/
4.46% Protergia – Περισσότερα στο http://www.protergia.gr/
3.64% ELPEDISON – Περισσότερα στο http://www.elpedison.gr/
1.99% WATT + VOLT Περισσότερα στο http://watt-volt.gr/
1.54% NRG – Περισσότερα στο http://nrgprovider.com/
1.43% VOLTERRA – Περισσότερα στο https://www.volterra.gr/
1.00% ΕΛΤΑ Ενέργεια – Περισσότερα στο https://eltaenergeia.gr/
0.92% KEN – Περισσότερα στο https://k-en.gr/
0.49% Αέριο Αττικής– Περισσότερα στο https://www.aerioattikis.gr/
0.45% VOLTON – Περισσότερα στο https://volton.gr/el
0.39% ZeniΘ – Περισσότερα στο https://www.zenith.gr/
0.28% GREEN – Περισσότερα στο https://green.com.gr/gr/home
…………………………………
Διαβάστε επίσης: Λεφτά για πέταμα. Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την Ενεργειακή διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου- Ισραήλ
…………………………………
[1] ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α TΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ – Τεύχος Β’ 1473/25.05.2016 Πίνακας 1. Ετήσιοι Στόχοι Μεριδίων στην Αγορά της ΔΕΗ http://www.rae.gr/site/file/categories_new/global_regulation/global_national/global_national_laws/fek1473_2016?p=file&i=0
[2] Τι είναι οι δημοπρασίες ΝΟΜΕ και γιατί αφορούν τους καταναλωτές ρεύματος; https://allazorevma.gr/main/post/183
[3] ΕΔΟΠ-ΔΕΗ: Εξευτελιστική η τιμή στη δημοπρασία ΝΟΜΕ https://energypress.gr/news/edop-dei-exeytelistiki-i-timi-sti-dimoprasia-nome
[4] Προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας & ανταγωνισμός http://www.rae.gr/site/categories_new/consumers/know_about/electricity/competition.csp
[5] ΔΕΗ: 150% αύξηση στο κόστος μέσα σε 10 χρόνια https://www.iapopsi.gr/dei-150-ayxisi-sto-kostos-mesa-se-10-chronia/
[6] Energa – Hellas Power: Ο «λαβύρινθος» των offshore που έκρυβε 256 εκατ. https://energypress.gr/news/energa-hellas-power-o-lavyrinthos-ton-offshore-poy-ekryve-256-ekat
[7] Σκάνδαλο Hellas Power – Energa: Αντιμέτωποι με ισόβια https://www.protothema.gr/greece/article/529789/adimetopoi-me-isovia-gia-to-megalo-fagopoti/
[8] PPC FIN. 14/19 REGS https://markets.businessinsider.com/bonds/eo-notes_201416-19_regs-bond-2019-xs1063837741
[9] Κρατική ένεση 550 εκατ. σώζει ξανά τη ΔΕΗ ενόψει υποχρεώσεων https://www.liberal.gr/arthro/243309/oikonomia/epicheiriseis/kratiki-enese-550-ekat-sozei-xana-ti-dei-enopsei-upochreoseon.html
[10] GEK Terna raises 120 mln via seven-year bond issue http://www.ekathimerini.com/227276/article/ekathimerini/business/gek-terna-raises-120-mln-via-seven-year-bond-issue
[11] https://www.elpedison.gr/en/the-group/thegroup-structure/
[12]375 εκατ. με επιτόκιο 4,875% άντλησαν τα ΕΛΠΕ https://www.capital.gr/epixeiriseis/3160234/375-ekat-me-epitokio-4-875-antlisan-ta-elpe
[13] Έσπασε τα κοντέρ το ομόλογο του Μυτιληναίου, στα 740,8 εκατ. η προσφορά https://www.capital.gr/epixeiriseis/3221614/espase-ta-konter-to-omologo-tou-mutilinaiou-sta-740-8-ekat-i-prosfora
[14] ΔΕΗ: 355.000 καταναλωτές μετακινήθηκαν στους ιδιώτες προμηθευτές ενέργειας https://www.protothema.gr/economy/article/766937/dei-355000-katanalotes-metakinithikan-stous-idiotes-promitheutes-energeias/
[15] BP: Βλέπουμε τους ρύπους στα 40 δολάρια ανά τόνο https://www.capital.gr/epixeiriseis/3317082/bp-blepoume-tous-rupous-sta-40-dolaria-ana-tono
[16] Αδειοδοτήθηκε η μεγάλη μονάδα φυσικού αερίου της Μυτιληναίος https://www.euro2day.gr/news/enterprises/article/1633112/adeiodoththhke-h-megalh-monada-fysikoy-aerioy-ths.html
[17] ΔΕΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΞΙΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ https://www.dei.gr/Documents2/TIMOLOGIA/01-01-2018-FINAL/XT-1-1-18-FINAL/OIKIAKO%20%CE%931%CE%9D_01012018.pdf
[18] Protergia Οικιακό N https://www.protergia.gr/el/content/protergia-oikiako-n
[19] Elpedison ElectricityHome Protect https://www.elpedison.gr/gr/gia-to-spiti-sas/reuma-gia-to-spiti-sas/electricityhome-protect/
[20] Ηρων Πρόγραμμα Home 1N Για το σπίτι http://heron.gr/
[21] Η νέα σειρά των εναλλακτικών πάροχων https://energypress.gr/news/ehase-shedon-dyo-monades-stin-promitheia-i-dei-fevroyario-poia-einai-i-nea-seira-ton
