της Αναστασίας Κυρίτση, Associate Professor Berlin & UK Gus Global education systems, Sustainability & Trading consultant, Editorial Board Zürich Business School, Advisory council Harvard Business review, In charge of ICC business Friendship association Greece-Qatar & rest GCC countries
Η βιωσιμότητα του νερού αποτελεί έναν από τους πιο κρίσιμους πυλώνες της παγκόσμιας στρατηγικής για την περιβαλλοντική προστασία και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Από τη διαχείριση των υδάτινων πόρων σε αστικά κέντρα έως την αναβίωση παραδοσιακών πρακτικών σε απομονωμένες κοινότητες, οι δράσεις για τη διατήρηση του νερού βρίσκονται στο επίκεντρο της αειφορίας.
Earthna Prize 2025: Παράδοση & Καινοτομία για το Νερό
Το Earthna Center for a Sustainable Future, το οποίο ιδρύθηκε στο πλαίσιο του Qatar Foundation, διοργάνωσε για δεύτερη χρονιά το Earthna Summit και απένειμε τα ομώνυμα βραβεία σε καινοτόμες πρωτοβουλίες από όλο τον κόσμο. Οι τέσσερις νικητές του 2025 επιλέχθηκαν μέσα από περισσότερες από 400 συμμετοχές από πάνω από 100 χώρες. Τα έργα που βραβεύτηκαν αξιοποιούν την τοπική γνώση και εμπειρία για την προστασία φυσικών πόρων με εστίαση στο νερό.
Ένα από τα έργα που ξεχώρισε προέρχεται από την Κεντρική Αφρική και αφορά τη συλλογή και επαναχρησιμοποίηση βρόχινου νερού σε κοινότητες που υποφέρουν από χρόνια λειψυδρία. Άλλο έργο προέρχεται από τις Φιλιππίνες και επικεντρώνεται στην αποκατάσταση παραδοσιακών συστημάτων άρδευσης που είχαν εγκαταλειφθεί. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των νικητών είναι ο σεβασμός στο περιβάλλον και η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.
Η Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Βιωσιμότητα του Νερού
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υιοθετήσει φιλόδοξες πολιτικές για την προστασία των υδάτων, στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας. Η αναθεώρηση της Οδηγίας για την Επεξεργασία Αστικών Λυμάτων επιβάλλει την ενσωμάτωση τεχνολογιών αφαίρεσης μικρορρυπαντών έως το 2035, ενώ προβλέπονται κυρώσεις για μη συμμόρφωση.
Παράλληλα, η Οδηγία Πλαισίου για τα Ύδατα (2000/60/ΕΚ) ενισχύθηκε με νέα μέτρα για την αποκατάσταση λεκάνης απορροής, τη μείωση νιτρικών ρύπων από γεωργικές εκροές και την ενθάρρυνση της φυσικής αποθήκευσης νερού μέσω υγροτόπων. Η προσέγγιση βασίζεται στη διαχείριση κατά υδρολογική λεκάνη και απαιτεί τη συνεργασία φορέων και τοπικών κοινωνιών.
Ελλάδα: Ανάγκη για ολοκληρωμένη διαχείριση και ανθεκτικότητα
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, λόγω της ανομοιομορφίας στην κατανομή υδάτινων πόρων. Τα νησιά του Αιγαίου, παρά τον τουριστικό πλούτο, βασίζονται ακόμη σε αφαλάτωση ή εισαγωγή νερού με υδροφόρες. Οι υποδομές δικτύων παρουσιάζουν διαρροές που φτάνουν το 50% σε περιοχές όπως η Αργολίδα και η Εύβοια.
Το πρόγραμμα “Zero Drop Mornos”, σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Υδάτων, αποτελεί παράδειγμα πρόληψης απώλειας πόρων μέσω ελέγχου πίεσης και έξυπνων μετρητών. Στο Αιγαίο, η πρωτοβουλία GR-eco Islands εφαρμόζεται πιλοτικά σε Χάλκη και Αστυπάλαια, με σκοπό τη μετάβαση σε κυκλική χρήση νερού.
Η προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας επίσης συμβάλλει έμμεσα στη βιώσιμη διαχείριση νερού. Η Ελλάδα επενδύει 780 εκατ. ευρώ στη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων, στη μείωση πλαστικών ρύπων και στην προώθηση βιώσιμης αλιείας. Τα υγιή θαλάσσια οικοσυστήματα ενισχύουν την κλιματική ανθεκτικότητα και απορροφούν σημαντικές ποσότητες υδάτινων εκροών.
Αριθμοί που μιλούν
• 50%: Ποσοστό απώλειας νερού σε αγροτικές περιοχές στην Ελλάδα
• 1,5 εκατ.: Άνθρωποι που επωφελήθηκαν από έργα βράβευσης Earthna 2025
• 2035: Προθεσμία για πλήρη αφαίρεση μικρορρυπαντών στα λύματα ΕΕ
• 780 εκατ. ευρώ: Δέσμευση της Ελλάδας για θαλάσσια προστασία έως το 2030
Συμπεράσματα
Η διαχείριση του νερού δεν είναι μόνο τεχνικό, αλλά κυρίως κοινωνικό και πολιτισμικό ζήτημα. Η επιτυχία εξαρτάται από τη συμμετοχή των πολιτών, την εκπαιδευτική ενημέρωση, τη βελτίωση της τοπικής διακυβέρνησης και την εναρμόνιση με τις ευρωπαϊκές και διεθνείς οδηγίες. Το μέλλον του νερού είναι αλληλένδετο με το μέλλον των κοινωνιών μας.
