του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά

Γιατρού και επιστημονικού διευθυντή του ιατρικού ομίλου Metabolomic Medicine Switzerland

Η πρόσληψη των θρεπτικών συστατικών, των βιταμινών και άλλων στοιχείων σε επάρκεια μέσα από μια ισορροπημένη διατροφή είναι ένας από τους μεγαλύτερους και πιο διαδεδομένους μύθους σχετικά με τη διατροφή και την υγεία.

Πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να βελτιώσουν ή να διατηρήσουν την υγεία τους μέσα από σωστές διατροφικές επιλογές, χωρίς τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Σίγουρα η σωστή διατροφή είναι ζωτικής σημασίας, δυστυχώς όμως, σήμερα, αυτό από μόνο του δεν είναι αρκετό. Ας δούμε όμως γιατί.

Ο Bruce Ames, καθηγητής στο Berkeley University of California, είναι ένας από τους κορυφαίους και πιο αναγνωρισμένους ερευνητές παγκοσμίως στη δημόσια υγεία. Οι έρευνές του στη διατροφή και τον μεταβολισμό έχουν συμβάλει τα μέγιστα στη σύγχρονη διαμόρφωση των επιστημών της Ιατρικής και της Διατροφολογίας.

Η πιο σημαντική, κατά την άποψή μου, συνεισφορά του κορυφαίου αυτού ερευνητή αφορά στη «Θεωρία της Διαλογής των Μικροθρεπτικών Συστατικών στον Ανθρώπινο Οργανισμό» (Triage Theory), την οποία δημοσίευσε για πρώτη φορά στο επιστημονικό περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS) το 2006.

Ο Bruce Ames παρατήρησε και αργότερα απέδειξε, με επόμενες δημοσιεύσεις, ότι ο ανθρώπινος οργανισμός λειτουργεί βάσει ενός συστήματος που διανέμει και χρησιμοποιεί τα μικροθρεπτικά συστατικά (40 περίπου βασικά συστατικά, όπως οι βιταμίνες, τα μεταλλικά στοιχεία, αμινοξέα και τα λιπαρά οξέα ω3-ω6 και ω9) που έχει στη διάθεσή του, ανάλογα με τις ανάγκες που αφορούν στην άμεση επιβίωση, εις βάρος λειτουργιών που αφορούν λιγότερο επείγουσες διαδικασίες.

 Όταν η λύση ανάγκης γίνεται μόνιμη κατάσταση λειτουργίας

 Σε μια κατάσταση ξαφνικού κινδύνου, που το σώμα μας χρειάζεται για παράδειγμα ασβέστιο, ώστε να απελευθερώσει άμεσα ενέργεια, αποσύρει ασβέστιο από τα οστά και το προωθεί στο εσωτερικό των κυττάρων (μιτοχόνδρια), όπου χρησιμοποιείται ως εναλλακτικός μηχανισμός παραγωγής ενέργειας.

Υπό ιδανικές συνθήκες, και όταν ο οργανισμός έχει άφθονο ασβέστιο στη διάθεσή του, καταφέρνει να αντεπεξέλθει άμεσα στη μη αναμενόμενη δυσκολία και, αφού περάσει ο κίνδυνος, αποκαθιστά το έλλειμμα με την πρώτη ευκαιρία.

Αν όμως ο εναλλακτικός μηχανισμός παραγωγής ενέργειας χρησιμοποιείται συνεχόμενα και όχι ως εναλλακτική λύση σε έκτακτες καταστάσεις, αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη σταθερή μείωση της περιεκτικότητας των οστών σε ασβέστιο (οστεοπόρωση) και την αυξημένη εναπόθεση ασβεστίου στο εσωτερικό των κυττάρων (αρτηριοσκλήρυνση, αρθρίτιδες, ασβεστώσεις).

Οι σταδιακές αλλαγές και βλάβες που αθροίζονται ως αποτέλεσμα των χρόνιων ελλείψεων αυξάνουν τον κίνδυνο για νόσο και επιταχύνουν τον ρυθμό γήρανσης.

Νόσος & Πρόληψη

 Οι επιπτώσεις της συγκεκριμένης θεωρίας στη δημόσια υγεία είναι τεράστιες. Η φυσιολογική λειτουργία βασικών μεταβολικών οδών αλλοιώνεται, λόγω της ανεπάρκειας σε βασικά μικροθρεπτικά συστατικά. Αυτό όμως συνεπάγεται ότι νοσήματα που συνδέονται με τη γήρανση μπορούν εύκολα να προληφθούν, εξασφαλίζοντας στον οργανισμό μια επαρκή παροχή σε βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, λιπαρά οξέα και αμινοξέα.

Το ανθρώπινο σώμα, ως μια μηχανή εσωτερικής καύσης, χρειάζεται συγκεκριμένα συστατικά ώστε να λειτουργήσει σύμφωνα με τις προδιαγραφές της.

Ακούμε συχνά ότι μέσα από μια ισορροπημένη διατροφή, μπορεί το σώμα μας να λάβει όλες τις βιταμίνες και τα συστατικά που χρειάζεται για να λειτουργήσει σωστά. Αυτό μπορεί να ίσχυε μέχρι και πενήντα ή εκατό χρόνια πριν, δεν ισχύει όμως σήμερα.

Η σύγχρονη διατροφή δεν μπορεί να καλύψει όχι τα ιδανικά επίπεδα σε θρεπτικές ουσίες, αλλά ούτε καν τις ελάχιστες απαραίτητες ποσότητες σε βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία, όπως αυτά προτείνονται μέσα από τις Συνιστώμενες Ημερήσιες Δόσεις.

Η διατροφή και οι ελλείψεις σε μικροθρεπτικά είναι η κυριότερη αιτία νόσου σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Ανεπάρκειες σε μικροθρεπτικά και νοσήματα*

  • Μαγνήσιο: Βλάβη στο DNA, καρκίνος του εντέρου
  • Φολικό οξύ: Βλάβη σε επίπεδο χρωμοσωμάτων, καρκίνος του παχέος εντέρου
  • Βιταμίνη D: Πολυάριθμες μορφές καρκίνου, έκπτωση νοητικών λειτουργιών
  • Ψευδάργυρος: Καρκίνος στον οισοφάγο
  • Κάλιο: Καρδιολογικά νοσήματα
  • Βιταμίνη Κ: Οστεοπόρωση, αντίσταση στην ινσουλίνη
  • Σελήνιο: Εγκεφαλικό επεισόδιο, θρόμβωση, καρδιολογικά νοσήματα, προσβολή από ιώσεις
  • Σίδηρος: Διαταραχές της ανάπτυξης στα παιδιά

 

* B. N. Ames “Diet for Health and Longevity”

Μπορεί, λοιπόν, να αρρωστήσουμε για δύο κυρίως λόγους:

  • είτε άμεσα (οξέως), όπως από κάποια ίωση, ένα κάταγμα ή μετά από ένα έντονο ψυχογενές στρες,
  • είτε να οδηγηθούμε σταδιακά προς τη νόσο, μετά από μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, όπου το σώμα μας συσσώρευσε ελλείμματα και δυσλειτουργίες, και αυτά εμφανίζονται ως χρόνια νόσος.

Στην πρώτη περίπτωση, αρκεί να ξεκουραστούμε, να φάμε καλά και αν τα συμπτώματα είναι έντονα ή απειλούν τη ζωή μας, να τα ελέγξουμε μέσα από την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Συνήθως, η όλη διαδικασία μπορεί να διαρκέσει από λίγες ημέρες έως λίγες εβδομάδες.

Στη δεύτερη όμως περίπτωση, η νόσος επέρχεται μετά από χρόνια συσσώρευσης ελλείψεων και βλαβών, όπου δεν μας είναι εύκολο να συνδέσουμε την πραγματική αιτία με το πρόβλημα. Σε αυτήν την περίπτωση, δεν αρκεί πλέον η ξεκούραση και το καλό φαγητό για να επιτύχουμε πραγματική και πλήρη ίαση. Θα πρέπει να δώσουμε στο σώμα και τα συστατικά που χρειάζεται για να λειτουργήσει σωστά.

Η διενέργεια ειδικών εξετάσεων, που εντοπίζουν τις ακριβείς ανάγκες, βοηθά τον γιατρό σε μια πιο άμεση και αποτελεσματική θεραπεία. Οι εξετάσεις αυτές ανήκουν στην προσέγγιση που ονομάζεται Ιατρική Ακριβείας και στοχεύει στο να εντοπίσει: «τη σωστή αγωγή, στον σωστό ασθενή, τη σωστή στιγμή».

Πρόληψη και αιτιολογική αντιμετώπιση με την Ιατρική Ακριβείας

Κάθε άνθρωπος αποτελεί ένα μοναδικό βιολογικό σύστημα, με διαφορετικές ανάγκες και ελλείψεις. Γι’ αυτό και οι γενικές συστάσεις όπως «χάσε βάρος», «κόψε το κάπνισμα» ή «κάνε άσκηση» εφαρμόζονται από ένα χαμηλό ποσοστό.

Δεν μπορεί να κάνει άσκηση κάποιος που δεν έχει ενέργεια ή δεν μπορεί να κοιμηθεί. Δεν μπορεί να χάσει βάρος κάποιος που πεινάει συνέχεια, γιατί το σώμα του, τη συγκεκριμένη περίοδο, έχει αυξημένη ανάγκη από πρωτεΐνες (κρέας, αυγό, ψάρι) και του προτείνεται να τρώει περισσότερα φρούτα και λαχανικά, γιατί αυτό είναι καλό για τον ευρύτερο πληθυσμό.

Δεν έχει τις ίδιες ανάγκες ένας ασθενής σε φλεγμονή με έναν υγιή αθλητή ή ένας έφηβος σε ανάπτυξη με ένα άτομο 50 ετών που κάνει καθιστική ζωή.

Η Precision Medicine (Ιατρική Ακριβείας) είναι η σύγχρονη προσέγγιση που λαμβάνει υπόψη τη μοναδικότητα του τρόπου ζωής, τη διατροφή, τα γονίδια, τη μικροβιακή σύνθεση και το περιβάλλον των ανθρώπων. Ο στόχος είναι η επαναφορά της ιδανικής βιολογικής ισορροπίας του ανθρώπινου οργανισμού για κάθε άτομο ξεχωριστά.

Με την εφαρμογή της Ιατρικής Ακριβείας έχουμε διαπιστώσει ότι οι ασθενείς δεν δυσκολεύονται στην αλλαγή τρόπου ζωής και διατροφής, όπως όταν δίνονται γενικές οδηγίες.

Τα εργαλεία της Ιατρικής Ακριβείας ενσωματώνουν δεδομένα από τις μεταβολομικές αναλύσεις (μέτρηση χημικών αντιδράσεων στον ανθρώπινο οργανισμό), το μικροβίωμα, τα γονίδια, τον τρόπο ζωής, τη διατροφή και την παθολογία του ατόμου, για τη στοχευμένη διαχείριση της υγείας του. Παρέχονται ακριβή δεδομένα, που καθοδηγούν τον γιατρό στην αντιμετώπιση και την πρόληψη αυτοάνοσων και χρόνιων ασθενειών, όπως η νόσος του Hashimoto, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η ψωρίαση, η νόσος του Crohn, ο διαβήτης και η υπέρταση.

Στην υγειά σας!

Βιβλιογραφικές αναφορές

(Ξεχωριστό)

Who is Who

 Ο Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς είναι γιατρός και επιστημονικός διευθυντής του ιατρικού ομίλου Metabolomic Medicine Switzerland, με κλινικές στη Ζυρίχη, την Αθήνα, το Μιλάνο, τη Βενετία και το Βουκουρέστι.

Είναι πρωτοπόρος στην κλινική εφαρμογή της Precision Medicine (Ιατρική Ακριβείας) για την πρόληψη και θεραπεία αυτοάνοσων και χρόνιων προβλημάτων υγείας, όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η ψωρίαση, η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα.

Είναι συνεργαζόμενο μέλος της Παγκόσμιας Ακαδημίας Επιστημών-Associate Member Wolrd Academy of Sciences. Είναι επίσης συγγραφέας του best seller βιβλίου «Πώς να ζήσετε 150 χρόνια με υγεία», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και έχει μεταφραστεί στην αγγλική και την ιταλική γλώσσα.

Σε συνεργασία με εθνικά και διεθνή πανεπιστημιακά ιδρύματα, διεξάγει έρευνα στα αυτοάνοσα νοσήματα, με στόχο τον εντοπισμό δεικτών που αφορούν στην πρόληψη και στην αιτιολογική θεραπεία ασθενειών που συνδέονται με τον σύγχρονο τρόπο ζωής.

Έχει δημοσιεύσει επιστημονικές μελέτες και είναι κεντρικός ομιλητής σε διεθνή συνέδρια για την εφαρμογή της εξατομικευμένης ιατρικής στην πρόληψη και θεραπεία αυτοάνοσων και χρόνιων ασθενειών.

Σε συνεργασία με το European Institute of Νutritional Medicine, δημιούργησε το online μάθημα συνεχόμενης ιατρικής εκπαίδευσης (CME) για την κλινική εφαρμογή της μεταβολομικής και της διατροφικής ιατρικής, αναγνωρισμένο από το ιταλικό Υπουργείο Υγείας, που παρέχει 30 μόρια CME.

Έχει τιμηθεί με εύφημο μνεία από το ελληνικό Υπουργείο Υγείας για τη συμβολή του στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας.

Google News

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ