Του Χρήστου Ν. Κώνστα
Στην αρχή αντιμετωπίσθηκαν ως πανάκεια, ως όαση ανεξαρτησίας μέσα στον ωκεανό του φαύλου κομματικοποιημένου κράτους.
Θεωρούνται κάτι σαν τον- κοινής συναίνεσης αλλοδαπό- διαιτητή στους μεγάλους αγώνες ντέρμπυ, μεταξύ της ανυπόφορης κρατικής ανυπαρξίας και της αντιαναπτυξιακής, αντιπαραγωγικής, υπερ-ρυθμιστικής γραφειοκρατίας …
Αργότερα, έκπληκτοι οι Έλληνες πολίτες άκουσαν υπουργούς και πολιτικούς αρχηγούς να αντιμετωπίζουν τις Ανεξάρτητες Αρχές ως εμπόδιο στην άσκηση πολιτικής ή τουλάχιστον ως αναγκαίο κακό το οποίο κάθε πολιτικός που σέβεται τον εαυτό του οφείλει να γνωρίζει πως θα παρακάμψει…
Ο θεσμός των Ανεξάρτητων Αρχών δεν είναι φυσικά ελληνική εφεύρεση.
Οι Ανεξάρτητες Αρχές δημιουργήθηκαν και λειτουργούν εδώ και χρόνια σε πάρα πολλές προηγμένες χώρες σε Ευρώπη και Αμερική, εκεί όπου το να είσαι Δημόσιος Υπάλληλος αποτελεί τίτλο τιμής και η Δημόσια Διοίκηση λειτουργεί αποτελεσματικά με στόχο την εξυπηρέτηση του πολίτη και όχι των κομμάτων…
Ο πρώτος Έλληνας που κατάλαβε επί της ουσίας τι σημαίνει Ανεξάρτητη Αρχή και πως αυτή μπορεί να διασφαλίσει το Δημόσιο Συμφέρον, ήταν ο πρώην Πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης ίσως επειδή ο αδελφός του ηγούνταν για πολλά χρόνια μιας ιδιαίτερα αποτελεσματικής Ανεξάρτητης Αρχής στην Γερμανία και προφανώς μετέφερε τις εμπειρίες και τις γνώσεις του…
Δυστυχώς όμως ακόμη και ο κ. Σημίτης δεν κατάφερε να αντισταθεί στο πειρασμό της πολιτικής (μάλλον κομματικής) παράκαμψης αυτών των Αρχών…
- Μια ανεξάρτητη Αρχή (π.χ. η Επιτροπή Ανταγωνισμού, το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, η Επιτροπή Ιδιωτικής Ασφάλισης, η Ανεξάρτητη Αρχή για τις Τηλεπικοινωνίες και τις Μεταφορές κοκ) υπάρχει με σκοπό να ασκείται αποτελεσματικότερα το δικαίωμα των πολιτών να εποπτεύουν την εκτελεστική εξουσία αλλά και για να προστατεύονται οι πολίτες κατά την εφαρμογή των νόμων.
Η Ανεξάρτητη Αρχή δεν είναι Δημόσιο, δεν είναι κυβερνητικός οργανισμός. Λειτουργεί ως τρίτος πυλώνας, ανεξάρτητος από την διοίκηση και τους πολίτες, γι’ αυτό δεν πρέπει να λογοδοτεί στην κυβέρνηση , ούτε στη Βουλή ώστε τα στελέχη της να μην είναι ευάλωτα σε πολιτικές πιέσεις.
Αυτονόητα υπάρχει και αιωρείται αενάως το ερώτημα:
- Ποιος θα ελέγχει τους ελεγκτές;
Στην Ελλάδα η πρώτη σοβαρή προσπάθεια δημιουργίας μιας Ανεξάρτητης Αρχής ήταν το περιβόητο ΑΣΕΠ που θεσπίστηκε από τον εξίσου διαβόητο Νόμο Πεπονή.
Ήταν η πρώτη ειλικρινής προσπάθεια να μπει θεσμικά κάποιο φρένο στην αυθαιρεσία της κομματικοποιημένης κρατικής μηχανής και γι’ αυτό από τότε το σύστημα προσπαθεί να υποδαυλίσει το θεσμό.
Φυσικά κι εκείνος ο νόμος, περί ΑΣΕΠ, είχε πολλές αδυναμίες και ιδιαίτερα στην υπερβολή της εφαρμογής του: Ένας καθηγητής ΤΕΙ μπορούσε να χριστεί Γενικός Διευθυντής Μεγάλου Νοσοκομείου…
Μετά το ΑΣΕΠ, η Ελλάδα κατάφερε να αποκτήσει κι άλλες Ανεξάρτητες Αρχές, όπως ο Συνήγορος του Πολίτη. Η διαφορά είναι πως ο Συνήγορος του Πολίτη δεν μπορεί να θεωρηθεί Ανεξάρτητη Αρχή γιατί δεν έχει εκτελεστική εξουσία.
Κάποια στιγμή αναβίωσε η Επιτροπή Ανταγωνισμού η οποία τώρα τελευταία προσπαθεί να παρέμβει ουσιαστικά υπέρ του Ανταγωνισμού στην ελληνική οικονομία αλλά φυσικά αντιμετωπίζει τα γνωστά προβλήματα από το κομματικό και επιχειρηματικό κατεστημένο….
- Η αλήθεια είναι ότι ακόμη κι αν δεν ήταν υποχρεωτική η θέσπιση των Ανεξάρτητων Αρχών, η Ελλάδα θα έπρεπε να τις εφεύρει…
Στη χώρα μας ευρύτερος δημόσιος τομέας είναι σε άθλια κατάσταση, και γι’ αυτό ο ιδιωτικός τομέας κάνει ό,τι θέλει μέχρι να τον σταματήσει κάποιος άλλος.
Ο πολίτης, ο καταναλωτής είναι απροστάτευτος απέναντι στις κρατικές και τις ιδιωτικές αυθαιρεσίες με αποτέλεσμα να μην είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι τρώμε, τι αναπνέουμε, τι ακτινοβολίες δεχόμαστε, τι λογαριασμούς πληρώνουμε.
Ουδείς είναι αλάνθαστος.
- Σε αρκετές περιπτώσεις ενδέχεται οι αποφάσεις των Ανεξαρτήτων Αρχών να είναι εσφαλμένες, υπερβολικές ή ακόμη και ύποπτες.
Αυτός όμως δεν είναι λόγος για την κατάργησή τους μέσω της κομματικοποίησης ή της τοποθέτησης πρωθυπουργικών και υπουργικών συμβούλων στα διοικητικά όργανα των Ανεξάρτητων Αρχών…
